بزرگترین باغ مادری کشور در اصفهان منبعی مطمئن در تامین موادگیاهی سالم ولازم برای تولید نهال پیوندی شده است و بعنوان بانک نهال کشور ظرفیت تولید بیش از هشت هزار اصله نهال گواهی شده را در سال دارد.
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، مرکز اصفهان؛ برای خرید نهال به بازار گل و گیاهان دارویی اصفهان رفته بودم که در گوشه‌ای از بازار، متوجه رونق فروش نهال در غرفه‌ای شدم، از روی کنجکاوی به سمت غرفه رفتم و از صاحب آن در خصوص ویژگی‌های این نهال‌ها سوال کردم و قصه اصالت نهال‌های داستان ما از اینجا شروع شد.
تولید سالانه ۶۰ میلیون اصله نهال شناسنامه دار در کشور
با اصالت و سالم بودنِ نهال‌های تولیدی این فعال باغبانی مشتریان را به غرفه اش جذب کرده بود، این تولید کننده نهال گواهی شده در کشور، شناسنامه خوداظهاری را اصالت و سالم بودن نهال باتایید تولید کننده می‌داند و می‌افزاید: هیچ گونه مرجع دیگری آن را تایید نمی‌کند و درواقع کارشناسان می‌گویند از ۶۰ میلیون اصله نهالی که سالانه در کشور تولید می‌شود بیش از ۹۵ درصد ضمانت سالم واصیل بودن ندارد.
بانکی با تکیه بر دانش بومی زمینه ساز ایجاد بزرگترین باغ مادری کشور
با آقای نادری مدیر این مجموعه که سال هاست در تولید نهال گواهی شده فعال است وارد گفتگو می‌شوم، او می‌گوید: سال ۹۳ به دعوت یکی از همکلاسی‌های دانشگاهی خود که در ایتالیا در زمینه تولید و تکثیر نهال گواهی شده واصیل مشغول است به این کشور سفر کردم.
این پژوهشگر باغبانی که انگیزه ودانش بالایی در پرورش و تکثیر گیاهان دارد، می‌افزاید: در این سفر تصمیم گرفتم ۷۶ رقم مختلف از جمله گلابی، آلو، هلو، شلیل، گیلاس، زردآلو، آلبالو، بادام درختی وسیب درختی که دارای اصالت و سلامت تایید شده از سازمان‌های بین المللی از کشور ایتالیا است را وارد وطن کنم و آن آغازگر این زنجیره بزرگ بود.
وی از سختی‌های فرایند این چرخه تولید شامل پرورش وتکثیر این نهال‌ها سخن می‌گوید و می‌افزاید: پس از هفت سال تلاش شبانه روزی پژوهشگران باغبانی این مجموعه پژوهشی موفق شدیم به دانش بومی تکثیر نهال‌های گواهی شده دست پیدا کنیم و به چرخه تولید انبوه این گونه‌ها بپوندیم.
گام‌های اساسی برای ایجاد زنجیره تولید نهال گواهی شده
وی هزینه راه اندازی بزرگترین وغنی‌ترین بانک ژن درختان هسته دار ودانه دار به ظرفیت هشت هزارو ۵۰۰ نهال را با هشت هکتار مساحت ۱۰۰ میلیارد ریال اعلام می‌کند و می‌گوید: از این سفره پر برکت ۱۱۰ نفر مستقیم و غیر مستقیم روزی حلال کسب می‌کنند.
این پژوهشگر دانش بنیان می‌افزاید: در این هفت سال گلخانه‌هایی به وسعت پنج هزار مترمربع ایجاد شده و اکنون توانایی تولید ۳۰۰ هزار اصله نهال با برچسب آبی رنگ دارای اصالت و سلامت کامل را دارد.
در گلخانه قرنطینه نهال‌های سبز گواهی شده اصیل چشم هر بیننده‌ای را به خود جذب می‌کند، مسئول بزرگترین باغ مادری کشور که منبع تولید نهال‌های گواهی شده و مادر نهال‌های اصیل و مرغوب است، هم می‌گوید: نهالی که در فرایند با اصالت وسلامت تولید می‌شود از برچسب آبی رنگ برخوردار است و این برچسب‌ها را تحت نظارت سازمان‌های زیرمجموعه جهادکشاورزی از جمله موسسات تحقیقات وثبت گواهی بذر ونهال کشور و سازمان حفظ نبابات کشور به خود اختصاص داده اند.
وی از تولید کنونی هشت هزارو ۵۰۰ اصله از ارقام دانه دار و هسته دارِ دارای برچسب سفید رنگ خبر می‌دهد و می‌گوید: از این درختان سالانه سه میلیون چشمه پیوندک که جوانه‌ای از درخت است و بعنوان ماده‌ی تکثیر یک رقم خاص کاربرد دارد، تولید می‌شود و این چشمه پیوندک‌ها علاوه بر مصرف شرکت به بیش از ۵۰ نهالستان معتبر کشور ارسال می‌شود.
گلخانه قرنطینه که در کنار باغ مادری واقع شده وظیفه نگهداری نهال‌های اصیل را دارد، علی قربانی مسول گلخانه قرنطینه هم می‌گوید: در این گلخانه که در کنار این باغ مادری واقع شده است، نهال‌های گواهی شده بزرگترین و غنی بانک ژن درختان میوه دانه دار و هسته دار کشور قرطینه می‌شود؛ نهال‌های اصیلی که دراین گلخانه نگهداری شده پایه تکثیر ده‌ها هزار نهال باکیفیت است و به باغ مادری بعنوان بزرگترین باغ نگهداری گیاهان گواهی شده کشور انتقال داده می‌شود.
همت بلند و جدیتِ دانش بنیان‌های جوان در تکثیر نهال اصیل
مسئول آزمایشگاه کشت در این مجموعه دانش بنیان هم که جوانی با روحیه قوی و جهادی است از تلاش بی وقفه و شبانه روزی گروه پژوهشی باغبانی برای تکثیر و پرورش نهال‌ها می‌گوید و می‌افزاید: دراین آزمایشگاه پایه‌های نهال‌ها در داخل شیشه به روش کشت بافت پرورش وتکثیر می‌شود.
اعظم حبیبی در ادامه بیان می‌کند: در این آزمایشگاه انواع پایه زردآلو، هلو، آلبالو و دیگر میوه‌ها در شرایط کاملا استریل وبهداشتی عاری از هرگونه قارچ وویروس تکثیر می‌شود و پس از ریشه زایی به گلخانه منتقل تا با فضای آن سازگار شود.
هادی جوزی مسوول طرح نهال‌های گواهی شده که جوانی با علم ودانش به روز پرورش وتکثیر گیاهان اصیل است هم می‌گوید: دراین آزمایشگاه از منابع مادری واصیل استفاده شده و به تازگی پایه‌های تکثیر شده این آزمایشگاه در اختیار ۱۵ آزمایشگاه بزرگ کشور قرار می‌گیرد.
تفاوت تولید نهال در فضای باز با فضای قرنطینه گلخانه
هفت سالی تلاش پشت این نهال‌هایی اصیلی است که از سنگینی محصول کمر خم کرده است
در ادامه ثمره تلاش پژوهشگرانِ باغبانی را در باغی که مالک آن لبخند رضایت بر لبانش نقش بسته و از درختان بارور حاصل از نهال‌های گواهی شده می‌گوید مشاهده می‌کنم، عباسی باغدار اردستانی می‌گوید: نهال‌های گواهی شده اصیل پس از سه سال به ثمر نشسته است و میوه‌های رنگارنگ و پربار این باغ ارمغان تحقیق و پژوهش کارشناسان ایرانی است.
یکی دیگر از باغداران هم می‌گوید: پیش از بهره گیری از نهال‌های باغ مادری از نهال‌هایی استفاده می‌شده که به بیماری حساس بوده و پس ازمدتی خشک می‌شدند، درحالیکه از سه سال پیش تاکنون با کاشت این نهال‌های جدید گواهی شده واصیل به پربارترین و باکیفیت‌ترین محصول در سال‌های باغداریش دست یافته است.
احمدرضا رییس زاده بیان می‌کند: در گلخانه تولید نهال برای رشد پایه وتبدیل شدن به نهال از محیط کشت‌های بدون خاک و سیستم تغذیه وآبیاری هیدروپونیک استفاده می‌کنند، اینجا تنها گلخانه تولید کننده نهال هسته دار ودانه دار کشور در شرایط هیدروپونیک است که در آن برای تولید پایه از کشت‌های بدون خاک استفاده می‌شود.
مسئول امور باغبانی سازمان جهادکشاورزی استان اصفهان در ادامه می‌افزاید: سالانه در استان اصفهان بیش از پنج میلیون نهال تولید می‌شود که تنها از این تعداد ۳۰۰ هزار اصله نهال گواهی شده است که در این گلخانه تکثیر می‌شود.
احمدرضا رئیس زاده بیان می‌کند: تکثیر پایه‌های موجود در این طرح از روش‌های سنتی مثل قلمه زدن وخوابانیدن امکان پذیر نبوده وتن‌ها روش اقتصادی ومقرون به صرفه برای آن استفاده از فناوری به روز کشت بافت گیاهی است.
امروزه روی آوردن به تولید نهال‌های گواهی شده نه تنها می‌تواند صنعت باغداری کشور را متحول کند و موجب ارتقای بهره وری آن شود بلکه می‌تواند در‌های صادرات محصول را به دیگر کشور‌ها باز کند.
دست اندرکاران این مجموعه می‌گویند: درصورت حمایت مسوولان می‌توانند میزان تولید را تا دو میلیون اصله نهال گواهی شده و شش میلیون چشمه پیوندک در سال افزایش دهند.
کلام آخر
امروزه با توجه به منابع آبی و لزوم استفاده از روش‌هایی برای بالابردن راندمان تولید اهمیت استفاده از نهال‌های پربازده در صنعت باغبانی بیش از پیش به چشم می‌خورد، موضوعی که کشور‌های پیشرفته سال هاست به آن پی برده اند و بیش از ۹۰ درصد نهال‌های مصرفی خود را از نوع نهال‌های گواهی شده استفاده می‌کنند.
این درحالیست که در کشور ما تنها زیر پنج درصد نهال‌های تولید شده دارای برچسب آبی و گواهی شده است.
نویسنده: اکرم قائدی
چه طور میشه با این مجموعه (باغ مادری) ارتباط برقرار کرد؟