در محله‌های قدیمی شهر بندرعباس با صحنه ناخوشایند فاضلاب‌های روان در کوچه‌ها، و بوی نا مطبوع روبرو می‌شویم.
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما مرکز خلیج فارس؛ محمد یکی از جوان‌های محله کمربندی بندرعباس میگوید: از زمانی که به یاد دارم این بوی نامطبوع و ظاهر نا زیبای محله همراه ما بوده است.
رقیه بانوی جوانی که از بوی نامطبوع فاضلاب گلایه دارد میگوید: آفتاب که غروب می‌کند ما دیگر نمی‌توانیم در و پنجره‌ها را باز بگذاریم، بوی نامطبوع توان نفس کشیدن را از ما می‌گیرد.
طرح فاضلاب شهر بندرعباس از حدود ۱۵ سال پیش شروع شده، و همچنان با وعده‌های توخالی مسئولان ناتمام باقی مانده است.
فاضلاب شهربندرعباس از خور گورسوزان، شیلات، سورو، سنگ کن، دوهزار و کپشکن وارد دریا می‌شود.
طرح فاضلاب بندرعباس به کجا رسید؟
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب هرمزگان میگوید: بزرگترین مشکل در اجرای طرح فاضلاب بندرعباس، افزایش جمعیت و بافت‌های فرسوده شهر بندرعباس است.
قصمی می‌افزاید: در حال حاضر ۷۵ درصد از طرح فاضلاب شهر بندرعباس یعنی ۹۰۰ کیلومتر انجام شده است، اما با افزایش جمعیت در جمع آوری فاضلاب شهر بندرعباس مشکل داریم.
به گفته وی در شهر بندرعباس ۲۰۰ کیلومتر بافت فرسوده وجود دارد که برای اجرای طرح در این مناطق با مشکل روبرو هستیم.
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب هرمزگان در خصوص تصفیه خانه بندرعباس میگوید: نخستین تصفیه خانه فاضلاب شهر بندرعباس نیاز به بازسازی دارد که این طرح با کمک شرکت تامین و توسعه زیر ساخت خلیج فارس در حال اجراست.
قصمی می‌افزاید: شهرک پیامبر اعظم با بیش از ۱۵۰ هزار نفر جمعیت، از طرح‌های مسکن مهر و مشکل دیگری است که برای این آن تصفیه خانه مجزا با ۴۰ درصد پیشرفت فیزیکی در حال ساخت است.
بیشتر بخوانید: اجرای ۲۱ طرح آبرسانی در هرمزگان
به گفته وی با تامین ۵۰ میلیارد تومان اعتبار امیدواریم این طرح اوایل ۱۴۰۱ به بهره برداری برسد.
برای ساخت تصفیه خانه سوم نیز مکان یابی شده و درصورت تامین اعتبار ساخت آن هم شروع می‌شود، اما تا زمانی که پساب فاضلاب به صنایع منتقل نشود، تنها گزینه انتقال پساب به دریا، و بسیار مضر برای محیط زیست دریایی است.
خطر جبران ناپذیر فاضلاب بر محیط زیست دریایی
به گفته مدیر کل محیط زیست هرمزگان ورود فاضلاب انسانی به اکوسیستم، بار عالی زیادی برای محیط زیست دریایی به همراه دارد.
حبیب مسیحی می‌افزاید: با ورود پسلاب به دریا بار مغذی و ریز جلبک‌های فیتوپلانگتونی در دریا افزایش یافته، تداخلات اکوسیستمی ایجاد می‌کند و همچنین آثار منفی زیادی برای محیط زیست دریایی دارد.
به گفته وی فاضلاب انسانی ترکیب‌های فسفر و فسفات زیادی دارد که وقتی وارد دریا می‌شود مدت زمان زیادی روی خاک ساحل می‌نشیند و آسیب زیادی به این محیط وارد می‌کند.
مدیر کل محیط زیست هرمزگان با اشاره به آلودگی میکروبی فاصلاب در خط ساحلی می‌افزاید: در پایش سواحل بندرعباس مشخص شد اکنون ساحل غربی بندرعباس یعنی سورو، بطور مداوم آلوده است و خورگورسوزان هم آلودگی میکروبی پایداری دارد.
مسیحی می‌افزاید: البته سواحلی هم مانند بوستان غدیر و دولت آلودگی کمی دارند.
به گفته وی خور‌هایی که بالادستشان شبکه فاضلاب ندارند و روان آب‌ها مستقیم وارد دریا می‌شود آلودگی زیادی ایجاد می‌کند.
خورگورسوزان یکی از مدخل‌هایی است که روان آب‌ها و فاضلاب‌های محله را مستقیم وارد دریا می‌کند.
براساس اطلاعات محیط زیست از سال ۸۵ تاکنون، هیچ‌گاه آلودگی ساحل شهر بندرعباس کاهش نیافته و به وضعیت مطلوبی نرسیده است.
سال گذشته در سواحل شهر بندرعباس ۴۴ نمونه در هشت نقطه پایش شد و سه نقطه خورگورسوزان، سورو و دهانه خور نخل ناخدا (کپشکن) آلودگی پایدار داشته است.
فاضلاب خطری برای سلامت مردم بندرعباس
مدیر سلامت محیط و کار دانشگاه علوم پزشکی هرمزگان میگوید: فاضلاب عامل اصلی بیماری‌های باکتریایی، انگلی و ویروسی است.
دکتر مریدی می‌افزاید: ما گزارش‌های متعددی در خصوص رها شدن فاضلاب و بوی نامطبوع از محله‌های حاشیه‌ای شهر بندرعباس، بویژه محله‌های کمربندی، دوهزار، ششصد دستگاه و سورو داریم.
وی میگوید: در شرایط کرونایی که تاکید بر تهویه مناسب منازل و اماکن عمومی است در این مناطق به دلیل بوی نامطبوع امکان این کار وجود ندارد.
به گفته مدیر سلامت محیط و کار دانشگاه علوم پزشکی هرمزگان در این محله‌ها فاضلاب عامل بسیار نگران کننده بیماری زایی برای مردم است.
مدیرعامل آبفای هرمزگان می‌گویند: برطرف کردن مشکل فاضلاب در گرو همکاری مردم و دستگاه‌های اجرایی شهر بندرعباس است.
به گفته قصمی اگر پساب شهر بندرعباس به صنایع غرب بندرعباس منتقل شود حدودی از مشکل فاضلاب بندرعباس حل می‌شود.
از ۲ سال پیش موضوع فروش پساب شهر بندرعباس به صنایع غرب پیگیری شد و به هر دلیلی قرارداد این شرکت با صنایع و شهرداری منجر به نتیجه نشد، درواقع صنایع حاضر به انعقاد قرارداد برای خرید پساب از این شرکت نبودند.
اما با پیگیری‌های استانداری، دادگستری و شرکت آبفای هرمزگان این طرح شروع شد.
پس چه باید کرد؟
طرح ساماندهی فاضلاب شهر بندرعباس قرار است به هفت بنگاه بزرگ اقتصادی واگذار شود.
استاندار هرمزگان فروردین امسال در نشست بررسی طرح تصفیه و انتقال پساب فاضلاب بندرعباس برای استفاده در صنایع غرب گفت: به علت کندی کار سرمایه‌گذار قبلی، اجرای این طرح با کمک ویژه دادگستری استان، به شرکت زیرساخت با سهامداری هفت بنگاه اقتصادی بزرگ غرب بندرعباس واگذار شد.
همتی میگوید: شرکت زیرساخت برای جمع آوری، انتقال، تصفیه و استفاده از پساب فاضلاب بندرعباس در صنایع تشکیل شده است.
به گفته وی هزینه اجرای این طرح دو هزار میلیارد تومان برآورد شده است.
استاندار هرمزگان می‌افزاید: بنگاه‌های اقتصادی سهامدار این شرکت برای افزایش توانمندی عملیاتی، سرمایه شرکت را به ۴۰۰ میلیارد تومان میرسانند.
همتی میگوید: با توجه به لزوم استفاده از پساب تصفیه شده فاضلاب، بنگاه‌های اقتصادی غرب بندرعباس دیگر اجازه استفاده از آب دریا و آب شیرین کن‌ها را ندارند.
به گفته وی در این طرح هزینه تامین تجهیزات تصفیه پساب فاضلاب با حمایت بانکی، و منابع ارزی، از صندوق توسعه ملی تامین می‌شود.
نهایی کردن قرارداد پساب با صنایع غرب بندرعباس
مدیرعامل شرکت تامین و توسعه زیرساخت خلیج فارس با اشاره به ورود روزانه ۱۰۰ هزار مترمکعب پساب فاضلاب بندرعباس به خلیج فارس میگوید: این پساب با حمایت صنایع غرب تا ۶ ماه آینده ساماندهی و به بخش صنعت منتقل می‌شود.
شهروز شجاعی می‌افزاید: طرح ساماندهی فاضلاب و انتقال پساب تصفیه شده به صنایع غرب بندرعباس به سه هزار میلیارد تومان اعتبار نیاز دارد.
به گفته وی، شرکت ایمیدرو، فولاد هرمزگان، پالایشگاه بندرعباس، گروه گسترش سرمایه گذاری بین المللی ارزش، صبا فولاد، صنایع ملی مس ایران، صنایع معدنی و فولادی ستاره سیمین هرمز، ملی فولاد ایران و منطقه ویژه صنایع معدنی و فلزی خلیج فارس سهامداران این شرکت برای تامین مالی طرح هستند.
مدیرعامل شرکت تامین و توسعه زیرساخت خلیج فارس میگوید: پساب تصفیه فاضلاب بندرعباس می‌تواند به عنوان منابع آبی پایدار برای صنایع غرب بندرعباس استفاده شود.
تنها تصفیه خانه فاضلاب بندرعباس سال ۱۳۸۲ برای ۳۲۰ هزار نفر از شهروندان بندرعباس با ظرفیت تصفیه ۶۴ هزار مترمکعب در شبانه روز طراحی شد و اکنون جمیعت بندرعباس ۲ برابر افزایش یافته است.
مدیرعامل شرکت تامین و توسعه زیرساخت خلیج فارس، با بیان اینکه با توسعه شهر بندرعباس، جمعیت این شهر به حدود ۶۰۰ هزار نفر رسیده است؛ افزود: اکنون روزانه ۱۰۰ هزار مترمکعب فاضلاب وارد تصفیه خانه بندرعباس می‌شود و این تصفیه خانه پاسخگوی این حجم از فاضلاب نیست.
شجاعی میگوید: اکنون مرحله نخست طرح تصفیه خانه آغاز شده و با انتخاب پیمانکار، کارگاه در مجاورت تصفیه خانه تجهیز شده است.
به گفته مدیرعامل شرکت تامین و توسعه زیرساخت خلیج فارس، بخش نخست تصفیه خانه شامل تکمیل مخزن پساب فاضلاب، ساخت ایستگاه پمپاژ انتقال پساب و تکمیل ۸ کیلومتر خط انتقال است.
صدور دستور قضایی برای تکمیل طرح
رئیس کل دادگستری هرمزگان ساماندهی خور‌ها و پساب فاضلاب بندرعباس را مطالبه عمومی دانست و بر ساماندهی سریع پساب فاضلاب بندرعباس تاکید کرد.
علی صالحی با انتقاد از رهاسازی و ورود پساب فاضلاب بندرعباس به دریا می‌افزاید: این امر تهدیدی جدی علیه سلامت شهروندان است که علاوه بر ایجاد آلودگی زیست محیطی در منطقه موجب ایجاد بوی نامطبوع در سطح شهر شده است.
به گفته رئیس کل دادگستری هرمزگان ضروری است از همه ظرفیت‌ها برای سرعت بخشی به تکمیل طرح ساماندهی خور‌ها و پساب فاضلاب بندرعباس استفاده شود.
صالحی میگوید: با دستگاه‌های متولی که در عمل به وظایف قانونی خود در این زمینه همکاری لازم را نداشته باشند، برخورد قانونی می‌شود.
نتیجه:
سالهاست فاضلاب شهر بندرعباس وارد دریا می‌شود و با اعتراض عمومی روبرو است.
قصه ساماندهی فاضلاب بندرعباس درحالی هنوز ادامه دارد که ساماندهی خور‌ها و تصفیه فاضلاب شهر بندرعباس بین سازمان‌های متولی دست به دست شده و به عنوان یک معضل جدی زیست محیطی، در این شهر ساحلی خودنمایی می‌کند.
امید است با اختصاص اعتبار بیشتر که در شأن قطب اقتصاد کشور باشد این طرح هر چه زودتر به اتمام برسد.
نویسنده: رباب عامری