بازخوانی کتیبه‌های مسجد جامع تاریخی توسط یک هنرمند گنابادی
یکی از هنرمندان گنابادی به تازگی موفق به خوانش صحیح سه کتیبه مسجد جامع تاریخی این شهر شد.
به گزارش
خبرگزاری صداوسیما، مرکز خراسان رضوی، رییس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری گناباد گفت:
امین سلطان خواه از هنرمندان گنابادی کتیبه‌های سر در ورودی و ۲ کتیبه داخلی مسجد جامع تاریخی شامل ضلع شرقی ایوان و شبستان مسجد جامع تاریخی این شهرستان را که به خطوط نسخ و کوفی نگارش شده است، خوانش کرد.
علیرضا شناسایی افزود: خوانش به معنای خواندن متن، سند و نوشته تاریخی در قالب لوح، سنگ نوشته و یا اسناد قدیمی اطلاق می‌شود.
وی ادامه داد: مسجد جامع تاریخی گناباد از بنا‌های ارزشمند دوره خوارزمشاهیان و از شاهکار‌های تاریخی استان خراسان رضوی است که با بیش از هشت قرن قدمت در منطقه‌ای موسوم به قصبه شهر واقع شده است و از امتیازات مهم آن می‌توان به وجود کتیبه‌های نسخ و کوفی و آجرکاری‌های زیبا یاد کرد که بر اطراف ایوان قبله، شبستان و سردر ورودی آن نقش بسته است.
رییس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری گناباد گفت: این اقدام که برای نخستین بار توسط این هنرمند گنابادی انجام شده است نقطه عطفی در شناسایی فرهنگی و هویت و کتابت کتیبه‌های این اثر فاخر تاریخی است.
این هنرمند گنابادی که دارای رتبه‌های برتر در سطوح ملی و بین المللی در عرصه‌های فرهنگی و هنری از جمله نشان ملی و گواهینامه درجه یک هنری است افزود: در کتیبه تاریخی سر در ورودی مسجد جامع تاریخی این شهرستان به خط نسخ عبارت‌های یا الله، الرئوف، الرقیب و الرحیم نقش بسته است که پیش از این تصور می‌شد که این عبارت بسم الله الرحمن الرحیم است و با این مضمون به اشتباه در برخی از کتب درج شده بود.
امین سلطان خواه افزود: عبارتی که در ضلع شرقی ایوان مسجد جامع تاریخی گناباد به خط کوفی درج شده عبارت "عمل نیکپی شهابی البنا غفرالله له" آمده است که پیش از این به اشتباه در دایره المعارف بنا‌های تاریخی این عبارت "عمل نیکی شهابی" ذکر شده بود.
وی ادامه داد: در این کتیبه نام "نیکپی شهابی" به عنوان معمار و سازنده اصلی مسجد جامع تاریخی گناباد ذکر شده و این عبارت به معنای آن است که "این بنا کار نیکپی شهابی است که غفران و رحمت الهی بر او باد".
این هنرمند گنابادی گفت: در سومین کتیبه مسجد جامع تاریخی گناباد که به خط کوفی و برای نخستین بار خوانش شده است عبارت "الرحمن، الرحیم ادخلو‌ها بسلام آمنین محمد" نقش بسته و بقیه عبارت زیر گچبری مرمت اثر تاریخی قرار گرفته است.
سلطانخواه افزود: مسجد جامع تاریخی گناباد دارای تعداد دیگری کتیبه و بیشتر به خط کوفی است که تاکنون خوانش نشده است.
مسجد جامع تاریخی گناباد از بنا‌های ارزشمند دوره هخامنشیان است که در کوی شرقی موسوم به قصبه این شهر قرار دارد.
این مسجد با نقشه ۲ ایوانی شامل سر در تزئینی، صحن یا میانسرا، ایوان‌های شمالی و جنوبی، رواق و سه شبستان ستون دار است و سردر ورودی ضلع شمال شرقی بنا با طاق جناغی و حاشیه‌ای تزیینی در پاکار طاق مزین به نقوش پرندگان در میان گل و برگ است که بر روی لایه‌ای از گچ ایجاد شده است.
ایوان اصلی مسجد جامع گناباد یا ایوان قبله در سمت جنوبی صحن واقع شده که با چهار طاق گهواره عرضی و چهار قوس، دارای تزییناتی آجری شامل ۲ قطار پیچ، نوار‌های اسلیمی و یک حاشیه کتیبه قرآنی است.
در ایوان اصلی مسجد جامع محراب با نقوش هندسی گیاهی و کتیبه‌هایی به خط معقلی مشاهده می‌شود و در ضلع شرقی ایوان شرقی شبستانی دارای چهار ستون قرار دارد و آثار و شواهد معماری حکایت از آن دارد که مسجد جامع فعلی بر روی مسجدی کهن‌تر بنا شده و در دوره ایلخانی نیز فضا‌هایی به آن افزوده شده است.
از مجموع ۲۵۰ اثر تاریخی شناسایی شده در گناباد ۱۴۸ اثر در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است که در این میان قنات قصبه به عنوان تنها اثر ثبت شده خراسان رضوی در فهرست آثار جهانی یونسکو از جایگاه خاصی برخوردار است و از مجموع آثار تاریخی و گردشگری گناباد ۶۰ اثر سابقه چند هزار ساله دارد همچنین ۱۲ آیین سنتی گناباد هم در فهرست میراث معنوی کشور به ثبت رسیده است.
مرکز شهرستان ۹۳ هزار نفری گناباد در ۲۸۷ کیلومتری جنوب مشهد واقع است.