امروز، پنجشنبه بیست و دوم مهر سال ۱۴۰۰ هجری شمسی، برابر با هفتم ربیع الاول سال ۱۴۴۳ هجری قمری و مطابق با چهاردهم اکتبر سال ۲۰۲۱ میلادی است.
درگذشت آیت الله ملایری، از فقهای بزرگ شیعه
۲۶ سال پیش در چنین روزی بیست و دوم مهر سال ۱۳۷۴ هجری شمسی فقیه عالی مقام آیت اللّه «محمدباقر محسنی ملایری» در سن ۸۹ سالگی درگذشت.
آیت اللَّه محمدباقر محسنی ملایری، یکی از چهرههای بنام حوزه علمیه قم، در سال ۱۲۸۵ ش در نجف اشرف و در بیت علم و فضیلت به دنیا آمد. وی در کودکی به همراه پدر به ملایر رفت و پس از فراگیری مقدمات، راهی حوزه علمیه مشهد شد. آیت اللَّه محسنی همزمان با تأسیس حوزه علمیه قم، به این شهر هجرت کرد و در محضر آیات عظام شیخ عبدالکریم حائری یزدی و سپس سید حسین بروجردی، زانوی ادب زد و به مدارج والای علمی دست یافت. آیت اللَّه ملایری عالمی عابد و شب زنده دار، آگاه بر علوم مختلف بود. رسالۀ تطبیق الادیان از مهمترین آثار ایشان است.
درگذشت کاشیکار حسینیه ارشاد
۲۳ سال پیش در چنین روزی بیست و دوم مهر سال ۱۳۷۷ هجری شمسی دانشمند و شاعر شهیر معاصر ایرانی، استاد «سیدمحمد علی صفیر» در سن ۷۷ سالگی درگذشت. وی در ابتدا مقداری از علوم حوزوی را فراگرفت و سپس از دانشکده معقول و منقول دانشگاه تهران فارغ التحصیل شد. از جمله فعالیتهای صفیر میتوان به تأسیس مراکز فرهنگی و دینی از قبیل انجمن تعلیمات اسلامی ایران و همکاری در تأسیس بنای حسینیه ارشاد تهران اشاره نمود. استاد صفیر دارای طبعی بلند، همتی زیاد و مجاهدت و استقامت در راه حق و حقیقت بود و علاوه بر هُنر استادی در انواع شعر، در کار‌های هنری نیز دست داشت. در بسیاری از مساجد ایران، آثار طبع هنری او روی کاشیکاری، ثبت و حک شده است. استاد صفیر با توجه به علوّ طبع و منش عارفانه خویش، هماره محبوب قلوب خاص و عام بوده و در محافل ادبی برای او و آثارش، ارزش ویژه ای قائل هستند. خردنامه، دیوان اشعار، درس دین و تصحیح دیوان اشعار امام علی (ع) به فارسی ازجمله آثار اوست.
درگذشت علی بن محمد تنوخی شاعر مشهور قرن چهارم
۱۱۰۱ سال پیش بنا بر روایت‌های تاریخی در چنین روزی، هفتم ربیع الاول سال ۳۴۲ هجری قمری؛ «علی بن محمد تنوخی»، عالم، ادیب و شاعر مشهور قرن چهارم هجری قمری در ۶۴ سالگی در شهر بصره - در جنوب عراق - وفات یافت. او در انطاکیه، در شرق ترکیه امروزی - به دنیا آمد و در دوران جوانی به بغداد رفت و در آنجا مسکن گزید. تنوخی در علوم نحو، لغت، هندسه و ادبیات، از مشاهیر عصر خود به شمار می‌رفت. تنوخی پس از بغداد به بصره رفت و به کار قضاوت مشغول شد و از این رو به قاضی تنوخی شهرت یافت. او علاوه بر کسب مراتب علمی، از بیانی شیوا نیز برخوردار بود و به همین جهت در میان بزرگان عراق به عنوان سخنوری برتر شهرت پیدا کرد. تنوخی علاوه بر دیوان شعری که از خود به یادگار گذاشته، دارای تالیفات دیگری نیز همچون کتاب «العروض» است.
روز جهانی استاندارد
روز چهاردهم اکتبر مصادف با روز جهانی استاندارد است. استاندارد و استاندارد کردن، از پایههای استوار علم و فنآوری است که در پیشرفت صنعت و اقتصاد نقش به سزایى دارد. استاندارد عبارت از نظمی مبتنی بر نتایج ثابت علوم، فنون و تجارب بشری است که به صورت قواعد، مقررات و نظام هایى به منظور ایجاد هماهنگی و وحدت رویه، افزایش میزان تفاهم، تسهیل ارتباطات، توسعه صنعت، صرفه جویى در اقتصاد ملی، حفظ سلامت و ایمنی عمومی، گسترش مبادلات بازرگانی داخلی و خارجی و... به کار میرود. اندیشه تشکیل سازمان بین المللی استاندارد، در تاریخ چهاردهم اکتبر سال ۱۹۴۶ میلادی در نشست رؤسای مؤسسه های استاندارد ۲۵ کشور جهان در لندن شکل گرفت. پس از آن، مجمع عمومی سازمان بین المللی استاندارد، در سال ۱۹۶۹م، مقرر داشت که از سال ۱۹۷۰م، چهاردهم اکتبر (برابر با ۲۳ مهر) به نام روز جهانی استاندارد، تعیین و نامگذاری شود. در نهایت، با تصویب سازمان ملل، این روز با عنوان روز جهانی استاندارد اعلام گردید.
برگزاری کنگره تاریخی وین
۲۰۷ سال پیش در چنین روزی چهاردهم اکتبر سال ۱۸۱۴ میلادی "کنگره تاریخی وین" در مورد اروپای پس از ناپلئون تشکیل شد. پس از استعفا و تبعید ناپلئون بناپارت در آوریل ۱۸۱۴م، کنگره تاریخی وین از روز چهاردهم اکتبر سال ۱۸۱۴ میلادی در ویِن پایتخت اتریش آغاز به کار کرد تا درباره متصرفات فرانسه طی جنگهای ناپلئون بُناپارت تصمیم گیری کند. در میانه کار کنگره وین، ناپلئون با فرار از تبعیدگاه خود در اواخر فوریه ۱۸۱۵م، بار دیگر در دوره کوتاهی معروف به حکومت صد روزه، قدرت را در دست گرفت و خود را آماده حمله به دشمنانش نمود. هرچند که این مسئله، روند فعالیتهای کنگره وین را مدتی مختل نمود، اما با شکست دوباره ناپلئون از اتحاد اروپایى، کنگره وین کار خود را دنبال کرد. آنچه بیشتر مورد توجه کنگره بود، برقرار کردن تعادل قوا برای حفظ صلح در این قاره بود. بیشتر نمایندگان شرکت کننده در کنگره مایل بودند که تعادل قوا در اروپا به دوران قبل از انقلاب کبیر فرانسه برگردد و سلاطین و فرمانروایانی را در کشور‌های مختلف روی کار آورند که قبل از انقلاب فرانسه بوده اند. بدین ترتیب، کنگره وین نوعی پیروزی دولتهای بزرگ و پیشرفت رژیم های سلطنتی علیه جمهوریت در اروپا بود. کنگره وین سرانجام در نهم ژوئن ۱۸۱۵م به کار خود پایان داد.
خروج آلمان از جامعه ملل
۸۸ سال پیش در چنین روزی چهاردهم اکتبر سال ۱۹۳۳ میلادی با دستور ادولف هیتلر صدراعظم وقت، آلمان از جامعه ملل خارج شد.
با روی کار آمدن هیتلر به عنوان صدر اعظم در آلمان و نگرانیِ به وجود آمده در سراسر اروپا از برنامههای نظامی او، کشور‌های بزرگ اروپایى طی اجلاس خلع سلاح، با نظامی شدن آلمان مخالفت کردند. پیش از این، در پایان جنگ جهانی اول و طی قرارداد صلح وِرسای، نیرو‌ها و تجهیزات نظامی آلمان بسیار محدود شده بود و این امر هیتلر و دیگر مقامهای نازی را به شدت خشمگین ساخت. در این میان، پس از به رسمیت شناختن حقوق مساوی آلمان با سایر دول اروپایى، عملکرد هیتلر و شتابزدگی وی در مسلح کردن آلمان باعث مخالفت دولتهای متفقین شد. این امر باعث عکس العمل هیتلر گردید و پس از خروج آلمان از کنفرانس خلع سلاح، وی در چهاردهم اکتبر ۱۹۳۳ م خروج این کشور از جامعه ملل را نیز اعلام کرد.
برکناری نیکیتا خروشچف، دبیرکل وقت حزب کمونیست
۵۷ سال پیش در چنین روزی، چهاردهم اکتبر سال ۱۹۶۴ میلادی «نیکیتا خروشچف» (Nikita Khrushchev) دبیرکل وقت حزب کمونیست شوروی برکنار شد. خروشچف در سال ۱۹۳۹ عضو دفتر سیاسی حزب کمونیست شوروی شد و پس از مرگ استالین در سال ۱۹۵۳، به قدرتمندترین مرد شوروی تبدیل شد و سمت‌های دبیرکلی حزب کمونیست و چندی بعد نخست وزیری این کشور را به عهده گرفت. خروشچف در مدت زمامداری خود، تلاش کرد در زمینه‌های سیاسی و اقتصادی در نظام شوروی تغییراتی به وجود آورد، اما اقداماتش با مخالفت بسیاری از مقامات محافظه کار حزب کمونیست شوروی مواجه شد و سرانجام در چنین روزی در سال ۱۹۶۴، درحالیکه وی مشغول گذراندن تعطیلات خود بود از مناصب حزبی و دولتی عزل و لئونید برژنف جایگزین وی شد. خروشچف در سال ۱۹۷۱ درگذشت.
تولد ویلیام پن، سیاستمدار و فیلسوف انگلیسی
۳۷۷ سال پیش در چنین روزی چهاردهم اکتبر سال ۱۶۴۴ میلادی "ویلیام پن" (William Penn) سیاستمدار و فیلسوف برجسته انگلیسی در لندن متولد شد. وی در جوانی با اعضای فرقه کویْکر آشنا شد. این عده که انجمن دوستان نامیده میشدند، طرفدار مقاومت جدی در برابر هرگونه بدی بودند. پن در سال ۱۶۸۱ م، نقشه ایجاد یک مدینه فاضله مبتنی بر وحدت و برادری را طرح ریزی نمود تا نمونه و سرمشقی برای همه بشریت باشد. از این رو، از طرف پادشاه وقت انگلستان، قطعه زمینی در امریکا برای اجرای این طرح که آن را آزمایش مقدس نامیده بود در اختیار ویلیام پن قرار گرفت. در این مستعمره که به نام پن، پنسیلوانیا به معنی جنگل پِن نامیده می شد، دولتی طرح ریزی و اجرا گردید که هرچند پِنْ رهبر آن بود، ولی قدرت در اختیار مردم قرار داشت. آزادی بیان و تسامح دینی، ساخت دارالتأدیب به جای زندان، قرار دادن مجازات اعدام فقط برای جنایت و خیانت، عدم وجود طبقات اجتماعی و ارتش، حاکمیت حکومت مشترک المنافع بر پایههای دوستی، عدالت و صلح، از جمله ویژگیهای این جامعه جدید بود. ویلیام پن سرانجام در ۳۰ ژوئیه ۱۷۱۸ م در هفتاد و چهار سالگی درگذشت.
