روز جهانی سالمند؛ بهره مندی عادلانه از فناوری دیجیتال

سالمندی، موهبتی الهی است و سالمند اگرچه خسته‌ی راه است، ولی تجربه گرانبهایش، از بزرگ‌ترین گنجینه هاست.

سازمان ملل در سال ۱۹۸۲ شورای جهانی سالمندی را تشکیل داد و در همان سال طرحی را برای تعیین یک روز جهانی برای سالمندان ارائه داد تا اینکه در سال ۱۹۹۰ این شورا اول اکتبر را روز جهانی سالمندان تعیین کرد. به همین خاطر همه ساله در ایران هفته‌ای تحت عنوان هفته ملی سالمند تعیین و برنامه‌های متنوعی به همین مناسبت برگزار می‌شود.

 امسال شعار جهانی روز سالمند (بهره مندی عادلانه همه سنین از فناوری دیجیتال) اعلام شده است. 

احترام به سالمندان و تکریم مقام و منزلت آنان مورد سفارش پیشوایان دینی بوده و در آیات کتاب مقدس آسمانی و روایات و آموزه‌های دینی و فرهنگی از جایگاه والایی برخوردار است. رسول گرامی اسلام فرمودند: یکی از صور تکریم و تعظیم ذات اقدس الهی احترام و تجلیل سالخوردگان است.

از عمده ‏ترین راه‌های انتقال یک فرهنگ به نسل‌های آینده، رفتار پدر و مادر و مربیان است. کودکان، از آنچه در رفتار بزرگتر‌ها ببینند، الگو می ‏گیرند. احترام به بزرگتر‌ها و رعایت ادب و تکریم نسبت به سالخوردگان، اگر در عمل و رفتار ما تجلی یابد، فرزندان ما نیز، این فرهنگ را می ‏آموزند و با همین آداب و سنن بار می ‏آیند. کسی که انتظار ادب و معرفت و حق‏ شناسی از فرزندانش دارد، باید همین حالت را نسبت به پدر و مادر و بزرگتر‌ها نشان دهد، تا کوچکتر‌ها هم از او بیاموزند.

سالمندان امروز جوانان دیروز هستند، پس بهتر است اندکی به فردای خویش نیز بیندیشیم و سالمندان، این اندیشه‌های سرشار و خاموش را تکریم نماییم که تکریم بزرگان مایه برکت در زندگی است.

صالح قاسمی پژوهشگر حوزه جمعیت در مصاحبه اختصاصی با خبرنگار خبرگزاری صدا وسیما گفت: در زمان حاضر ده درصد از جمعیت ما بالای ۶۰ سال و سالمند است، و تا سه دهه آینده این جمعیت به بیش از ۳۲ درصد می‌رسد.

وی گفت: هم اکنون از هر ۱۰ ایرانی یک نفر بالای ۶۰ سال است که تا سه دهه آینده به یک نفر از هر سه ایرانی می‌رسد، افزایش نسبت جمعیت سالمندی ایجاب می‌کند که جوامع در حال توسعه از جمله ایران خود را برای مرتفع نمودن نیاز‌های سالمندان آماده کنند.

سالمندی در آینده قطعا سیمای جوامع بشری را دگرگون خواهد کرد و اگر امروز به فکر حوزه سالمندی نباشیم، فردا دیر خواهد شد.

اعلام شعار روز جهانی سالمند در سال ۲۰۲۱ از سوی سازمان ملل متحد مبنی بر بهره مندی عادلانه همه سنین از فناوری دیجیتال، اهمیت نیاز به دسترسی و مشارکت معنادار افراد سالمند را در دنیای دیجیتال نشان می‌دهد. 

جهت بهره مندی عادلانه همه افراد به فناوری دیجیتال لازم است ضمن برخورداری تمام افراد جامعه در تمامی رده‌های سنی از زیرساخت ها، ابزار‌ها و نرم افزار‌های متناسب سازی شده و افزایش سواد رسانه‌ای و دیجیتال؛ از امنیت و متناسب سازی این فضا نیز بهره‌مند باشند. 

دکتر احمد دلبری، رییس انجمن سالمندشناسی نیز درباره اینکه سالمندان نیاز به توجه خاص از طرف خانواده و جامعه و مسئولان دارند، گفت:وضعیت بیمه در دوره سالمندی نگران‌کننده است. هرچند در حوزه بیمه پایه و براساس آمار، حدود ۹۴ درصد سالمندان از بیمه پایه برخوردار بوده‌اند، اما این بیمه نیاز‌های دوره سالمندی را تأمین نمی‌کند و فقط ۳۱ درصد از سالمندان از بیمه تکمیلی برخوردار هستند، این در حالی است که میزان بیمه تکمیلی در روستا‌ها حدود ۱۲ درصد است.

رئیس انجمن سالمندشناسی گفت: براساس شاخص دیده‌بان سالمندی، میزان فقر در میان جمعیت سالمندی دو برابر دیگر رده‌‎های سنی است. این میزان در میان زنان سالمند بیشتر از مردان است. چنانچه در کل سالمندان ۲۵ درصد از فقر و درآمد نسبی رنج می‌برند، این عدد در میان زنان سالمند به حدود ۴۰ درصد می‌رسد؛ در حالی که در میان مردان سالمند ۱۹ درصد است. همچنین، در میان سالمندان آسیب‌پذیر که بیشتر از ۸۰ سال سن دارند، حدود ۳۷ درصد از فقر رنج می‌برند. این میزان در استان سیستان و بلوچستان ۷۰ درصد و در استان‌های تهران و البرز کمتر از ۱۰ درصد است.

وی گفت: در زمینه سن بازنشستگی، به طور میانگین در کشور ما سن بازنشستگی ۵۲ سال و سن سالمندی ۶۰ سال است. هرچند که با توجه به افزایش امید به زندگی در کشور دنبال این هستند که سن سالمندی هم افزایش یابد. با این حال از آنجایی که افراد تا ۷۰-۷۵ سالگی افتاده نیستند، سن بازنشستگی می‌تواند افزایش یابد.

او اضافه کرد: اتفاق خوبی که طی این چند سال رخ داده، وضعیت سواد سالمندان است. میزان سواد سالمندان در سال ۸۵ چیزی در حدود ۳۲ درصد بوده است که این میزان در سال ۹۵ به ۴۶ درصد رسیده و از آنجایی که سواد شاخص توسعه انسانی است و مهارت سالمندان را تضمین می‌کند، این عدد و رقم در کشور رو به افزایش است و در سال‌های آتی نیز بهتر خواهد شد. هرچند براساس شاخص دیده‌بان سلامت سالمندی، کشور ما در رابطه با وضعیت تحصیلات سالمندان در بین ۹۷ کشور دارای رتبه ۶۸ است و ۲۴ درصد سالمندان ما سواد راهنمایی و بالاتر دارند.

 

به هر حال دوران سالمندی دوران شیرین استفاده از تجربیات و انتقال ان به نسل جوان است تا از راه‌های رفته و تجربه شده پند بگیرند و حاصل ان را در زندگی خود بکارگیرند.

 از طرفی باید سالمند سالم باشد تا هم برای خانواده و هم برای جامعه مفید باشد سبک درست زندگی از تغذیه تا ورزش و کار می‌تواند در این مسیر کارامد باشد چرا که تا چند سال اینده با افزایش سالمندان، سازمان‌های بیمه و بازنشتگی با مشکلات متعددی مواجه خواهند شد.