طی دو ماه گذشته، حداقل سه مورد تایید شده از ساقط شدن پهپادهای اسکن ایگل ارتش آمریکا بر فراز استان مارب یمن ثبت شده تا این پهپاد مهم جاسوسی آمریکا آخرین مورد اضافه شده به لیست شکارهای پدافند یمن باشد.
به گزارش وب گردي خبرگزاري صداوسيما، هرچه از تجاوز طولانی مدت ارتش سعودی و برخی همپیمانان غربی به کشور مظلوم یمن میگذرد، شرایط برای متجاوزان سخت شده بخصوص آنکه در سالیان اخیر مسئله دفاع هوایی ارتش و نیروهای مردمی یمن تبدیل به یکی از مزیتهای قابل توجه آنها شده و لیست پرندههای با سرنشین و بدون سرنشین به اصطلاح ائتلاف سعودی و متحدان آمریکایی آنها که در این نبرد طولانی در سالهای اخیر ساقط شده اند، مدام در حال افزایش است. در سالهای اخیر بخش قابل توجهی از شکارهای دفاع هوایی مقاومت و ارتش یمن روی پرندههای بدون سرنشین تمرکز داشته که در این میان میتوان به نامهای بسیاری مثل MQ-۹ آمریکایی، CH-۴ چینی تا Karayel ترکیهای اشاره کرد.
اما به نظر میرسد که آمریکاییها بعد از چندین مورد از دست دادن پهپادهای گران قیمت سری ریپر، استراتژی جدیدی با بکارگیری پرندههای بدون سرنشین سبک و کوچک را در دستور کار قرار داده و پهپاد معروف اسکن ایگل را به میدان نبرد یمن ارسال کرده اند که البته تا به این جای کار نیز ۳ فروند از آنها -مورد آخر در روزهای اخیر - توسط مقاومت یمن سرنگون شده است. قبل از پرداخت به بحث شکار متجاوزین بدون سرنشین بد نیست آشنایی کوتاه با اسکن ایگل داشته باشیم.
اسکن ایگل، یک پهپاد کوچک شناسایی ساخت شرکت بوئینگ امریکاست که دارای شعاع عملیاتی حدود ۱۰۰ کیلومتر، ارتفاع پروازی بیش از ۵ کیلومتر و ۲۰ ساعت مداومت پروازی است و از سال ۲۰۰۵ در خدمت ارتش امریکا و برخی کشورهای هم پیمان قرار دارد. این پرنده بدون سرنشین میتواند محمولهای به وزن ۳.۴ کیلوگرم را حمل کرده که معمولا شامل یک سیستم اپتیکی برای دید در روز و شب در کنار سیستم نظارت حرارتی است. این پهپاد از یک موتور پیستونی به قدرت ۱.۵ اسب بخار بهره میبرد و معمولا با سرعت ۱۱۱ کیلومتر در ساعت نیز حرکت میکند و در نیروهای مسلح آمریکا با کد MQ-۲۷ نامگذاری شده است.
ذکر این نکته نیز مهم است که مدلهای جدیدتر این پهپاد، از جمله گونه ساقط شده در یمن خصوصا از نظر ظاهری و در بخش سیستم اپتیکی در جلوی پهپاد از نمونههای اولیه آن متفاوت هستند.
اسکن ایگل مدل اولیه
اسکن ایگل مدل جدید - به تفاوت در بخش جستجوگر دقت کنید
این پرنده بدون سرنشین معمولا از روی ناوهای آمریکایی به کمک یک سیستم پرتابگر به پرواز در آمده و در مرحله نهایی نیز توسط یک بازو و کابل گیرنده بازیابی میشود. از جمله کاربران این سامانه بدون سرنشین میتوان به کشورهای کانادا، برزیل، استرالیا، ژاپن، مالزی و پاکستان اشاره کرد. اسکن ایگل همان پهپاد مشهوری است که در تاریخ ۱۴ آذر ۱۳۹۱ در آبهای جنوب کشورمان مشغول فعالیت جاسوسی بود که توسط یگان جنگ الکترونیک پدافند سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به دام انداخته و سرنگون شد. این پهپاد بعدها به دست مهندسین کشورمان مهندسی معکوس شده و تحت نام "سایه" تولید شده و به خدمت درآمد.
استان مارب؛ محلی برای شکار اسکن ایگلها
طبق بررسیها و برخی شواهد، از اواخر خردادماه - احتمالا روز ۳۰ خرداد - شکار اسکن ایگلهای آمریکایی در سه مورد در یمن و در استان مارب این کشور رخ داده و موارد اعلامی اسکن ایگلهای سرنگون شده به ترتیب به تاریخهای ۲۰ و ۲۳ ژوئن و همچنین ۱۴ آگوست بوده است. در مورد شکار اولین پهپاد اسکن ایگل، مقاومت یمن تصاویری از لحظه هدف قرار گرفتن پهپاد متجاوز را نشان داد که به نظر نشان دهنده استفاده مجدد از سامانه مرموز موسوم به موشک ۳۵۸ است.
لاشه اولین اسکن ایگل نابود شده توسط موشک مقاومت یمن
بر طبق تحلیل کارشناسان نظامی، سلاح ۳۵۸ در واقع یک موشک نیست بلکه نوعی پهپاد انتحاری در نقش پدافندی است که به طور کلی در دسته مهمات سرگردان یا Loitering munition قرار میگیرند. این سلاح به کمک یک موتور جت، بالچههای متعدد کنترلی و کلاهک مجهز به فیوزهای مجاورتی پر تعداد، مدتها در آسمان منطقه نبرد به گشت زنی می پردازد تا در زمان مناسب و ورود هواگرد دشمن به منطقه نبرد به کمک سامانه هدایت زمینی به سوی هدف روانه شده و آن را منهدم سازد. این سامانه به صورت خاص از سرعت مادون صوت بهره برده و گزینهای مناسب برای هدف قرار دادن اهداف کم سرعت مثل انواع بالگرد یا پهپادهایی مثل اسکن ایگل است.
مشخصا بعد از برخورد موشک، باقی مانده خاصی از پهپاد مورد نظر باقی نماند. اما در دو مورد بعدی شاهد به نوعی سقوط پهپادهای اسکن ایگل روی زمین در حالتی هستیم که تقریبا خسارت زیادی به آنها وارد نشده است. اگر صرفا یک مورد در این میان رخ داده بود، امکان داشت بحث رخ دادن نقص فنی و سانحه را برای پرنده بدون سرنشین مورد نظر لحاظ کرد، ولی با تکرار این ماجرا، به نظر میرسد چیزی بیش از بحث نقص فنی در میان باشد.
لاشه دومین اسکن ایگل سقوط کرده در یمن
لاشه سومین اسکن ایگل سقوط کرده در یمن
پهپادهای سری اسکن ایگل از نظر سیستمهای ارتباطی الکترونیکی از سازه نسبتا ساده تری به نسبت پهپادهایی مثل سری ریپر یا CH_۴ برخوردار هستند و احتمال انجام نوعی از جنگ الکترونیک و قطع کردن لینک ارتباطی آنها نیز به نسبت راحتتر است. با توجه به تکرار دو حادثه به فاصله کم از یکدیگر آنهم در یک استان یمن و دقیقا علیه یک مدل مشخص از پرنده بدون سرنشین، میتوان این گونه برآورد کرد که دو پهپاد اسکن ایگل دیگر در این منطقه به نوعی طعمه یک سیستم ناشناخته جنگ الکترونیک شده و سقوط کرده اند. در هر صورت شاهد این هستیم که یک بار دیگر دفاع هوایی یمن موفق به ساقط کردن یک پهپاد آمریکایی دیگر شده و اسکن ایگل نیز به لیست بلند بالای پرندههای ساقط شده در این کشور اضافه شده است.