تصویب منطقه ویژه اقتصادی تاکستان تحولی بنیادین در پیشرفت و توسعه استان قزوین در پی دارد و یکی از ابزار‌های لازم برای توسعه صادرات و ایجاد اشتغال و رونق در منطقه است.
به گزارش خبرگزاری صداوسیما؛ مرکز قزوین، پانزدهم اردیبهشت ماه سال جاری هفت منطقه آزاد و ۱۳ منطقه ویژه اقتصادی از جمله تاکستان در استان قزوین پس از بررسی کمیسیون اقتصادی مجمع تشخیص مصلحت نظام به تصویب رسید.
منطقه ویژه اقتصادی محرک توسعه صنعتی و فناوری
منطقه ویژه اقتصادی فرصت و مزیتی برای استان به شمار می‌رود که باید بعنوان محرک توسعه صنعتی و فناوری ایفای نقش کند و کارکرد آن در نهایت منجر به توسعه اقتصادی و رونق تجارت شود.
فلسفه مناطق آزاد و ویژه اقتصادی در دنیا توسعه صنعتی و با رویکردی صادرات محور است اگر این اصل به علت پیچیدگی‌های صنعتی و فناوری در استان به فراموشی سپرده و تنها در بخش تجارت علت سابقه و مهارتی که استان در این بخش دارد پرداخته شود به آن کارکرد اصلی و مهم که رونق صنعتی و اقتصادی است، دست نخواهیم یافت.
منطقه ویژه اقتصادی فرصت و مزیتی برای جلب سرمایه گذاری‌های داخلی و خارجی و تبادل صنعتی و فناوری است که می‌تواند در آینده این استان تاثیر گذار باشد.
تنها دغدغه مردم در خصوص کیفیت مدیریت در این منطقه است که می‌تواند در کارکرد این منطقه بسیار کارساز باشد.
یکی از ابزار‌های لازم برای توسعه صادرات و ایجاد اشتغال در کشور کاهش موانع قانونی است که یکی از راه‌های تحقق این مهم تاسیس مناطق آزاد تجاری - صنعتی و ویژه اقتصادی است، بر همین اساس دولت در خرداد ۹۵ لایحه این مناطق را به مجلس فرستاد و پس از سال‌ها مناقشه در مولفه‌های آن، بالاخره امسال به سر انجام رسید.
در مناطق ویژه اقتصادی تولیدکنندگان از محدودیت‌های کمتری در حوزه قوانین تجاری برخوردارند و فعالیت فعالان اقتصادی در آن‌ها به علت زیرساخت مناسب و مشوق‌ها و تسهیلات و واردات تجهیزات مورد نیاز بخش تولید با تعرفه گمرکی پایین و معافیت‌های مالیاتی از توجیه اقتصادی خوبی برخوردار است.
اهداف راه اندازی مناطق ویژه اقتصادی
به منظور پشتیبانی از فعالیت‌های اقتصادی و برقراری ارتباط تجاری بین المللی و تحرک در اقتصاد منطقه‌ای و تولید و پردازش کالا، انتقال فناوری، صادرات غیرنفتی، ایجاد اشتغال مولد و جلب و تشویق سرمایه گذاری داخلی و خارجی، صادرات مجدد، عبور خارجی (ترانزیت) و انتقال کالا (ترانشیب) به دولت اجازه داده می‌شود در شهرستان‌هایی که استعداد و توان لازم برای تحقق اهداف مذکور را دارند مناطقی را با عنوان منطقه ویژه اقتصادی ایجاد کند.
علت تاخیر در ایجاد منطقه ویژه اقتصادی تاکستان
علت تاخیر پیش آمده در ایجاد منطقه ویژه اقتصادی تاکستان به گفته رجب رحمانی نماینده مردم تاکستان در مجلس شورای اسلامی این بود که شورای نگهبان بر اساس اصل ۷۵ قانون اساسی به این طرح‌ها ایراد گرفت که البته به جا بود.
برای برخی طرح‌ها از جمله تاکستان در دولت دفاع کرده بودیم و بار مالی آن نیز درنظر گرفته شده بود، اما به علت اینکه بار مالی سایر مناطق دیده نشده بود شورای نگهبان این موارد را برگرداند و موضوع مجدد در مجلس مطرح شد و بر مصوبه خود اصرار ورزید و این طرح‌ها به مجمع تشخیص مصلحت نظام رفت"
ایجاد منطقه ویژه اقتصادی تاکستان از آن جهت برای قزوین حایز اهمیت است که این استان نخست به عنوان یکی از قطب‌های تولیدات صنعتی و کشاورزی کشور محسوب می‌شود و از طرف دیگر به عنوان نقطه‌ای استراتژیک در بخش لجستیک، حمل و نقل زمینی و ریلی کشور می‌تواند نقش بسزایی در توسعه این استان و کمک به توسعه کشور ایفا کند.
رییس خانه صنعت، معدن و تجارت استان قزوین می‌گوید: منطقه ویژه اقتصادی به طور یقین بر روی مناطق پیرامونی آن تاثیر گذار و تغییراتی را در بخش مسکن و هزینه زندگی به وجود می‌آورد؛ ولی از طرفی می‌تواند در بهبود شاخص‌های درآمدی و اقتصادی نیز تاثر گذار باشد.
تجربه منطقه ویژه اقتصادی در سطح جهانی و در بیشتر کشور‌های دنیا به عنوان یک راهبرد توسعه اقتصادی به شمار می‌روند که بر توسعه صادرات تمرکز داشته و موفق نیز بوده اند.
منطقه ویژه اقتصادی با برنامه ریزی و تعریف کارکرد مناسب براساس توسعه صنعتی، فناوری و اقتصادی می‌تواند یک فرصت بالقوه‌ای برای استان باشد، ولی موفقیت آن برای تحقق اهداف تعیین شده به کیفیت مدیریت آن بستگی دارد.
عملکرد مدیریت مناطق آزاد می‌تواند راه اندازی مناطق آزاد را به یک تجربه موفق و یا برعکس به تجربه‌ای منفی تبدیل کند.
انتظار می‌رود این فرصت داده شود تا به صورت حرفه‌ای و با مدیریتی شایسته این رویداد مهم در استان مدیریت شود به نحوی که بیشترین منافع برای صنعت و اقتصاد و مردم در استان ایجاد شود.
باید تصویرسازی که از منطقه ویژه اقتصادی می‌شود با توجه به مزیت‌های استان و فلسفه مناطق آزاد با نگاه توسعه‌ای در بخش صنعت، تجارت و اقتصاد و با یک رویکرد صادرات محور باشد،
اگر بخواهیم مناطق بومی از مزایای منطقه ویژه اقتصادی بهره‌مند و منجر به افزایش درآمد مردم شود باید مردم و شرکت‌ها را آماده کرد تا بتوانند بعنوان بازیگرانی فعال و نه منفعل در این بخش ظاهر شوند از این منظر توانمند سازی منابع انسانی استان و شرکت باید به طور ویژه مورد توجه و حمایت قرار گیرد.
در این راستا نهاد‌های علمی و فناوری استان باید توانمند شوند و نیروی انسانی با کیفیت و توانمندی را تربیت و بعنوان ضلع کلیدی در این فضا ایفای نقش کنند.
با توجه به ظرفیت و فرصت مطلوب منطقه ویژه اقتصادی برای تولید، اشتغال و صادرات، باید زنجیره‌ای از کارخانه‌های تولیدی با استفاده از ظرفیت شرکت‌های دانش بنیان در منطقه ویژه اقتصادی ایجاد کرد.
شرکت‌های دانش بنیان و واحد‌های فناور نقش بسیار مهمی را در تولید و اشتغال می‌توانند ایفا کنند و با توجه به این نقش مهم، باید از این ظرفیت به خوبی توسط سازمان‌ها و دستگاه‌های مختلف استفاده شود.
راه‌اندازی منطقه ویژه اقتصادی تاکستان زمینه ساز توسعه
نماینده مردم قزوین، آبیک و البرز در مجلس شورای اسلامی می‌گوید: تصویب منطقه ویژه اقتصادی تاکستان هموارکننده زمینه توسعه و نقش‌آفرینی بیشتر استان قزوین در فرآیند رونق اقتصادی منطقه است.
لطف الله سیاهکلی می‌افزاید: با توجه به ظرفیت‌های صنعتی، کشاورزی و گردشگری قزوین راه اندازی منطقه ویژه اقتصادی در استان موجب جهت دهی ظرفیت‌های موجود در مسیر توسعه و عمران می‌شود.
سیاهکلی اضافه می‌کند: راه‌اندازی این منطقه ویژه اقتصادی محرک خوبی برای جذب فناوری‌های نوین در مسیر توسعه و رونق اقتصادی است و مصوبه ایجاد منطقه ویژه اقتصادی تاکستان در مجموع ظرفیت‌های زیادی را برای ایجاد اشتغال پایدار ایجاد می‌کند.
او معتقد است: ظرفیت قابل توجه صنایع سنگین و سبک و توان فعالان اقتصادی بخش خصوصی را می‌توان در این مسیر برای بهره‌گیری هرچه بیشتر از ظرفیت‌های منطقه ویژه اقتصادی تاکستان به کار گرفت.
توجیه‌پذیر بودن سرمایه گذاری در مناطق ویژه اقتصادی
معاون هماهنگی امور اقتصادی استاندار قزوین نیز می‌گوید: تصویب منطقه ویژه اقتصادی تاکستان تحولی بنیادین در پیشرفت و توسعه استان ایجاد خواهد کرد و ثمرات فراوانی نیز دارد.
عیسی قبادی می‌افزاید: از طرفی وجود طرح‌های دیگر اقتصادی استان نظیر پردیس روستایی (مجتمع‌ها اقتصادی در روستا‌ها) و تاک (تجمعی اراضی کشاورزی؛ تعیین الگوی کشت) با کمک این منطقه رشد و شتاب بیشتری می‌گیرد.
معاون هماهنگی امور اقتصادی استاندار قزوین اضافه می‌کند: منطقه ویژه اقتصادی تاکستان به عنوان مطالبه مردم و بویژه فعالان اقتصادی این استان فرصتی خاص و فوق‌العاده است، زیرا سرمایهگذاری برای بسیاری از فعالیت‌های اقتصادی را در این استان توجیه‌پذیر خواهد کرد.
او می‌گوید: در بخش سرمایهگذاری رسالت مهم دولت تسهیلگری برای ورود بخش خصوصی است که دولت همواره نسبت به تحقق این مهم اهتمام ویژه‌ای دارد.
منطقه ویژه اقتصادی تاکستان امتیازی بالاتر از بندرخشک و دهکده لجستیک
رییس دپارتمان گمرک و تجارت اتاق بازرگانی استان قزوین هم می‌گوید: تصویب طرح ایجاد منطقه ویژه اقتصادی تاکستان که با چندین منطقه ویژه در کشور همزمان شده است، شرایطی را برای استان قزوین فراهم می‌کند تا میزان تولید، ارزش افزوده و در نهایت صادرات از استان افزایش یابد.
محمدرضا فاروقی می‌افزاید: استان قزوین با داشتن حدود چهار هزار واحد تولیدی - صنعتی و ۱۵ شهرک و ناحیه صنعتی بیش از پیش به چنین منطقه‌ای نیاز داشت تا مزیت‌های صادراتی و تولیدی خود را توسعه دهد.
فاروقی اضافه می‌کند: منطقه ویژه اقتصادی نسبت به موضوعات سابقی که در استان قزوین وجود داشته است برتری بیشتری دارد؛ به عنوان مثال ما تا قبل از این موضوع روی بندر خشک و دهکده لجستیک صحبت می‌کردیم، اما منطقه ویژه به لحاظ محصور بودن زمینه‌ای را فراهم می‌کند تا تولید بدون عوارض گمرکی به حیات خود ادامه دهد و مسائل و اهداف، استان نیز محقق شود.
به گفته او، معافیت‌های مالیاتی، ارزش افزوده برای تولیدکنندگان، تامین به صرفه مواد اولیه و توسعه صادرات تنها بخشی از مزایای منطقه ویژه اقتصادی است و علاوه بر آن مسائل ترخیص و تضمین کالا در گمرک نیز تسهیل می‌شود.
معافیت‌های مالیاتی، ارزش افزوده برای تولیدکنندگان، تامین به صرفه مواد اولیه و توسعه صادرات فقط بخشی از مزایای مناطق ویژه اقتصادی است و علاوه بر آن مسائل ترخیص و تضمین کالا در گمرک نیز تسهیل می‌شود.
این کارشناس حوزه تجارت و بازرگانی می‌گوید: پیگیری برای داشتن منطقه ویژه تاکستان باید خیلی قبل‌تر محقق می‌شد و ضروری است که کار‌های اجرایی و عمرانی مربوط به این منطقه زودتر اجرایی شود.
فاروقی می‌افزاید:تلاش اتاق بازرگانی قزوین این است که از این اتفاق خوب به شکل مقتضی استفاده کند و برای راه‌اندازی و اجرایی شدن آن وارد عمل شود، در همین خصوص قرار شده کارگروه‌هایی ویژه برای ارائه برنامه راهبردی منطقه ویژه تاکستان تشکیل شود.
رییس دپارتمان گمرک و تجارت اتاق بازرگانی استان قزوین موضوع دیگری که باید در دستور کار اتاق بازرگانی باشد، آموزش و اهم سازی این ظرفیت برای تک تک اعضا ست که موارد لازم پیش بینی شده است.
دعوت از قزوینی‌های داخل و خارج از کشور
استاندار قزوین هم منطقه ویژه تاکستان را از ظرفیت‌های بوجود امده بی نظیر برای استان ذکرمی کند و می‌گوید: از همه قزوینی‌های داخل یا خارج از کشور می‌خواهیم با توجه به این ظرفیت ایجاد شده برای توسعه استان پای کار بیایند.
هدایت الله جمالی پور می‌افزاید: منطقه ویژه اقتصادی تاکستان با محوریت صنایع تبدیلی و تکمیلی، کشاورزی صنعتی و گردشگری دارای ظرفیت‌های بی نظیری است که باید مورد توجه قرار گیرد وباید سریعا به سمت عملیاتی شدن این منطقه گام بر داریم.
فعال شدن منطقه ویژه اقتصادی تاکستان در آینده نزدیک
استاندار قزوین همچنین از فعال شدن منطقه ویژه اقتصادی تاکستان در آینده‌ای نزدیک خبر داد.
جمالی پور فعال شدن منطقه ویژه اقتصادی در تاکستان را نشان از اهمیت شهرستان تاکستان بصورت اخص و استان قزوین در اقتصاد کشورذکر و اضافه کرد: برای بخش‌های کشاورزی و صنعت منطقه ویژه اقتصادی تاکستان برنامه‌های مختلفی پیش بینی شده است که امیدواریم هرچه زودتر فعالترشود.
تصویر روشنی از منطقه ویژه اقتصادی تاکستان باید ترسیم شود
رییس اتاق بازرگانی، صنایع و معادن و کشاورزی استان قزوین می‌گوید: ۲ سال پیش موضوع مربوط به منطقه ویژه اقتصادی تاکستان در نشست‌ها مطرح می‌شد، اما از آن تاریخ تاکنون هیچ اقدام عملی برای این منطقه صورت نگرفته است.
مهدی بخشنده می‌افزاید: هنوز این منطقه در تاکستان جانمایی نشده و معلوم نیست در کدام محدوده شاهد احداث و راه اندازی آن هستیم، بنابراین برنامه جامعی نیز در این خصوص وجود ندارد.
بخشنده اضافه می‌کند: یکی از نکات مهم برای احداث و راه‌اندازی منطقه ویژه اقتصادی تاکستان، نحوه مشارکت بخش خصوصی و دولت در این منطقه است که هنوز در این خصوص هم تصمیم گیری نشده است؛ همچنین تسهیلاتی که برای سرمایه گذاران در نظر گرفته شده باید مشخص شود و به طور کلی هیچ تصویر روشنی از این منطقه در استان وجود ندارد.
بخشنده اظهارامیدواری می‌کند: هرچه زودتر متولیان منطقه ویژه اقتصادی از جمله استانداری، سازمان صمت و اداره کل راه و شهرسازی و ... به موضوع ورود پیدا کنند و کار‌های عملیاتی انجام شود.
رییس اتاق بازرگانی استان قزوین می‌گوید: تاکستان به شکل خاص و استان قزوین به شکل کلی‌تر در کشور از موقعیت جغرافیایی خاصی برخوردارند و باید با استقرار تکنولوژی روز دنیا منطقه ویژه اقتصادی تاکستان را احداث و راه‌اندازی کرد تا اهداف مد نظر محقق گردد.
او می‌افزاید: بخش خصوصی این آمادگی را دارد تا کارگروه‌های ویژه‌ای را با حضور متولیان این برگزار و به صورت علمی و عملی مباحث مربوطه را پیگیری کند.
۸ ضرورت حل مشکل مکان برای اجرای طرح منطقه ویژه اقتصادی
معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار قزوین می‌گوید: زمین معرفی شده برای احداث منطقه ویژه اقتصادی تاکستان دارای مشکلات جزئی و حل شدنی است.
علی فرخزاد می‌افزاید: تعدادی تکه سفال‌های شکسته در زمین تعیین شده پیدا شده و از همین رو باید مورد تحقیق و تایید اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری قرار گیرد تا اقدامات فیزیکی پروژه، پس از تایید این اداره کل آغاز شود و بعدا مشکلی ایجاد نشود.
فرخزاد اضافه کرد: برخی معارض هم در خصوص قطعات زمین تعیین شده نیز پیدا شده که باید بر اساس دستور قضایی، مطابق با قیمت روز قطعات از آن‌ها خریداری شود.
او می‌گوید: برای سرعت در روند کار بهتر است شرکت شهرک‌های صنعتی به عنوان متولی سیاست گذاری و پیگیری کار‌ها معرفی شود و طرح توجیهی نیز از فعالیت‌هایی که قرار است در منطقه ویژه اقتصادی صورت گیرد؛ ارائه شود.
معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار قزوین می‌افزاید: منطقه ویژه اقتصادی تاکستان، تحولی بنیادین در پیشرفت و توسعه استان قزوین در پی خواهد داشت لذا ضروری است تمام دستگاه‌های اجرایی ذی ربط برای رفع موانع مشکلات این منطقه اهتمام و اقدام عملی کنند.
محل استقرار گمرک در منطقه ویژه اقتصادی باید زودتر تعیین شود
مدیرکل گمرک قزوین نیز می‌گوید: اولین اقدام که باید در دستور کار قرار گرد، تشکیل نشستی با حضور متولیان اقتصادی با هدف حصار بندی محدوده منطقه ویژه اقتصادی و همچنین مکان یابی برای گمرکات خواهد بود که هنوز اقدامی در این خصوص صورت نگرفته است.
رضا نیک روشت می‌افزاید: اگر مسؤلان استان منطقه ویژه اقتصادی را به درستی اجرا کنند، قطعا مزیت‌های خیلی خوبی نصیب استان خواهد شد که یکی از مهم‌ترین آن تامین مواد اولیه بدون نیاز به عوارض گمرکی و صادرات کالا با سریع‌ترین شیوه ممکن است.
نیک روشت اضافه می‌کند: برای احداث و راه‌اندازی این منطقه لازم است که همه اقدامات طبق قانون و شیوه نامه اجرایی پیش برود و همه جزییات و نکات فنی نیز رعایت شود تا شاهد زودتر اجرایی شدن این طرح اقتصادی در استان باشیم.
بگفته کارشناسان اقتصادی، از جمله مزیت‌های منحصربه فرد استان قزوین، مرکزیت آن، نزدیکی به پایتخت، موقعیت کشاورزی، صنعتی و گردشگری درسالی که با شعار تولید؛ پشتیبانی‌ها و مانع زدایی‌ها نامگذاری شده است مسئولان با فراهم کردن همه امکانات سخت افزاری و نرم افزاری برای راه‌اندازی منطقه ویژه اقتصادی تاکستان، این ظرفیت مهم در استان قزوین هرچه سریعتر اقدام کنند تا مردم از مزایای آن بهره‌مند گردند.
یادآورمیشود: تاکستان یکی از شهر‌های استان قزوین است که در شمال غربی ایران قرار دارد. این شهر حدودا ۴۰ کیلومتر با قزوین فاصله دارد.
اهالی این شهر به زبان تاتی که از زبان‌های خیلی قدیمی ایرانی است صحبت می‌کنند. تاکستان با ۷۰۰۰ سال قدمت جزو قدیمی‌ترین شهر‌های ایران است. آثار و بقایایی که در تپه‌های تاریخی اون کشف شده بیانگر این واقعیت است.
نگارنده: علی صفری الموتی