سلطه نظامیانی که از برخاسته از مردم نیستند، عادی سازی روابط با رژیم صهیونیستی، اعتماد به وعده‌های پوشالی آمریکایی ها، مداخله مستمر امارات و عربستان سعودی در امور این کشور و سوق دادن مزدوران سودانی به جنگ علیه ملت مظلوم یمن بحران سیاسی در سودان را تشدید کرده است بحرانی که به نظر می‌رسد پایان آن کودتای نافرجام اخیر در این کشور نخواهد بود.
به گزارش سرویس بین الملل خبرگزاری صداوسیما؛ مجتبی شاهسونی کارشناس مسائل بین الملل در یادداشتی درباره سریال تکراری کودتا در سودان نوشت: خبر کودتا در سودان که چند روز پیش (۳۰ شهریور) از سوی رسانه‌های سودانی منتشر شد شاید دیگر نتوانست شهروندان سودانی را شگفت زده کند چرا که آنها دیگر به سریال تکراری کودتا در این کشور عادت کرده اند. اما براستی ماجرای کودتا‌های سریالی در این کشور چیست؟
مقدمه:
۱۱ آوریل ۲۰۱۹ پس از تظاهرات گسترده مردمی در اعتراض به اوضاع نابسامان اقتصادی، «عمر البشیر» رئیس جمهور سابق سودان به دستور ارتش عزل شد، اما این اقدام گروه‌های معترض سودانی را آرام نکرد و آنها همچنان خواستار کنار رفتن نظامیان از قدرت و انتقال قدرت به یک شورای غیرنظامی و تشکیل دولتی دموکراتیک هستند. خواسته‌ای که هنوز با وجود نفوذ نظامیان در راس قدرت همچنان تحقق نیافته است. در این تحلیل تلاش می‌شود تا به سوالات زیر پاسخ داده شود:
۱-کودتای اخیر در سودان نمایشی یا واقعی است؟
۲- مهمترین دلایل شکل گیری سریال کودتا‌های اخیر در سودان چیست؟
۳- نقش بازیگران داخلی و خارجی در تحولات اخیر سودان چیست؟
۴-موضع افکار عمومی سودان در قبال کودتا در این کشور چیست؟
سودان کشوری کودتا خیز در آفریقا
با نگاهی به تحولات سیاسی سودان آماری عجیب در خصوص وقوع کودتا در این کشور وجود دارد. طی ۶۴ سال گذشته، تلاش‌ها برای کودتا در این کشور به ۱۱ مورد رسیده است؛ طی هفت دهه گذشته سه مورد آن موفق بوده و هشت مورد ناکام مانده است. از سویی دیگر، اما این، سومین کودتا از زمان سقوط عمرالبشیر در فروردین ۱۳۹۸ است. دو کودتای قبلی، پس از سقوط البشیر، در تیر و مرداد ۱۳۹۸ به وقوع پیوست که البته هر سه نافرجام بود.
دزدیده شدن انقلاب مردم سودان توسط نظامیان
بعد از اینکه خبرگزاری "الراکوبه نیوز"، از وقوع کودتادر سودان خبر داد ارتش از مردم درخواست نموده تا در برابر کودتاگران ایستادگی کنند، اما با وجود مشکلات امنیتی، اقتصادی، دینی و فرهنگی که انقلابیون سودان در این یکسال و نیم با آن روبرو بودند مردم نقش مهمی ایفا نکردند. مردم سودان بعد از انقلاب مشاهده کردند که انقلابشان توسط عده‌ای که خارج از گود بودند و اکثر آنها از خارج از کشور بازگشتند، مصادر شد، بنابراین مردم اکنون از نظام فعلی ناامید شده و به دنبال راه حل می‌گردند. اما در کودتای اخیر نیز کودتا گران بازیچه افرادی نظامی که در راس قدرت هستند، شدند، لذا مردم با تردید به این کودتا برخورد کردند و از آن حمایت چندانی نشد.
کودتای نمایشی یا واقعی
در کنار وضعیت بد اقتصادی و بحران سیاسی در سودان، مساله عادی سازی این کشور با رژیم صهیونیستی میزان نارضایتی‌ها به دولت فعلی را به اوج خود رساند از این رو به نظر می‌رسد نظام کنونی سودان دست به یک کودتای نمایشی در سودان زد و افسران رژیم سابق و وابسته به «عمر البشیر» رئیس‌جمهور مخلوع سودان که در حال حاضر در زندان «کوپر» به سر می‌برد، متهم ردیف اول این اقدام معرفی کرد. اکثر کارشناسان از جمله محمد الفکی سلیمان عضو شورای حاکمیت سودان معتقدند که این کودتای نافرجام در سودان نمایشی است. در کودتای اخیر دلایلی وجود دارد که نظر اغلب کارشناسان درباره نمایشی بودن کودتا در سودان را تایید می کند. اول اینکه در همه این کودتا‌ها از جمله کودتای اخیر حتی یک ژنرال به محاکمه کشیده نشد و محکوم نشد. علاوه بر این اکثر کودتا‌های نظامی در سودان شامل کارزار‌های گسترده بازداشت، استقرار تانک‌ها در خیابان‌ها و صدا‌های شلیک گلوله‌ها بود، به استثنای این کودتا که در عرض چند ساعت مهار شد و همه چیز در کمتر از چهار ساعت به روال عادی بازگشت. علاوه بر این چند روز قبل از اعلام این کودتا، روزنامه‌ها و وب سایت‌های سودانی به طور گسترده در مورد احتمال کودتا در این کشور صحبت کردند مساله ای که احتمال برنامه ریزی برای نمایش کودتا در این کشور را تقویت می کند.
عادی سازی روابط و بحرانی ادامه دار
نظام کنونی سودان اخیرا برای ماندن در قدرت مرتکب اشتباهات راهبردی شد که به نظر می رسد به کودتای نافرجام اخیر منتهی نمی شود بلکه پیامدهای آن می تواند آینده سیاسی این کشور را دگرگون کند. اولین اشتباه راهبردی افتادن در دام دروغ‌های آمریکایی و امضای توافق‌نامه جدایی جنوب در مقابل پایان رنج سودان و سودانی‌ها، دومین خطا خالی کردن ارتش سودان از همه ارزش‌های اخلاقی، نظامی و ملی و تبدیل بخش بزرگی از آن به شبه نظامیان و مشارکت دادن آنها در جنگ در کنار ائتلاف سعودی و اماراتی در جنگ یمن و بالاخره سومین و مهمترین خطای نظام حاکم بر سودان امضای توافق نامه‌های عادی‌سازی سیاسی و امنیتی با دولت اشغالگر رژیم صهیونیستی در ازای وعده‌هایی در خصوص حذف سودان از لیست تروریسم، روانه کردن میلیارد‌ها دلار به سوی این کشور و حل بحران‌های شدید اقتصادی آن است وعده هایی که هیچ یک از آنها محقق نشد بلکه میلیون‌ها دلار به جیب‌ها ژنرال‌ها و نظامیان سودان رفت و اکنون بسیاری از ایالت‌های سودان با شورش روبرو است.
اگرچه سازمان ملل، اتحادیه آفریقا و برخی دیگر از کشور‌ها از جمله عربستان و الجزایر، کودتا در سودان را محکوم نموده و بر لزوم روند انتقالی تاکید کردند، اما خطر کودتا برای نظام فعلی کماکان وجود دارد. در واقع، بزرگترین خطر برای نظام فعلی سودان، کودتاست. از این به نظر می رسد تا وقتی که مردم سودان تحت فشار اقتصادی برای تامین نیاز‌های معیشتی خود باشند و از سویی دیگر نظام حاکم نیز بر تصمیماتی چون عادی سازی با رژیم صهیونیستی پافشاری کند باید منتظر کودتا‌های دیگر و در سال‌های آینده انقلاب مردمی دیگری در این کشور بود.
نتیجه گیری:
کودتای نافرجام اخیر در سودان نشان داد که شرایط سیاسی این کشور بسیار وخیم است شرایطی که البته نظامیان حاکم بر این کشور مسبب اصلی آن هستند. افتادن حاکمان سودانی در دام دروغ‌های آمریکایی ها، اعتماد به نظامیانی که برخاسته از مردم نیستند و از ارزش‌های اخلاقی، نظامی و ملی دورند، دخالت های ائتلاف سعودی و اماراتی در امور داخلی این کشور، مشارکت دادن مزدوران نظامی سودانی جنگ علیه مردم مظلوم یمن، امضای توافق نامه‌های عادی‌سازی سیاسی و امنیتی با اشغالگران قدس از مهمترین عوامل بحران سیاسی مستمر در این کشور است. از این رو به نظر می رسد تا وقتی که مردم سودان تحت فشار اقتصادی برای تامین نیاز‌های معیشتی خود باشند و از سویی دیگر نظام حاکم نیز بر تصمیماتی چون عادی سازی با رژیم صهیونیستی پافشاری کند باید منتظر کودتا‌های دیگر و در سال‌های آینده انقلاب مردمی دیگری در این کشور بود. بنابراین سلطه نظامیانی که از برخاسته از مردم نیستند، عادی سازی روابط با رژیم صهیونیستی، اعتماد به وعده‌های پوشالی آمریکایی ها، مداخله مستمر امارات و عربستان سعودی در امور این کشور و سوق دادن مزدوران سودانی به جنگ علیه ملت مظلوم یمن بحران سیاسی در سودان را تشدید کرده است بحرانی که به نظر می رسد پایان آن کودتای نافرجام اخیر در این کشور نخواهد بود.