کتابخانه‌ها باید از لحاظ فضا و منابع طوری مناسب سازی شوند که ناشنوایان هم بتوانند مانند دیگر افراد از خدمات کتابخانه بهره‌مند شوند.
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، مرکز فارس،سمینار مجازی چالش‌های حوزه نشر ناشنوایان به همت اداره کل کتابخانه‌های عمومی فارس و انجمن علمی ارتقای کتابخانه‌های عمومی ایران در شیراز پایتخت کتاب ایران برگزار شد.
مدیرکل کتابخانه‌های عمومی فارس با بیان اینکه کتاب و خدمات کتابخانه متعلق به همه مردم فارغ از هرگونه جنس، رنگ، نژاد، جنس، قومیت است گفت: بیانیه یونسکو هم دسترسی به همه منابع را برای همه گروه‌ها به ویژه گروه‌های خاص ضروری می‌داند.
منوچهری با بیان اینکه معلولیت نباید محدودیت تلقی شود، افزود: باید برنامه ریزی به گونه‌ای باشد که این محدودیت به شکل شایسته مرتفع شود.
وی به نقش کتابخانه‌ها برای خدمات به گروه‌های خاص به ویژه ناشنوایان اشاره و اضافه کرد: کتابخانه‌های عمومی می‌توانند نیاز‌های اطلاعاتی ناشنوایان را برطرف کنند.
وی عنوان کرد: یکی از چالش‌های حوزه نشر ناشنوایان آماده سازی کتاب مناسب برای ناشنوایان، ناشری که در این زمینه فعالیت داشته باشد یا وجود ندارد و یا خیلی کم هستند. باید ناشران را تشویق کرد به این حوزه ورود کنند.
او ادامه داد: برای نشر و تامین منابع حوزه ناشنوایان باید کتابخانه‌های عمومی کمک شود.
سیدباقر میرعبداللهی، مدیرکل تامین منابع نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور هم در این نشست گفت: ناشنوا بودن گونه‌ای از زیستن است. ناشنوایی یک محدودیت نیست بلکه یک وضعیت است. توجه به این نکته در قضاوتها، طراحی‌ها و روش‌های تعامل با این افراد تاثیر می‌گذارد.
وی با اشاره به مشکلات عام حوزه نشر ناشنوایان عنوان کرد: چالش‌های حوزه نشر ناشنوایان تابعی از شرایط کلی فرهنگی در کشور است که البته گوشه کوچکی از آن موضوع چاپ و نشر است. به عنوان مثال وقتی از گرانی کاغذ، حقوق مادی و معنوی پدیدآورندگان یا از دشواری‌های نظام توزیع کتاب حرف می‌زنیم داریم به چالش‌های حوزه نشر ناشنوایان هم اشاره می‌کنیم.
وی به کمبود آگاهی و وجود باور‌های نادرست اشاره کرد و گفت: باور‌های نادرست در حوزه نشر و مقوله خواندن کتاب توسط ناشنوایان سرایت کرده است و ناشران گمان می‌کنند تولید منابع ویژه ناشنوایان فرایند بسیار پیچیده دارد در حالی که هرگز چنین نیست. البته رسانه‌های جمعی به ویژه تلویزیون از مقصران اصلی این عامل هستند.
میرعبداللهی با اشاره به کمبود پژوهش‌های دانشگاهی در حوزه ناشنوایان تاکید کرد: متاسفانه در کشور ما پژوهش به حوزه عمومی توجه چندانی ندارد. پایان نامه‌ها و رساله‌ها هم وضعیت خوبی ندارند. البته عدم احصای کامل نیاز‌های اطلاعاتی ناشنوایان از شروط لازم پژوهش در این حوزه است. کارشناسان فن باید فهرستی از موضوعات بایسته و شایسته در زمینه ناشنوایان را آماده کنند و دراختیار پژوهشگران قرار دهند.
میرعبداللهی برگزاری سلسله جلسات درباره حوزه ناشنوایان، بازدید از مراکز ارائه خدمات ناشنوایان، اقدام برای تولید منابع دیداری خاص ناشنوایان و برگزاری دوره آموزشی برای کتابداران بعضی استانها را از جمله اقدمات اداره کل منابع نهاد در این حوزه برشمرد.
کوکب طاهباز، عضو گروه ناشنوایان شورای کتاب کودک هم که در ارتباط مجازی این نشست شرکت کرده بود، با اشاره به ناشنوا و پدیده ناشنوایی عنوان کرد: کسانی که قبل و یا بعد از دوره زبان آموزی شنوایی خود را از دست بدهند ناشنوا هستند. آسیب‌های ناشنوایی هر چقدر هم کم باشد برای فرد ناشنوا مشکلاتی را برای ارتباط با جامعه بوجود می‌آورد.
طاهباز ضمن اشاره به نحوه برقراری ارتباط با ناشنوایان عنوان کرد:در ارتباط با ناشنوا لازم نیست بلند صحبت کنیم بلکه باید تکنیک‌های برقراری ارتباط با ناشنوا را یادبگیریم. زبان مادری یک ناشنوا، زبان اشاره، زبان تصویر و زبانی است که زبان بدن را بشناسد.
عضو گروه ناشنوایان شورای کتاب کودک به نقش صورت در ارتباط با ناشنوایان پرداخت و افزود: در دوران کرونا که مردم ماسک می‌زنند حتی افراد شنوا هم نسبت به فهم کلمات مشکل دارند. صورت، لب خوانی و به طور کلی زبان بدن نقش بسیار مهمی در ارتباط با ناشنوایان دارد.
طاهباز تاکید کرد: ناشنوایان نیاز به منابع کسب اطلاعات دارند و منابع اطلاعاتی باید برای آن‌ها مناسب سازی شوند. فیلم و کتاب منبع مناسبی برای ناشنوایان است. بیشترین نیاز یک ناشنوا نیاز به دوستی، بازی، درک و حمایت است.
طاهباز ضمن اشاره به این نکته که کتاب از نان شب برای ناشنوا واجب‌تر است عنوان کرد: در کتابخانه به بخش ویژه برای ناشنوایان نیاز داریم و کتابداری (تسهیل گر) که اصول برقرار کردن ارتباط با ناشنوا را بلد باشد.
طاهباز با اشاره به روش‌های مناسب سازی منابع ناشنوایان عنوان کرد: تهیه واژه نامه، کتاب‌های پرده ای، کتاب‌های ویدئویی به زبان اشاره، درشت نویسی، قصه گویی به زبان ساده، بلندخوانی به زبان اشاره، کتاب‌های کمیک استریپ ساده و روان، کتاب‌های مصور بی کلام، کتاب‌های مصور به زبان اشاره، کتاب‌های الکترونیکی به زبان اشاره و خلاصه سازی و بازسازی متون پیچیده به زبان ساده را از جمله راه‌های مناسب سازی منابع ناشنوایان برشمرد.
وی با انتقاد به حوزه نشر منابع ناشنوایان عنوان کرد: در حوزه نشر کاری انجام نشده است. ناشران باید روش‌های منطقی ارتباط با ناشنوایان را شناسایی و وارد این حوزه شوند. حلقه ارتباطی بین ناشنوا و حوزه نشر شناسایی شود. آن حلقه ارتباطی کتابخانه‌ها هستند.