نخستین اقدام بعد از گم شدن شناسنامه چیست؟ چه مدارکی برای گرفتن شناسنامه المثنی لازم است؟ صدور شناسنامه المثنی چقدر طول می‌کشد؟
فرج اله محمدپور، خبرنگار خبرگزاری صدا و سیما، در یادداشتی نوشت؛
شناسنامه، سند هویتی هر فرد است که برای اثبات و ادعای هویتی و فامیلی به آن نیاز داریم و نباید مورد خدشه و سوء استفاده دیگران قرار گیرد.
شناسنامه تنها سند رسمی (در ایران) برای احراز و اثبات هویتی هر فرد و اشخاص در جامعه است، ضمن اینکه انتساب اولیه هر شخص به اصل و نسب، فامیل و طبقه اجتماعی را روشن می‌کند.
هر چند که سال‌های اخیر به مرور کارت ملی و کارت ملی هوشمند برای انجام کار‌های اداری و بانکی جایگزین شناسنامه شده است، اما شناسنامه همچنان جایگاه و ارزش حقوقی و اداری خودش را در بسیاری از امور از جمله ثبت نام در مدارس، دانشگاه، ازدواج، خرید و فرش ملک و املاک و ... حفظ کرده است.
شناسنامه اگر مفقود شود یا به هر دلیلی در سیل و زلزله و اتش سوزی و ... از بین برود، ضروری است که برای دریافت شناسنامه المثنی اقدام کنید، در غیر این صورت در بسیاری امور اداری و اعمال حقوقی و شخصی خود با مشکل مواجه می‌شوید.
اگر شناسنامه شما گم شد برای پیشگیری از سوء استفاده‌های احتمالی حتما باید هر چه سریع‌تر مفقود شدن آن را به کلانتری محل اطلاع دهید.
ممکن است برای شما هم این اتفاق بیفتد که مدت‌ها سردرگم و در پی شناسنامه مفقودی خود باشید و نمی‌دانید از کجا و به چه صورت برای صدور دوباره آن اقدام کنید، اما هنگام مفقودی شناسنامه چه باید کرد؟
تنها مرجع صدور شناسنامه سازمان ثبت احوال است؛ در نخستین اقدام، به اداره ثبت احوال محل زندگی خود مراجعه کنید. افرادی که کارت ملی و شناسنامه خود را گم کرده اند می‌توانند از طریق سایت سازمان ثبت احوال و سامانه خدمات الکترونیکی، مدارک هویتی مفقود شده خود را جست‌و‌جو کنند.
از آنجایی که به یابنده مدارک هویتی – مانند شناسنامه، کارت شناسایی ملی و گواهینامه توصیه شده است که آن را به صندوق پست انداخته یا به یکی از ادارات ثبت احوال تحویل دهد - افرادی که مدارک شناسایی آن‌ها مفقود شده است، در مرحله نخست می‌توانند پیش از درخواست صدور شناسنامه المثنی در مدت زمان معقول و مستمر به دو سامانه www.sabteahval.ir و postyafteh.post.ir مراجعه و درباره مدرک هویتی مفقود شده خود جست‌و‌جو کنند.
به گفته مسئولان سازمان ثبت احوال، با فراهم شدن امکان پیگیری شناسنامه و کارت ملی مفقود شده در پورتال الکترونیکی سازمان ثبت احوال کشور، روزانه ده‌ها استعلام از طریق سامانه مربوطه برای جست‌و‌جوی مدارک شناسایی در میان مدارک پیدا شده صورت میگیرد.
در صورتی که براساس گزارش سامانه‌های مذکور مدرک مورد نظر پیدا شده باشد، باید حسب مورد به اداره پست یا به اداره ثبت احوال مربوطه که نشانی آن در سامانه الکترونیکی ثبت احوال اعلام می‌شود، مراجعه و آن را دریافت کنید.
اما چنانچه جست‌و‌جوی مدارک مفقودی در زمان معقولی بی‌نتیجه باشد، افراد باید برای دریافت شناسنامه المثنی اقدام کنند.
پس از آنکه تلاش برای پیدا کردن شناسنامه مفقودی بی نتیجه ماند، ضروری است که از سازمان ثبت احوال منطقه و محل زندگی خود درخواست صدور شناسنامه المثنی کنید.
مرجع اقدام برای گرفتن شناسنامه المثنی نیز ادارات ثبت احوال همان مناطق محل سکونت است.
در صورت گم شدن شناسنامه المثنی، اشخاصی که به ۱۸ سالگی رسیده اند، می‌توانند خودشان برای صدور شناسنامه المثنی اقدام کنند. در مورد افرادی که کمتر از ۱۸ سال دارند یا محجور هستند، پدر یا جد پدری، مادر یا سرپرست قانونی (قیم) می‌توانند برای دریافت شناسنامه المثنی اقدام کنند.
همچنین، افرادی که کمتر از ۱۸ سال دارند، اما دارای حکم رشد از دادگاه هستند، می‌توانند برای صدور شناسنامه المثنی اقدام کنند.
در صورت گم شدن شناسنامه المثنی، تکلیف چیست و چه کار باید کرد؟
در این شرایط نیر باید روند قبلی طی شود، اما هزینه و مدت زمان دریافت شناسنامه المثنی متفاوت است.
جالب است بدانید اگر برای بار سوم شناسنامه خود را گم کردید، برای تقاضای صدور شناسنامه سوم، علاوه بر مدارکی که گفته شد، باید گواهی عدم سوءپیشینه از نیروی انتظامی دریافت کنید و به ثبت احوال ارائه بدهید. در این خصوص چاپ آگهی مفقودی شناسنامه اختیاری است و الزام قانونی ندارد.
همچنین اگر فرد مدرک عکس‌دار معتبری ندارد، باید عکس او توسط نیروی انتظامی یا شورای اسلامی یا یک کارمند رسمی دولت طبق روال رسمی مخصوص به خود تایید شود.
برای درخواست صدور مجدد شناسنامه به این مدارک نیاز داریم:
اگر مدرک عکس‌دار معتبری ندارید، تایید عکس شما باید توسط نیروی انتظامی یا شورای اسلامی یا یک کارمند رسمی دولت طبق روال رسمی مخصوص به خودش صورت پذیرد.
ضمن اینکه استشهاد محلی نیز درباره فقدان شناسنامه نیاز است.
هزینه‌ای که متقاضی صدور شناسنامه المثنی باید بپردازد، جمع فیش بانکی، مالیات بر ارزش افزوده، هزینه پستی و هزینه دفتر است که عبارت است از فیش بانکی به مبلغ ۰۰۰‚۱۰۰ ریال نزد هر یک از شعب بانک ملی ایران بنام سازمان ثبت احوال کشور.
چنانچه برای بار دوم و به بعد شناسنامه مفقود شده باشد میزان مبلغ واریزی به بانک ۰۰۰‚۲۰۰ ریال خواهد بود و مالیات بر ارزش افزوده و هزینه پستی و هزینه دفتر که برای صدور شناسنامه مجدد ناشی از فقدان نوبت اول ۴۰۰۰۰ تومان و برای صدور مجدد ناشی از فقدان نوبت دوم ۶۳۰۰۰ تومان و برای صدور مجدد ناشی از فقدان نوبت سوم به بعد ۱۱۷۰۰۰ تومان است که در دفتر پیشخوان خدمات دولت خدمات ثبت احوال پرداخت می‌شود.
صدور شناسنامه المثنی برای نخستین بار، یک ماه بعد از تقاضا و با دستور رئیس اداره ثبت احوال برای بار دوم سه ماه بعد از تقاضا و با دستور رئیس اداره ثبت احوال بار سوم فقط با دستور مدیر کل ثبت احوال استان و پس از ۶ ماه امکان پذیر است.
اگر بعد از گرفتن شناسنامه المثنی، شناسنامه مفقوده پیدا شود چه باید کرد؟
دریافت کنندگان شناسنامه مجدد، مکلفند در صورت پیدا شدن شناسنامه قبلی، ظرف ۱۰ روز نسبت به ارائه شناسنامه به اداره ثبت احوال اقدام کنند. در صورتی که از صدور شناسنامه مجدد کمتر از یک سال گذشته باشد، پس از بررسی‌های لازم و دستور رئیس اداره، شناسنامه مجدد باطل و شناسنامه قبلی به متقاضی مسترد می‌گردد.
در مواردی که گم شدن شناسنامه به دلیل حوادث غیرمترقبه مانند سیل، زلزله و … مفقود شده باشد، استشهاد محلی ضرورتی ندارد.
چنانچه شناسنامه فرد در یکی از ادارات و نهاد‌های دولتی گم شده باشد، مطابق بند ۴ دستورالعمل حسب اعلام آن مرجع و دستور مدیر کل استان، شناسنامه صادر و اقدام قانونی در خصوص مفقود کننده شناسنامه انجام خواهدشد.
در مجموع شناسنامه سند هویت شماست، برای حفظ حقوق خود به دقت از آن نگهداری کنید.
همچنین شماره ملی خود را به خاطر بسپارید تا درموقع ضرورت دسترسی به سوابق هویتی شما آسان‌تر باشد، البته هرگونه تغییر و تحریف در شنــاسنامه یا سوء استفاده از آن جـرم است و مجرم تحت تعقیب قانونی قرار میگیرد.
و نکته آخر اینکه ما را در صفحه اجتماعی خبرگزاری صدا و سیما با لینک https://www.iribnews.ir/fa/social دنبال کنید، سعی داریم با یادداشت های روزانه به افزایش آگاهی‌های شما کمک کنیم.