رئیس دانشگاه امام صادق (ع) گفت: مواجهه فقهی و جلوگیری از ابتلا به ظاهر سازی اسلامی در مباحث بانکی، بیمه‌ای و بورسی از چالش‌های جدی نظام اقتصادی امروز ماست.
به گزارش خبرگزاری صداو سیما؛ حجت الاسلام حسینعلی سعدی روز سه شنبه در سی و یکمین همایش بانکداری اسلامی افزود: بیانیه گام دوم در آغاز چله دوم انقلاب اسلامی، یک نقطه راهبردی را در خود دارد که یک نگاه آسیب شناسانه با هدف شناخت چالش‌های نظام در چله اول و یک نگاه آینده پژوهی نسبت به گام پیش رو را مطرح می‌کند.
وی با بیان اینکه باید طرحی برای برون رفت از چالش‌های چله اول هم داشته باشیم، یادآورشد: اگر ادعا کنیم که یکی از شاخص‌های مهم حکمرانی اسلامی، حکمرانی بر بانک، پول و به معنای اهم آن حکمرانی اقتصادی است، ادعای گزافی نکرده ایم.
سعدی با بیان اینکه ارزیابی افکار عمومی و نخبگان هم از میزان تحقق اسلامیت نظام، نشان می‌دهد که چالش‌ها معطوف به حوزه اقتصادی جامعه است گفت: بانکداری غیر ربوی که تا اسلامی شدن یک گام دارد، نخستین مسأله مواجهه با مسائل دنیای مدرن و حکمرانی نوین است، تاکنون در مواجهه با ساختار‌های مدرن دنیای مدرن سعی کرده ایم ذیل ساختار‌های سنتی مسائل را تحلیل کنیم.
رئیس دانشگاه امام صادق (ع) افزود: امروز با ساختار‌های مدرن مواجه هستیم و اگر تحلیل آن‌ها را بخواهیم ذیل نهاد‌های سنتی انجام دهیم، حق مطلب ادا نمی‌شود و اهداف شریعت و فقه را شاید تامین نکند.
وی اضافه کرد: اگر بخواهیم جزء به جزء مسائل مربوط به بیمه، بانک و بورس را تحلیل کنیم، تفکیک تامین کننده اهداف نظام اسلامی نخواهد بود و گرفتار چالش دوم می‌شویم که همان مواجهه با سوری سازی و ظاهر سازی اسلامی است.
سعدی گفت: وقتی توجهی به نهاد‌های ۱۰۰ درصد نوین با وضع موجود نداشته باشیم، در تطبیق با آموزه‌های فقهی گرفتار سوری سازی می‌شویم، یکی از گرفتاری‌های تمام عقودی که در نظام بانکداری ایران رخ می‌دهد، چالش سوری شدن عقود است، یعنی برای منطبق سازی با احکام شریعت مجبور به تعیین ظاهری شده ایم که در حقیقت تامین کننده اهداف شریعت نیست.
نماینده مجلس خبرگان رهبری افزود معتقدم که پول و بانک به معنای دقیق کلمه از پدیده‌های دنیای مدرن است که باید تحلیل کلام، نظام سازی و تحلیل ساختار شود و اگر این اتفاق نیفتد در خروجی و انطباق آن با احکام اسلامی دچار نقصان می‌شویم.
وی تاکید کرد: ربا مساله‌ای پیچیده است و قرآن هم با عنوان جنگ با خدا مطرح کرده است. چه اتفاقی افتاده است که ظاهر مسائل اقتصادی درست است، اما در عمق گرفتار مسائل ربوی؟
سعدی بیان کرد: در روند قرضی، شخص مبلغی را قرض می‌دهد، یعنی رابطه مالکیت فرد از آن قطع می‌شود و خسارت این مال دیگر بر عهده وی نیست، رابطه فرد و مقرض قطع شده و خسارت بر عهده قرض گیرنده است و اگر فرد بخواهد به عنوان بیع و سود مبلغی دریافت کند، می‌شود سودی عاید وی شده است که در مورد آن مالکیتی و ریسکی نسبت به آن ندارد.
رئیس دانشگاه امام صادق (ع) گفت: تئوری‌های مشترکی در دنیای کنونی لیبرالیستی و کمونیستی برای توجیه عقلانی اخذ سود و ربا هست، هزینه فرصتی که برای توجیه ربا مطرح می‌کنند بحث مهمی است، به هر حال در روند قرض، فرد وام دهنده یک هزینه فرصتی را از دست می‌دهد و ارزش اقتصادی زمان در مورد آن تعیین نمی‌شود؛ این موارد باید تحلیل شود که افرادی که دستی در تصمیم گیری دارند، بتوانند در مواجهه با بانکداری مدرن، توجیه و تحلیل داشته باشند.
این نماینده مجلس خبرگان رهبری تاکید کرد: ما نمی‌توانیم، سود را مجزای از بانک، بانک را مجزای از بیمه و آن‌ها را جدای از نظام پول بدانیم و ادعای نظام سازی داشته باشیم، در نظام سازی نیازمند یک نگاه منظومه‌ای به سیستم‌ها هستیم و اگر چنین نگاهی نباشد، گرفتار ظاهرسازی اسلامی می‌شویم و به موضوعی بر می‌خوریم که اسلامی و شرعی نیست.
به گفته وی ما در طراحی و انسجام ساختار اقتصادی به یک فتوا نیاز داریم که آن انسجام را تامین کند.
سعدی افزود: ما با یک چالش جدی در حوزه، پول، بانک بیمه و بورس مواجه هستیم و نگاه ما نیازمند یک اجتهاد راهبردی است که منتهی به یک اجتهاد نظام ساز شود و با پدیده‌های مدرن دنیای مدرن، موضوع شناسی آنگونه رخ می‌دهد که منتج به نتیجه شود.
گفتنی است، همایش بانکداری اسلامی، به عنوان بزرگترین رویداد علمی در حوزه علوم انسانی و به طور خاص در زمینه بانکداری اسلامی، مقارن با تصویب قانون عملیات بانکداری بدون ربا در هفته بانکداری به صورت سالیانه برگزار می‌شود.
محور‌های اصلی همایش بر اساس مصوبات شورای راهبردی و کمیته علمی شامل "اصلاح قوانین بانکی: زمینه‌ها و ضرورت ها"، "حکمرانی بانکی: نقد و ارزیابی"، "مدل کسب و کار بانکی: ارزیابی و آسیب شناسی" و "مانع زدایی و پشتیبانی از تولید: نقش و مسئولیت نظام بانکی" است که در قالب میزگرد‌های تخصصی و با حضور کارشناسان، صاحبنظران و روسای قبلی بانک مرکزی مورد بحث و بررسی قرار می‌گیرد.
هدف از برگزاری این همایش بسط دانش بانکداری، تضارب افکار و هم افزایی میان صاحب نظران و کارشناسان و آخرین دستاورد‌های مطالعات و پژوهش‌ها در حوزه علوم بانکداری و مالی اسلامی در قالب سخنرانی، ارائه مقاله و میزگرد تخصصی است.
یافته‌های علمی این همایش همه ساله به صورت کتاب مجموعه مقالات و سخنرانی‌ها در اختیار علاقه‌مندان قرار می‌گیرد و مرجع ارزشمندی برای مطالعات و پژوهش‌های آینده است.