ماهیت آموزش چه بهعنوان فرآیند رشد شخصی و چه در قالب یک نهاد اجتماعی_فرهنگی و چه به مثابه یک علم رفتاری_کاربردی میتواند با اعتقاد به غایتِ آموزشی و اهدافِ پرورشی دستخوش تغییر و تحول گردد.
برقراری ارتباط مؤثر میان امکانات و منابع با اهداف و نتایجِ آموزشی، در اولویت برنامهریزی و نظارت آموزش است. اهداف آموزشی میتواند فعالیتهای مدیریت آموزش مبنی بر اقدامات منظم و زمانبندیشده را اندیشهمحور و جهتدار کند.
بهطور خلاصه میتوان گفت یک هدف آموزشی و تربیتی با رویکرد تحولی، هم دربردارنده مسیر حرکت و هم متضمن مقصد نهایی است. والاترین هدف آموزشی چیزی نیست جز سازماندهی تواناییها و قابلیتهای دانشآموزان و دانشجویان بهگونهای که رشد علمی و ایمانی و معرفت انسانی آنان را در سطح جامعه و جهان تأمین و تضمین نماید.
انقلاب اسلامی به عنوان فرهنگیترین انقلاب در بین انقلابهای بزرگ جهان، تغییر و تحول بنیادین در نظام آموزشی و پرورشی کشور را در اولویت قرار داده و حرکت در این مسیر پویا را به عهده شورای عالی انقلاب فرهنگی و دستگاههای اجرائی و فرهنگساز سپرده است.
آنچه امروز در ابعاد آموزشی، پژوهشی و فنآوری مایه مباهات و افتخار ملی قرار گرفته، حاصل این اهتمام هوشیارانه و نوپردازانه است.
تعهد و استمرار آموزشی در مدارس و دانشگاهها علیرغم نارساییهایی که نمیتوان از آن چشم پوشید؛ به طرزی پویا و انعطافپذیر توانسته است ایران اسلامی را برای گام دوم انقلاب و حرکت به سمت ایجاد تمدن نوین اسلامی آماده کند. شگفت آنکه جامعه ایثارگری کشور، آنان که بیشترین سهم را در ایجاد، استمرار و استحکام نظام جمهوری اسلامی بر عهده گرفتهاند؛ در این راه نیز همچنان پیشتاز و راسخقدم بودهاند.
حکمرانی اسلامی ایجاب کرده است که در کنار سهمیههای معمول قانونی برای گروههای متعدد و نقشآفرین، به پاس مجاهدت ایثارگران، قوانین و اسناد حمایتی برای آن عزیزان تنظیم و تصویب شود؛ اما روحیه غیورانه، عزم راسخ و بصیرت انقلابی ایثارگران چنان بوده است که در رقابتهای علمی از جمله المپیادها، کنکور و آزمونهای آموزشی بدون بهرهگیری از سهمیههای قانونی درخشیدهاند.
بنیاد شهید و امور ایثارگران در طول سالهای پس از انقلاب اسلامی بنا به مأموریتهای فرهنگی، مأمن دانشآموزان، دانشجویان و طلاب شاهد بوده است؛ همانان که حضرت امام خمینی (ره) چشم و چراغ کشور اسلامی دانسته و اوامر و احکام اکید برای حمایت و هدایت تحصیلی ایشان صادر فرمودهاند.
مدیریت آموزش بنیاد با همکاری سایر دستگاهها همچون وزارت آموزش و پرورش، وزارت آموزشعالی و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، دانشگاه آزاد اسلامی و حوزههای علمیه دورههای تحولی متعدد را در طول دهههای گذشته بنا به اقتضائات هر دوره، رقم زده و ساختارهای مدیریتی روزآمد، تحولگرا و دانشمحور را برای پشتیبانی علمی و فرهنگی ایثارگران ایجاد کرده است.
تشکیل «شورای طرح و برنامه شاهد و ایثارگر» در ذیل شورای عالی انقلاب فرهنگی گام اساسی برای این راهبرد بوده است. شکلگیری «ستاد برنامهریزی شاهد و ایثارگر» به انضمام «کمیسیونهای تخصصی» و ایجاد ستادهای مرکزی شاهد و ایثارگر در دستگاههای آموزشی توانسته است ارکان «طرح شاهد» را تکمیل و کارآمد نماید.
تجمیع نهادهای ایثارگری (بنیاد شهید انقلاب اسلامی، بنیاد جانبازان، ستاد آزادگان) در طول دهه هشتاد دامنه بسیار گستردهای پیشروی آموزش ایثارگران در عرصه مدارس، دانشگاهها و حوزههای علمیه گشود. قاعدتاً بدون رویکرد علمی و اقدامات مدبرانه در زمینه مدیریت آموزشی ایثارگران، قرارگرفتن بر سکوی کنونی افتخار، ناممکن بود.
در این مسیر نورانی و در پنج سال گذشته با اجرای طرح «چابکسازی مدیریت آموزش» در معاونت فرهنگی و آموزشی بنیاد شهید و امور ایثارگران، همچنین تدوین «برنامه نظاممند و جامع نظارت بر عملکرد واحدهای درون و برونسازمانی» و تشکیل «شورای هماهنگی مدیران کل شاهد و ایثارگر دستگاههای آموزشی» دستیابی به اهداف پیشبینیشده امکانپذیر گردید. رویکرد مدیریتی مبتنی بر پژوهش، منجر به ایجاد و اجرای طرحهای مهمی از جمله: طرح «ارتقای کیفیت مشاوره و هدایت تحصیلی و شغلی» و طرح «سامانه یکپارچه رصد تحصیلی» (سیرت) شد.
طرح «تجلیل از رتبههای زیر ۱۰۰ آزمون سراسری» که بدون احتساب سهمیههای قانونی به این رتبهها دست یافتهاند نه تنها زمینه قدردانی از یادگاران جهاد و شهادت و جوانان تیزهوش کشورمان را فراهم کرد؛ بلکه هجمههای تخریبی علیه ایثارگران را خنثی و تبلیغات دروغین مبنی بر تاثیر منفی سهمیههای قانونی بر توانایی علمی آنان در عرصه رقابت را بیاثر نمود.
یکی از مهمترین اقدامات فرهنگیِ اخیر، با هدف اطلاعرسانی از توفیقات نخبگانِ شاهد و ایثارگر، برگزاری «جشنواره آموزشی تحصیلی» و اهدای «جایزه ملی ایثار» است. برگزاری این جشنواره شکوهمند، تصویر روشن و افتخارآمیزی از ظرفیتهای طرح شاهد و توانمندی خانواده بزرگ ایثارگران، پیش چشم مردم قدرشناس کشورمان قرار داده و عامل ایجاد حس افتخار ملی گردیده است. این جشنواره سالانه، برای ارزیابی همه گروههای تحصیلی در پنج دستگاه کلان آموزشی عضو طرح شاهد از سال ۱۳۹۵ تاکنون در حال انجام است.
همچنین مقایسه دانشجویان ممتاز ایثارگر دوره دکتری وزارت علوم با جامعه عام نشان میدهد در سال اخیر این آمار ۲ درصد بیشتر از دانشجویان دیگر بوده و نیز در آزمون مهم دستیاری وزارت بهداشت که سختترین آزمون علمی آن وزارتخانه بوده و صرفاً به تلاش دانشجویان وابسته است ۲۰ درصد منتخبین و سرآمدان، از جامعه فرهیخته ایثارگری بودهاند.
اکنون و در آستانه برگزاری جشنواره ملی پنجم میتوانیم با افتخار اعلام کنیم که جامعه ایثارگران و جوانان شایسته شاهد با تلاش انقلابی، خود را برای نقشآفرینی در پیشرفت و ارتقای شاخص علمی کشور در سطح منطقه و جهان آماده کرده است. در عین حال همکاری هوشمند سازمانی برای استمرار و تقویت این شاخص از طریق ایجاد تسهیلات و بازنگری قوانین و مقررات درخور، در متن و محتوای برنامههای توسعه، همچنان مورد مطالبه است.