نسل سریع‌ترین گونه جانوری دنیا در نایبندان طبس، بزرگترین زیستگاه یوز در خطر انقراض قرار گرفته است.
به گزارش خبرگزاری صداوسیما مرکز خراسان جنوبی، پناهگاه حیات وحش نایبندان در شهرستان طبس با وسعت حدود یک و نیم میلیون هکتار، بزرگترین زیستگاه یوز آسیایی در ایران است و براساس آنچه دوربین‌های تِله‌ای ثبت کرده‌اند، زیست تنها ۳ یوزپلنگ نر در این پناهگاه محرز شده است.
رئیس اداره حفاظت محیط زیست شهرستان طبس در خصوص جمعیت یوزپلنگ موجود در این منطقه گفت: درباره تعداد یوزپلنگ موجود در نایبندان نمی‌توان به طور قطعی آمار دقیقی ارائه کرد و با توجه به اینکه در چندین سال اخیر یوزپلنگ ماده و یا توله یوزپلنگ مشاهده نشده، به نظر می‌رسد یوزپلنگ ماده در منطقه کم است و زاد آوری یوزپلنگ کم شده است.
تقی زاده با بیان اینکه جمعیت یوزپلنگ آسیایی در ایران که تا ۸۰ سال پیش تا ۲۰۰ قلاده برآورد می‌شد حالا به کمتر از ۷۰ قلاده رسیده است افزود: کارشناسان مهمترین عوامل تهدید کننده یوزپلنگ آسیایی را تصادفات جاده‌ای، کاهش طعمه‌های یوزپلنگ، شکار غیر مجاز، حمله سگ‌های گله به یوزپلنگ و تخریب زیستگاه‌های یوزپلنگ برای توسعه معادن، جاده‌ها و راه آهن می‌دانند.
معاون نظارت بر امور حیات وحش اداره کل محیط زیست خراسان جنوبی هم با اشاره به اینکه خشکسالی‌های ۲۰ ساله در طبس، زندگی حیات وحش منطقه را به‌شدت به خطر انداخته و یوز‌ها را با کمبود طعمه روبرو کرده است گفت: پروژه حفاظت از یوزپلنگ آسیایی، با همکاری برنامه توسعه سازمان ملل و سازمان حفاظت از محیط زیست در سال ۲۰۰۱ شروع به کار کرد که برای کار مطالعاتی و حفاظتی، ۵ منطقه انتخاب شد که گمان می‌رفت ۸۰ درصد یوز‌های ایران در آن مناطق پراکنده اند.
مودی افزود: پارک ملی توران، پارک ملی کویر در استان سمنان، منطقه حفاظت شده بافق و پناهگاه‌های حیات‌وحش دره انجیر و نایبندان در خراسان جنوبی. پناهگاه حیات وحش نایبندان طبس از زیستگاه‌های مهم یوز آسیایی است که مورد توجه سازمان حفاظت محیط زیست بوده و هر سال اعتباراتی برای تقویت تجهیزات و جلب مشارکت جوامع محلی و پایش یوزپلنگ به استان اختصاص پیدا می‌کند.
مدیرکل محیط زیست خراسان جنوبی هم با بیان اینکه تاکنون ۲۵۰ میلیون تومان از اعتبارات طرح ملی حفاظت از یوز ایرانی در استان هزینه شده است گفت: امسال پایش تصویری چشمه‌های مهم منطقه را با اعتبار ۲۵۰ میلیون تومان آغاز کردیم و آموزش جوامع محلی، خرید موتور سیکلت و تقویت تجهیزات حفاظتی، اضافه کردن یک نیروی محیط بان، جلب مشارکت جوامع محلی برای حفاظت و همین طور ساخت آب انبار و آبشخور و توزیع علوفه از جمله اقداماتی است که برای حفاظت از یوز انجام شده است.
اکبری افزود: کمبود اعتبار مهمترین مشکل پیش روی محیط بانان برای حفاظت از یوز ایرانی است و هم اکنون با توجه به گستردگی منطقه نایبندان به حدود ۵۰ دوربین تِله‌ای نیاز داریم تا اطلاعات یوز و طعمه او را بدهد که نصب این دوربین‌ها ۷۵ میلیون تومان اعتبار می‌خواهد.
وی گفت: به مردم محلی آموزش داده شده با توجه به کمبود شکار برای یوزپلنگ اگر احیاناً یوزی به آغل گوسفندان آن‌ها حمله کرد، آن‌ها اجازه بدهند یوز شکارش را انجام دهد و هیچ مقاومتی نکنند چراکه یوزپلنگ مثل گرگ نیست که همه گوسفندان آن‌ها را خفه کند و از بین ببرد.
یوز ایرانی علاوه بر منطقه نایبندان طبس در استان‌های سمنان، یزد، خراسان شمالی، کرمان و تهران در آستانه انقراض است و با وجود تلاش‌ها برای حفاظت و تکثیر یوزپلنگ ایرانی، نسل این یوز‌ها به شکل نگران کننده‌ای رو به کاهش است و بعید نیست که در یکی دو دهه اخیر شاهد انقراض کلی این گونه‌های کمیاب باشیم.
کارشناسان محیط زیست چاره کار را در تکثیر اصولی یوز می‌دانند تا با زادآوری آن‌ها امید‌ها برای بقای این گونه نادر جانوری دنیا افزایش یابد.