اقدامات آژانس و طرف‌های غربی بدون هیچ‌گونه استدلال حقوقی و فنی به طور قطع در محاسبات ایران در ارزیابی وضعیت پیشِ رو در مذاکرات اثرگذار خواهد بود.
«رافائل گروسی» در این گزارش گفته؛ تصمیم ایران مبنی بر عدم اجازه دسترسی به کارگاه ساخت قطعات سانتریفیوژ تسای کرج بر خلاف شرایط توافق شده بیانیه مشترک در تاریخ ۱۲ سپتامبر (۲۱ شهریور) است.
این در حالی است که او به خوبی می‌داند که تفاهم صورت گرفته در قالب بیانیه مشترک، مشمول تجهیزات نظارتی (دوربین‌ها) مجتمع کرج به این دلیل که در نتیجه خرابکاری تیرماه این مجتمع همچنان تحت تحقیقات امنیتی قرار دارد، نمی‌شود.
ادعا‌های بی‌اساس و بدون منطق «رافائل گروسی» که هر از چندگاهی و کاملا هم‌سو با منویات کاخ سفید علیه فعالیت‌های صلح‌آمیز هسته‌ای ایران ایراد می‌شود، نه تنها در مسیر روان‌سازی مناسبات فنی فی مابین هیچ کمکی نمی‌کند، بلکه بیان‌گر آن است که اراده‌ای جدی در مقامات آژانس برای مشکل‌آفرینی هدایت شده برای ایران در حال پیگیری است.
این در حالی است که ایران بار‌ها اعلام کرده به اصل همکاری در قبال همکاری و تعهد در قبال تعهد پایبند است و این مهم را در خصوص اجرای برجام و همچنین مناسبات با آژانس به اثبات رسانده، چنانچه گزارش‌های قبلی آژانس به ویژه در دوره مدیرکل قبلی این گزاره را تائید می‌کند.
از سویی؛ اساسا هدف از تشکیل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی موضوع عدم اشاعه، نظارت بر فعالیت‌های هسته‌ای، حمایت از همکاری‌های صلح‌آمیز هسته‌ای و صیانت و پشتیبانی از اعضاء بوده که تعهدات متقابلی را بر اساس معاهدات امضاء شده به دنبال دارد، در این خصوص، اما هیچ نشانه مثبتی از سوی آژانس در قبال ایران به ویژه در دوره مسئولیت گروسی مشاهده نشده است.
به عنوان مثال؛ مقامات رژیم صهیونیستی از جمله «یوسی کوهن» رییس سابق موساد بار‌ها به تصریح و تلویح مسئولیت خرابکاری در تاسیسات هسته‌ای ایران را پذیرفته‌اند، اما تاکنون آژانس و کشور‌هایی که رویکرد فشار به ایران را برای پذیرش زیاده‌خواهی‌های آژانس در پیش گرفته‌اند حتی حاضر به محکومیت این اقدامات هم نشده‌اند.
در همین راستا؛ سوال مشخص تهران دستِ‌کم درباره اقدام تروریستی صهیونیست‌ها در روز یکشنبه ۱۱ آوریل ۲۰۲۱ در نطنز که می‌توانست به یک فاجعه انسانی تبدیل شود، این است که چرا آژانس عامدانه از این موضوع غفلت کرده و سعی می‌کند با بهانه‌تراشی شانه از وظیفه صیانتی خود خالی کند؟
به طور قطع تلاش برای تحمیل درخواست‌های زیاده‌خواهانه و غیر پادمانی در شرایطی که آژانس و اعضاء غربی آن به وظایف قانونی ابتدائی خود عمل نمی‌کنند، نوعی زورگویی مضاعف و بهره‌گیری ابزاری از آژانس برای اهداف سیاسی است که البته از زمان حضور رافائل گروسی در جایگاه مدیرکلی آژانس تبدیل به رویه‌ای ثابت از سوی او شده است.
بیانیه مشترک ایران و آژانس که در سفر اخیر گروسی به ایران منتشر شد بر این امر صراحت دارد که انتظار انجام تعهدات به صورت یک‌طرفه از سوی ایران بدون انجام تعهدات ذاتی آژانس اساسا امری غیر منطقی و خلاف رویه‌های همیشگی است و درخواست تعمیم تعویض کارت‌های حافظه به دوربین‌های مجتمع تسای کرج نیز با عنایت به بی‌توجهی آژانس به نگرانی‌های ایران بابت خرابکاری‌های با منشاء مشخص از همین اصل پیروی می‌کند.
به بیان دقیق‌تر؛ آژانس، آمریکا و سه کشور اروپایی باید متوجه این نکته باشند که سناریوی هماهنگ آن‌ها برای تشدید فشار بر ایران جواب نخواهد داد، زیرا آن‌ها نمی‌توانند هم‌زمان با سکوت در برابر اقدامات تروریستی رژیم اسرائیل، خواهان تداوم نظارت و حضور دوربین‌های آژانس در تأسیساتی باشند که مورد خرابکاری تروریستی صهیونیست‌ها قرار گرفته است.
قطعا تداوم این رفتار از سوی آژانس که کاملا گویای استفاده ابزاری طرف غربی از این نهاد حقوقی و بین‌المللی است، هیچ اتفاق تازه‌ای معطوف به حل مسئله را رقم نخواهد زد و گرهی بر گره‌های موجود خواهد افزود.
مبنای تعامل ایران و آژانس در موضوع نظارت‌ها موافقت‌نامه جامع پادمان است و هرگونه شفاف‌سازی باید طبق آن و نه بر اساس سلیقه مدیرکل یا برخی از اعضاء صورت بگیرد.
به هر حال آنچه کاملا روشن و واضح است اینکه؛ ایالات متحده با همراهی تروئیکای اروپایی اگرچه در ظاهر بر ضرورت مذاکره برای احیای برجام تاکید دارند لیکن ماهیت اقدامات آن‌ها به ویژه استفاده سیاسی و ابزاری از آژانس که متاسفانه مدیرکل فعلی آن نیز با این رویه کاملا همراه است، تلاش می‌کنند با وارد نمودن فشار‌های هدفمند موضوع مذاکرات برجام را از طریق دیپلماسی اجبار به پیش ببرند.
در شرایطی که ایران به گفته امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه کشورمان در حال بررسی شرایط آغاز مجدد مذاکرات وین است، این‌گونه اقدامات از سوی آژانس و طرف‌های غربی که بدون هیچ‌گونه استدلال حقوقی و فنی دنبال می‌شود به طور قطع در محاسبات جمهوری اسلامی در ارزیابی وضعیت پیشِ رو در مذاکرات اثرگذار خواهد بود.
بدون شک رفتار‌هایی از این دست نه تنها تاثیری در اراده ایران برای حفظ و دفاع از منافع و حقوق قانونی‌اش نخواهد داشت بلکه موجب ضخیم‌تر شدن دیوار بی‌اعتمادی ناشی از بدعهدی آمریکا، بی‌مسئولیتی و فریب‌کاری اروپا و رفتار سیاسی آژانس شده و پیچیدگی وضعیت موجود را افزایش خواهد داد.