وقتی کودک دچار تب میشود یعنی سیستم ایمنی بدن او در مقابل بیماری و عفونت مقاومت کرده است .
تب نشانه نسبتا خوبی از مقاومت بدن است؛ مغز فرمان بالا رفتن دمای بدن را میدهد، زیرا در این حالت است که گلبولهای سفید میتوانند به ویروسها و باکتریها حمله کنند. شگفت آنکه، کودکان سالم میتوانند تب تا دمای حدود ۴۱ درجهی سانتیگراد را نیز تحمل کنند و هیچ عوارضی نیز در آنها بهوجود نمیآید.
یادتان باشد که در بیشتر مواقع تب کودک خیلی مشکل خطرناکی نیست، اما اگر در سنین پایین، بهویژه ۳ سال ابتدایی زندگی، تب خیلی بالا رفت نیز باید خونسرد بمانید و اقدامات مناسب را انجام بدهید.
اولین اقدام برای مواجهه با تب کودک
بین ۳ تا ۶ ماهگی نیز در صورت مشاهده تبی بالای ۳۸ درجهی سانتیگراد باید حتما به پزشک مراجعه کنید و موضوع را جدی بگیرید. زمانی که کودک از ۶ ماهگی میگذرد نیز باید با رسیدن تب به ۳۹ درجه با پزشک تماس بگیرید. وقتی کودک دچار این علائم شد: سرفه و گلودرد، کیپ شدن یا جاری شدن آب بینی، بدندرد و سردرد، لرز، خستگی و اسهال، سریعا به پزشک مراجعه کنید. در چنین شرایطی ممکن است پزشک از داروهایی نظیر تامیفلو که دارویی ضدویروسی است برای کاهش شدت و مدت علائم بیماری استفاده کند.
اگر تب کودک زیر ۳۸درجهی سانتیگراد است و آبریزش بینی دارد، یعنی بهاحتمال خیلی زیاد دچار سرماخوردگی شده است. اما تب در کنار استفراغ و اسهال نشان از ویروسیشدن معده دارد. در هر دو موارد نامبرده، تب بهتدریج ظاهر میشود و پس از چند روز هم ازبین میرود.
برای کودکان زیر ۵ سالی که دارای مشکلات دیگری نظیر آسم و دیابت هستند، پیگیری پایین آوردن تب بسیار ضروری است.
نشانههای جدی همراه با تب
هر نشانهای که با وجود تب در بدن کودک رخ بدهد باید سریعا پیگیری بشود و او را به مرکز فوریتهای پزشکی ببرید. ازجمله نشانههای نادر، اما بسیار خطرناک در چنین شرایطی میتوان به این موارد اشاره کرد:
تنگی نفس.
گریه شدید.
مشکل در برخاستن از خواب.
وجود جوش و تحریک پوست کودک بهشکل کبودیهای بنفشی که با دست کشیدن روی آنها ازبین نمیرود.
چنین علائمی میتواند نشان از وجود مننژکوکال داشته باشد که نوعی عفونت خون بسیار خطرناک است.
اگر زبان، ناخنها و لبهای کودک آبی و کبود شد (این موضوع نشانهای از دریافتنکردن اکسیژن کافی است) یا ناحیهی گردن او سفت و بیحرکت شد (علامتی مبنی بر ابتلا به مننژیت) یا دردهای شکمی به سراغش آمد (ممکن است دچار آپاندیسیت شده باشد) سریعا با مرکز فوریتهای پزشکی تماس بگیرید.
درصورتیکه کودکتان زیر ۲ سال است و تب برای او بیش از ۲۴ ساعت بهطول انجامیده نیز سریعا با پزشک تماس بگیرید. درمورد کودکان بزرگتر میتوانید تا ۳ روز صبر و بعدا به دکتر مراجعه کنید. درصورتیکه تب نوزاد یا کودک رفع شود و بعد از چند روز دومرتبه عود کند نیز باید به پزشک مراجعه کنید، زیرا احتمال عفونت ثانویه وجود دارد.
چگونه تب کودک را پایین بیاوریم؟
دارو
اما اگر استفاده از داروها و روشهای پایینآوردن تب باعث میشود تا حال کودک بهتر بشود باید از آنها استفاده کنید. برای کودکان زیر ۶ ماه میتوان از استامینوفن نوزاد که تنها تببُر پیشنهادی در این سنین است، استفاده کرد. در سنین بالاتر امکان استفاده از ایبوپروفن کودکان هم وجود دارد، اما مصرف این داروها با آزردگی معده همراه است. هیچوقت به کودکان زیر ۱۶ ماه، آسپرین ندهید، زیرا ممکن است باعث بروز سندروم رِی شود. این سندروم وضعیتی خطرناک برای کبد ایجاد میکند. اگر تب کودک کاهش پیدا نکرد، باید مجددا به پزشک مراجعه کنید تا دُز مصرفی استامینوفن یا ایبوپروفن را افزایش بدهد. (حداقل ۲ ساعت فاصله باید بین مصرف ۲ دارو وجود داشته باشد). در این صورت باید نهایت دقت را در دادن میزان مناسب دارو در زمانهای درست بهکار بگیرید تا اُوِردُز اتفاق نیفتد.
حمام با آب ولرم، پاشویه، کشیدن پارچهی نمدار روی بدن کودک
استفاده از دارو تنها راه درمان تب کودک نیست. حمام با آب ولرم، پاشویه یا کشیدن پارچهی نمدار روی بدن کودک هم تأثیرگذار است. اما یادتان باشد که نباید از یخ و حمام با آب سرد استفاده کنید. این اقدامات باعث ایجاد لرز در کودک میشود و حتی ممکن است درجهی تب او را بالاتر هم ببرد. مالیدن الکل روی بدن کودک نیز اصلا توصیه نمیشود، زیرا ممکن است موجب مسمومیت، تشنج و حتی کُما بشود. اگر به کودک آب و مایعات بدهید به هیدراته ماندن بدن او کمک خواهید کرد و او را برای جنگیدن با بیماری آمادهتر میسازید.
استفاده از داروهای ORS
اگر کودک دچار اسهال و استفراغ است از ORS استفاده کنید. به کمک این داروها میتوانید الکترولیتها و مایعات را در بدن جایگزین کنید. لباسهای نرم و راحت تن کودک کنید و سعی کنید بهجای استفاده از لباسی ضخیم، چند تکه لباس را لایه لایه تن او کنید، زیرا هنگام تب و لرز گاهی لازم است لباس تن کودک را کم کنید و گاهی باید به او لباس بیشتری بپوشانید.
آیا امکان دارد که کودک دچار تشنج ناشی از تب شود؟
آیا تب شدید باعث توهم هم میشود؟
توهم در تب بالای ۳۸/۸ درجهی سانتیگراد محتمل است. توهم ناشی از تب بیشتر در بزرگسالان دیده میشود، اما در کودکان نیز دیده میشود و خطری برای آنها ندارد. ممکن است کودک عروسک خود را در حرکت ببیند یا احساس کند که حشرهای روی بدنش نشسته، اما مشکلی او را تهدید نمیکند و فقط کمی از این قضیه خواهد ترسید.
آیا تب بالای ۴۱ درجه سانتیگراد به مغز آسیب میرساند؟
در صورت مشاهده علائم زیر حتماً به اورژانس مراجعه کنید:
• گریه مداوم و تسلیناپذیر
• آسیبپذیری حاد
• بیحالی و مشکل در راه رفتن
• ایجاد جوشهای قرمز رنگ روی پوست که قبل از مریض شدن کودک وجود نداشتند (• کبود شدن لبها، زبان یا ناخنها
• به نظر برسد که قسمت نرم سر نوزاد به بیرون برآمده شده است یا به داخل گود شده است
• خشک شدن گردن
• سردرد شدید
• سستی و ناتوانی در حرکت
• مشکل در تنفس که بعد از تمیز کردن و پاک کردن بینی هم بهتر نشود
• سرگیجه
• درد شکم