بختک ، اختلالِ بی خطری است که هیچ گونه عارضه یِ جسمی به دنبال ندارد، در عرضِ چند لحظه پایان می یابد و به ندرت با مشکلاتِ عمیقِ روانی، مرتبط است .
به گزارش خبرگزاری صدا وسیما مرکز خوزستان ؛ فلجِ خواب (Sleep Paralysis) ، حالتِ اختناق ، سنگینی ، قفل شدنِ بدن و عدمِ تواناییِ حرکتِ اندامهایِ بدن مخصوصأ دست‌ها و پا‌ها است که گاهی به هنگامِ خواب به انسان دست میدهد.
در این شرایط، فرد دچارِ ترسِ شدیدی شده و علیرغمِ تلاشی که برای بیدار و بلند شدن میکند، تلاشِ او بی نتیجه است و لذا وحشت و احساسات بسیار ناخوشایندِ فرد، بیشتر می شود.
رؤیایِ وحشتناکِ توأم با احساسِ خفگیِ بختک ، در نهایت انسان را از خواب می پراند؛ ولی در اصل ، مشاهدات و احساساتِ ناشی از این عارضه، آنقدر واقعی به نظر میرسد که شخص فکر میکند در حالِ تجربه یِ امورِ ماوراء الطبیعه است!
طبقِ تحقیقاتِ انجام شده، تقریبأ ۷٪ افرادِ بزرگسال و نزدیک به ۳۲٪ بیماران روحی- روانی ، در طولِ زندگیِ خود، حداقل یک بار فلجِ خواب را تجربه میکنند.
چند مطالعه نیز نشان میدهد که ۳۶٪ از تمامیِ مواردِ بختک ، در سنینِ بینِ ۲۵ تا ۴۴ سالگی رخ میدهد.
کابوسِ بختک که معمولأ بینِ چند ثانیه تا چند دقیقه بیشتر به طول نمی انجامد، غالبأ هنگامِ بلوغ شروع شده و در سنِ ۲۰ تا ۳۰ سالگی، افزایش مییابد. فلجِ خواب معمولأ در مردان و زنان، به نسبتِ مساوی رخ میدهد.
بختک ، اختلالِ بی خطری است، هیچگونه عارضه یِ جسمی به دنبال ندارد، در عرضِ چند لحظه پایان می یابد و به ندرت با مشکلاتِ عمیقِ روانی، مرتبط میباشد.
پروین رضایی دکتری روان شناسی تربیتی در این باره می گوید : در حالتِ بختک یا فلجِ خواب ، بدن موقتأ فلج می شود و نمی توان حرف زد و یا حتی تکان خورد.
رضایی تصریح کرد : در چنین شرایطی، عضلاتِ اسکلتیِ بدنِ ما، فلج و بی حرکت هستند. در طولِ فلجِ خواب ، بخش‌هایی از مغز ، هوشیارند، ولی باقیِ بدن، بی حرکت است.
وی در ادامه افزود : در حالتِ بختک ، علاوه بر احساسِ فلج شدن، فرد ممکن است دچارِ احساسِ خفگی نیز شود.
در این شرایط، او وزنه یِ سنگینی را رویِ سینه یِ خود احساس میکند.
همچنین او احساسِ افتادن از جایی، غرق شدن یا مرگ میکند.
وی با بیان این که همزمان با وقوعِ بختک، فرد دچارِ توهماتِ خواب نیز میشود ؛ گفت : فرد ممکن است سایه‌هایی را ببیند، صدا‌هایی مانندِ باز و بسته شدنِ در و یا صدایِ قدمهایِ فردی که نزدیک میشود را بشنود.
رضایی تاکید کرد : در صورتِ مشاهده یِ فردی که دچارِ فلجِ خواب شده است، بهتر است که با صدا زدن او و یا لمسِ بدنش ، وی را از حالتِ بختک خارج کرد و سپس به او مقدرای آب برای نوشیدن داد.
توصیه می شود که قبل از خواب، از عادتهایِ سالم از جمله: تکنیکهایِ مدیتیشن ، آرام سازیِ عضلانی ، یوگا ، تنفسِ عمیق ، حمام گرفتن و نیز گوش کردن به موسیقی آرامش بخش ، جهتِ بهبودِ کیفیتِ خواب و پیشگیری از فلجِ خواب استفاده کرد.
این دکتری روان شناسی تربیتی در توضیح عملکردِ مغز در فلجِ خواب گفت : در وقتِ خواب ، بدنِ انسان دچارِ حالتی شبیه به فلج شدن میشود؛ تا بتواند بینِ فعالیت‌هایی که در خواب و بیداری با آن‌ها مواجه میشود، تمیز قائل شود.
وی افزود : وقتی فرد از خواب بیدار میشود، مغز ضمنِ هوشیار شدن، کنترلِ عضلاتِ بدن را نیز در دست میگیرد و زمانی که مغزِ فرد بدونِ اینکه کنترلِ عضلاتِ بدن را در دست بگیرد هوشیار شود، عارضه یِ فلجِ خواب یا بختک رخ می دهد.
وی با اشاره به این که بر اساسِ تحقیقاتِ جدید، فلجِ خواب ممکن است در یکی از مراحلِ اولیه، میانی یا اواخرِ خواب رخ دهد گفت : متداولترین نوعِ فلجِ خواب، در مرحله یِ میانیِ خواب و غالبأ بینِ یک تا سه ساعت بعد از به خواب رفتن ، اتفاق میافتد.
وی خاطر نشان کرد : افرادی که بیش از حد (بیشتر از ۹ ساعت) و یا کمتر از حدِ متعارف (کمتر از ۶ ساعت) میخوابند، به احتمالِ بیشتری دچارِ تجربه یِ فلجِ خواب یا بختک میشوند.
این کارشناس روان شناسی تربیتی عللِ احتمالیِ فلجِ خواب را برشمرد :
داشتنِ استرس
دارا بودن زمینه یِ ژنتیک
کم خوابی، بی خوابی و یا خوابِ زیاد
تغییراتِ ناگهانیِ شیوه یِ زندگیِ افراد
داشتنِ اختلالاتِ روحی- روانی مانندِ: افسردگی، دوقطبی و اسکیزوفرنی
استفاده از داروهایِ توهم زا یا ترکِ آن‌ها
طاق باز یا به پشت خوابیدن
مصرفِ الکل ، دخانیات و موادِ مخدر
وی در ادامه راهکارهایی برای پیشگیری از بروزِ فلجِ خواب عنوان می کند :
افزایشِ زمانِ خواب در شب، در حدِ متعارف
تغییرِ حالتِ خوابیدن ، از طاق باز به پهلو
نظم بخشیدن به خوابِ خود ، از لحاظِ کمی و کیفی
اطمینان یافتن از راحت بودنِ رختخواب و مناسب بودنِ فضایِ اطاقِ خواب (تاریک، خنک و ساکت بودنِ آن)
انجامِ تمریناتِ ورزشی و فعالیتهایِ بدنی در ساعاتِ اولیه یِ روز یا اوایلِ بعد از ظهر (که موجبِ کاهش استرس و در نتیجه، کاهش احتمالِ بروزِ بختک میشود)
سنگین به رختخواب نروید و حداقل دو ساعت قبل از خواب چیزی نخورید
پرهیز از مصرفِ دخانیات ، الکل و مواد مخدر
بیشتر بخوانید :برای پیشگیری از اعتیاد نوجوانان چه باید کرد؟
لازم به ذکر است در مواردی که فرد به مدت ۶ ماه و در هفته ۱ بار دچارِ فلجِ خواب میشود، بهتر است که به روان درمانگر و نیز به متخصص اعصاب و روان مراجعه کند.
معمولا تجویزِ داروهایِ ضد افسردگی و کنترل کننده‌ی استرس توسطِ روانپزشک، به کاهش و مهارِ بختک، کمک می کنند.
بنده سی و هشت سالمه و چند سالی میشه باهاش سروکله میزنم امیدوارم کسانی که تابحال تجربه نداشتن هیچوقت به سراغشون نیاد چون واقعا آزار دهنده هست. گاهی اوقات تو یه شب حدود 20 بار بختک میاد سراغم یعنی تا صبح سعی میکنم بخوابم ولی نمیتونم الان که نظرمو مینویسم هم ساعت 3 و 25 دقیقه شبه و بخاطر بختک از خواب پا شدم
مهدی هستم ۱۹ سالمه
حدود۶ ماهی میشه
وقتی میخوام بخوابم تو حالت خواب بیداری ک هستم خواب میبینم تو محیطی اشنا هستم که قبلا اونجا بودم ولی یه چیزی که من نمیبینمش منو اینطرف اونطرف میکشه میکوبه به دیوار یا احساس میکنم یکی منو از خواب بیدار میکنه ولی بیدار میشم هیچی نیست حس میکنم یکی پتو رو از روم برمیداره یا اکثرا وقتا بیدار میشم تو حالت ناخوداگاه میبینم دارم لگد میندازم .حرف نمیتونم بزنم تو خواب کسی صدامو نمیشنوه حتی صلوات میفرستم تو خواب تاثیری نداره .شبا خواب ندارم چندبار در شب این بلا سرم میاد هر شب اگه کسی میتونه راهنماییم کنه با تشکر
ی شب وقتی خواب بودم حس کردم احساس خفگی و سنگینی میکنم برام عادی شده بود آخه هفته ای دو سه بار بختک میگیرم ولی اون شب وقتی منتظر بودم بره دستشو رو دستم دیدم
واقعا بد بود
چشامو باز کردم دستامو میدیم ولی نمیتونستم حرکت کنم
خواب رفتم
و تا ۳ شب همین بود از اون به بعد همش سردردم و خوابای عجیب میبینم
آیا مشکل خاصی وجود داره؟
موقع خواب روح از بدن جدامیشه
توی این حالت روح دیرتر به بدن برمیگرده و قدرت حرکت نداریم
موقع خواب روح از بدن جدامیشه
توی این حالت روح دیرتر به بدن برمیگرده و قدرت حرکت نداریم
ولی واقن وجود داره
ربطی ب کم میخابیو این چیزا نداره
روی شکم خوابیده بودم و دستامم به حالتی که کفشون روی تشک باشه بود ، حس کردم یک نفر اومد روی کمرم نشست و دستامو به زمین فشار میداد ، اومدم تکون بخورم دیدم نمیتونم خیییییییلی ترسیده بودم
علنی بهم ثابت شد که بختک یه موجوده باستانیه که واقعا وجود داره و تا تجربه نکنی درکی ازش نخواهی داشت..
**خلاصه همون موقع که قفلم کرده بود تسلیمش شدم و خودمو رها کردم - ذهنمو آزاد کردم بعد ولم کرد کلا ۳ ثانیه طول کشید!!
شماهم اگه این حالت بهتون دست داد و اومد سراغتون به هیچ وجه نترسید ، خودتونو رها کنید و نفس عمیق و آروم بکشید
چشماتونو ببندید
فکر کنم از اونایی که ازش بترسن خوشش میاد
این تجربه ی من بود امیدوارم به دردتون بخوره
(راستی حتما قبل از خواب زیر بالشت یا بالای سرتون قرآن ، چاقو ، قیچی و یا سوزن جوالدوز بزارید ) خییییییلی تاثیر داره خداییش
من از وقتی اینارو بالای تشک میزارم اصلا خواب هم نمیبینم چه برسه به بختک