زمین‌های شوره‌زار و غیر قابل کشت استان بوشهر که روزگاری بدون استفاده رها شده بودند، در سه دهه اخیر با همت بخش خصوصی و دولت، به استخر‌های پرورش میگو و کانون تولید با ارزآوری و ظرفیت اشتغال بالا تبدیل شده‌اند.
فعالان پرورش میگو در استان بوشهر معتقدند، این صنعت اشتغال‌زا با توجه به صادراتی بودن، ارزآوری مناسبی برای کشور دارد و در صورت تقویت برخی زیرساخت‌ها از جمله آب، برق و راه دسترسی می‌تواند مهمترین محور پایدار توسعه بویژه در بخش صادرات غیر نفتی به شمار آید.
تا سال ۱۳۷۱ تولید میگو تنها منحصر به صید از دریا بود و از آن سال به بعد بود که با توجه به کاهش منابع آبزی براثر برداشت‌های بی‌رویه و از طرفی با پیشرفت علم و فناوری، رویکرد‌ها به سمت تولید میگوی پرورشی از زمین‌های غیر کشاورزی با هدف کمک به بازسازی ذخایر و ایجاد فرصتی برای تنفس دریا معطوف و کار مطالعاتی روی زمین‌های ساحلی مستعد تغییر یافت و نخستین سایت پرورش میگو (رودحله) در استان وارد مرحله تولید شد.
از سال ۱۳۷۴ بود که نخستین مزرعه بخش خصوصی پرورش میگو در استان بوشهر با تولید ۶۵ تن به مرحله تولید تجاری رسید و زمینه خوبی برای توسعه این بخش در کل کشور فراهم شد به نحوی که امروز زنجیره‌ای از کسب و کار‌ها از جمله مراکز تکثیر بچه میگو، تولید غذا، صنایع عمل آوری و بسته بندی، صادرات و پشتیبانی در استان‌های ساحلی بوشهر، خوزستان، هرمزگان، سیستان و بلوچستان و گلستان برای تولید بیش از ۴۶ هزار تن میگوی پرورشی ایجاد شده‌است.
سه برابر شدن تولید میگوی پرورشی
براساس ظرفیت‌یابی انجام شده در زمان حاضر ۵۰ هزار هکتار زمین مستعد برای صنعت پرورش میگو در استان بوشهر وجود دارد که از این میزان ۱۲تا ۱۳ هزار هکتار آماده سازی و ۹ هزار هکتار آن بهره‌برداری شده است و سطح زیر کشت میگو از سه هزار و ۳۶۰ هکتار در سال ۹۲ با ۷۰ درصد افزایش به ۶ هزار و ۱۰۰ هکتار رسیده که به عنوان سطح مفید در قالب ۱۱ سایت از شمال تا جنوب استان طراحی شده است.
فعالیت ۳۴ مرکز فرآوری و عمل‌آوری آبزیان که اغلب آن‌ها با دارا بودن تائیدیه کد اقتصادی امکان صادرات محصول را به کشور‌های اروپایی دارند، زمینه ارزآوری ۱۱۰ میلیون دلاری را در بخش صنعت پرورش میگو برای بوشهر فراهم کرده است.
مدیرکل شیلات استان بوشهر می‌گوید: پرورش میگو به عنوان صنعت پیشرو در اقتصاد استان به شمار می‌رود واز سال ۹۲ تاکنون شمار استخر‌های پرورش از ۲۰۰ به ۳۵۰ مزرعه و میزان برداشت در هکتار نیز از یک تن به سه تن و نیم تا پنج تن افزایش یافته است.
علی بازدار معتقد است: با تلاش بخش خصوصی در صنعت پرورش میگو کسب و کار‌های مرتبط با این صنعت از جمله مراکز تکثیر و پرورش بچه میگو، راه‌اندازی و امروز با توجه به افزایش سطح زیر کشت، شمار این مراکز در استان بوشهر از ۱۰ به ۱۹ مرکز افزایش یافته است.
وی می‌گوید: با زیرساخت‌های ایجاد شده توان تولید بچه میگو در استان از ۷۶۷ میلیون قطعه با ۱۴۰ درصد افزایش به ۲میلیارد قطعه و تولید میگوی پرورشی نیز از هشت هزار و ۵۰۰ تن در سال ۹۲ با ۱۷۸ درصد افزایش به ۲۳هزار و ۶۰۰ تن افزایش یافته است و با توجه به سطح زیر کشت امسال پیش بینی می‌شود این میزان ۳۰ هزار تن افزایش را تجربه کند و این به معنی توسعه و رونق صنعت پرورش میگو در استان بوشهر است.
به گفته مدیرکل شیلات، صادرات آبزیان تا سال ۹۲، ۱۲هزار و ۸۲۰ تن بود و امروز با وجود همه مشکلات و تحریم‌های ظالمانه، میزان صادرات این آبزی با ارزش با ۷۵ درصد افزایش به ۲۲هزار و ۵۰۰ تن رسیده و همچنین ارزش صادرات آن نیز از ۷۰ میلیون دلار با ۵۷ درصد افزایش به ۱۱۰ میلیون دلار افزایش یافته است.
صنعت پرورش میگو در استان ۶ هزار شغل ایجاد کرده است
با توجه به ظرفیت استان بوشهر در بخش صنعت پرورش میگو تغییر و تحولات در زیرساخت‌های این صنعت نسبت به سایر استان‌های فعال بیشتر و گسترده‌تراست به نحوی که در زمینه تولید لارو، مراکز تکثیر، تعداد مزرعه‌ها، مساحت زیر کشت، وضعیت تامین غذا از نظر کمی و کیفی، میزان برداشت محصول در هکتار و وضعیت صادرات امروز نسبت به سال‌های ابتدایی از رشد بیش از ۱۰۰ درصدی برخوردار بوده است.
مدیرعامل اتحادیه پرورش میگوی استان بوشهرمی گوید: ایجاد جاده دسترسی، خاکریز‌های مناسب برای مزرعه‌ها، تامین برق و انرژی، آب و کانون‌های آبرسانی و ایجاد نوازدگاه‌ها باعث شده میزان تولید در واحد سطح افزایش یابد.
حسن محمد دوست بیان می‌کند: این صنعت پردرآمد، ارزآور و اشتغال زا با مشکلاتی نیز روبرو است و فعالان این بخش انتظار دارند با برطرف کردن این تنگنا‌ها زمینه رونق تولید در این بخش بیش از پیش فراهم شود.
وی می‌گوید: هزینه بالای تامین زیرساخت‌ها باعث افزایش هزینه تولید و از بین رفتن قدرت رقابت تولیدکنندگان داخلی در بازار جهانی شده است که در صورت حضور دولت در کنار بخش تولید و فراهم کردن بخشی از زیرساخت‌های مورد نیاز هزینه‌ها کاهش و زمینه برای حضور موفق تولیدکنندگان داخلی در بازار جهانی فراهم‌تر می‌شود.
محمد دوست اضافه می‌کند: کیفیت محصول تولیدی باعث ماندگاری تولید کنندگان میگوی پرورشی در بازار جهانی شده است و باید با یک برنامه‌ریزی مناسب و با مشارکت فعالان این بخش از جمله شرکت‌ها، اتحادیه‌ها و فراهم کردن زیرساخت‌ها از محل اعتبارات ملی و استانی امکان پیشرفت در این زمینه بیش از این فراهم می‌شود.
مدیرعامل اتحادیه پرورش میگو استان می‌گوید: از مهمترین مشکلات تولیدکنندگان این قشر، صادر نشدن سند برخی از مزرعه‌های پرورش میگو بعد از ۲۷ سال به دلیل ناهماهنگی بین دستگاه‌های اجرایی در بحث واگذاری زمین در استان به شمار می‌رود به نحوی که امروز۶۸ درصد این زمین‌ها با مشکل صدور سند روبرو هستند.
وی ادامه می‌دهد: سلیقه‌ای بودن در تعیین اجاره بها و افزایش سرسام آور قیمت اجاره زمین‌های پرورش میگو در مناطق مختلف استان بوشهر از دیگر مشکلات است که این اختلاف اجاره به دلایل نامشخص، در مناطقی با شرایط یکسان گاه تا ۴۷ برابر نیز می‌رسد.
مدیرعامل اتحادیه پرورش میگو می‌گوید: در حال حاضر ۱۲۱ مزرعه پرورش میگو با مشکل اجاره معوقه روبرو هستند که با کمک سازمان جهاد کشاورزی تلاش شده این مشکل برطرف شود و خواسته ما این است که مبلغ بر اساس نرخ همان سال‌ها محاسبه شود.
حسنی یکی از پرورش دهندگان میگو می‌گوید: خاموشی‌های اخیریکی از مشکلات است که لازم است سوخت گازوئیل ۴۰۰ ژنراتور تامین شود.
امروز با توجه به کاهش ذخیر آبزی خلیج فارس، صنعت آبزی پروری علاوه بر ارزآوری و اشتغال‌زایی مناسب برای استان‌های ساحلی مانند بوشهر، فرصتی برای تنفس دریا به شمار می‌رود که تنها با تعامل بین بخشی و برطرف کردن موانع تولید زمینه توسعه آن فراهم خواهد شد.
نگارش: سیده فردوس رضوی