رییس مرکز مدیریت شبکه وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی از توسعه واحد‌های ارائه خدمت دوستدار ایمنی در مراقبت‌های اولیه بهداشتی در کشور خبر داد.
وی که به مناسبت روز جهانی ایمنی بیمار با شعار «سال ۲۰۲۱؛ مراقبت‌های ایمن مادران باردار و نوزاردان» در میزگرد تصویری (وبینار) با حضور معاونان بهداشت و کارشناسان گروه ارتقای کیفیت و پایش و ارزشیابی مرکز مدیریت شبکه از دانشگاه‌های علوم پزشکی سخن می‌گفت، بیان کرد: حداقل ۵۰ درصد از مردم جهان توان دریافت خدمات سلامت را ندارند. سالانه ۱۰۰ میلیون نفر در جهان به دلیل پرداخت از جیب هزینه‌های سلامت به سمت فقر مطلق می‌روند و ۵۰ درصد بار بیماری‌ها در منطقه مدیترانه شرقی سازمان جهانی بهداشت (EMRO) مربوط به بیماری‌های غیرواگیر است، مرگ و میر نوزادان در تمام کشور‌ها با درآمد پایین به شکل غیرقابل قبولی بالاست و بیماری سل، مالاریا و ایدز عامل اصلی بار بیماری‌های ناشی از بیماری‌های واگیر هستند.
رییس مرکز مدیریت شبکه گفت: همچنین امروز دنیا با پاندمی کووید ۱۹ مواجه است و بار ناشی از این بیمار تمام جوامع و دولت‌ها را تحت تاثیر خود قرار داده، بنابراین باید به سمت ارتقای کیفیت خدمات، مراقبت‌ها و کل سیستم سلامت حرکت کنیم.
وی درباره ضرورت و اهمیت شبکه مراقبت‌های بهداشتی اولیه بیان داشت: شبکه نقطه ورود به نظام سلامت است. راهی است هزینه، اثربخش برای ساماندهی نظام سلامت و تامین مراقبت‌ها و خدمات سلامت برای همگان. همچنین شبکه موثرترین راه برای حل پایدار مشکلات و چالش‌های امروز و آینده سلامت جامعه است.
آقای دکتر تبریزی شبکه را بنیادی‌ترین راه برای دستیابی به UHC (پوشش همگانی سلامت) و اهداف توسعه پایدار دانست و گفت: شبکه مراقبت‌های اولیه بهداشتی بیشترین ارتباط را با عدالت در سلامت دارد.
وی علل توجه به «کیفیت» خدمات در شبکه را نیز چنین تشریح کرد: برای اجتناب از هرگونه آسیب و خطر برای گروه‌های هدف خدمات سلامت، برای تأمین خدمات سلامت مبتنی بر شواهد برای افرادی که نیازمند خدمات هستند، برای تأمین و ارائه خدمات سلامت به منظور پاسخگویی به ترجیحات، نیاز‌ها و انتظارات فرد، خانواده و جامعه، برای کاهش زمان انتظار و در بعضی اوقات کاهش تأخیر‌های آسیب رسان و برای اجتناب از ضایعات است.
آقای دکتر تبریزی بیان کرد: در یک جمله برای تقویت PHC و ارتقای نتایج خدمات سلامت و برای اطمینان از دسترسی همه مردم به مراقبت‌های درست، در زمان درست و در مکان درست، نیازمند ارتقای کیفیت خدمات هستیم.
رییس مرکز مدیریت شبکه با بیان این که برای تقویت شبکه باید نظام یکپارچه آماری و اطلاعات بهداشتی قوی به عنوان زیر ساخت شبکه شکل بگیرد، گفت: هفت برنامه محوری در تقویت شبکه بهداشتی کشور عبارتند از تکمیل واحد‌های ارائه خدمات شبکه و ارتقای استاندارد‌های ساختاری، توسعه برنامه پزشکی خانوداه و نظام ارجاع، ارتقای کیفیت در خدمات و مراقبت ها، توسعه برنامه هرخانه یک پایگاه سلامت، برنامه شهر سالم و ایمن و توسعه مشارکت‌های اجتماعی، توسعه آمادگی برای مقابله با بحران‌هایی مثل کووید ۱۹، توسعه آموزش دانشجویان علوم پزشکی در شبکه.
آقای دکتر تبریزی ابعاد چهارگانه پوشش همگانی سلامت را پوشش خدمات، پوشش جمعیت، پوشش هزینه و ارتقای کیفیت نام برد و افزود: ارتقای کیفیت خدمات و مراقبت‌های اولیه بهداشتی زیربنا و اساس سه بعد دیگر بوده و تاثیر زیادی بر توسعه همه ابعاد دارد.
پوشش ۳۸ درصدی پزشک خانواده در کشور
وی افزود: تاکنون ۹۸ درصد جمعیت روستایی، عشایر و شهر‌های زیر ۲۰ هزار نفر جمعیت و ۹۳ درصد جمعیت شهر‌های بالای ۲۰ هزار نفر تحت پوشش کامل مراقبت‌های بهداشتی، درمانی اولیه قرار گرفته اند. ضمنا ۳۲.۵ درصد از جمعیت کشور در مناطق روستایی و شهر‌های زیر ۲۰ هزار نفر زندگی می‌کنند و ۵.۶ درصد از جمعیت شهری که در دو استان فارس و مازندران زندگی می‌کنند و در مجموع ۳۸ درصد از کل جمعیت کشور تحت پوشش برنامه پزشک خانواده قرار گرفته اند.
وی ادامه داد: همچنین ۱۱ میلیون نفر از جمعیت حاشیه نشین و سکونتگاه‌های غیررسمی نیز تحت پوشش برنامه‌های تحول شهری شبکه قرار دارند.
رییس مرکز مدیریت شبکه گفت: راه اندازی ۱۲۰ خانه بهداشت عشایری، اختصاص ۲۱۶ مجوز بهورز عشایری، اختصاص ۱۵ مجوز مامای عشایری، توزیع ۷۲ کانکس خانه بهداشت عشایری، سفارش ساخت ۷۸ کانکس خانه بهداشت عشایری و سفارش ساخت ۲۵ چادر خانه بهداشت برای مناطق صعب العبور بخش دیگری از برنامه پوشش جمعیت در بخش سازماندهی ارائه خدمات بهداشتی و درمانی به جامعه عشایری بوده است.
وی برنامه‌های ارتقای کیفیت خدمات و مراقبت‌های واحد‌های تابعه در شبکه را چنین برشمرد: پیاده سازی برنامه PHCMI (ارزیابی و ارتقای مراقبت‌های اولیه سلامت) در نظام شبکه، تدوین پروتکل‌های لازم برای بومی سازی الگوی PHCMI در سطح ملی و دانشگاهی، پایلوت برنامه در ۷ دانشگاه منتخب، پیاده سازی چارچوب ارتقای کیفیت در PHC، طراحی و گسترش برنامه واحد‌های دوستدار ایمنی در PHC، طراحی مدل اعتباربخشی مراکز خدمات جامع سلامت و انجام پایلوت آن در استان سمنان، ارتقای نظام پایش و ارزیابی عملکرد سیستم گزارش دهی و بازخورد، آموزش و توانمندسازی ارزیابان و ناظرین و استفاده از ظرفیت مراکز تحقیقاتی و آموزشی برای ارزشیابی کیفیت خدمات.
اجرای چارچوب کیفیت در نظام شبکه در ۱۳ دانشگاه
آقای دکتر تبریزی اقدامات انجام شده در ارتقای کیفیت را اصلاح تشکیلات و ساختار سازمانی دانشگاه‌ها و شبکه‌های بهداشتی و درمانی، طراحی، برنامه ریزی و پیاده سازی نظام پایش و ارزشیابی PHC، برگزاری کارگاه‌های تربیت ارزیاب (مبتنی بر کلان مناطق)، پیاده کردن چارچوب کیفیت در PHC ایران در ۶ حیطه، ۳ سطح ارزیابی و ۴۰ شاخص و اجرای چارچوب کیفیت در ۱۳ دانشگاه علوم پزشکی کشور، راه اندازی سایت اختصاصی کیفیت در شبکه (phcq.ir) برای ارتباط مناسب با دانشگاه ها، برشمرد.
وی در پایان با اعلام این که به زودی برنامه واحد‌های ارائه خدمات دوستدار ایمنی در PHC اجرا می‌شود، تصریح کرد: برای ارتقای موفق کیفیت در سطح PHC مدیران شبکه باید کیفیت را به عنوان یک ارزش محوری در نظر گرفته و همه سیاستگذاران، مدیران سطوح مختلف و همه کارکنان سلامت باید تعهد نسبت به کیفیت را در عمل نشان دهند.