روزگاری یکی بودند با اشترکات بسیار در دین، زبان و فرهنگ؛ و در لهجه شاید کمی متفاوت. اکنون اگر چه در ظاهر از هم جدا شده اند، اما همچنان پشت به پشت هم داده اند و در سختی ها و شادی ها در کنار هم هستند.
به گزارش خبرگزاری صدا وسیما، مرکز خراسان رضوی، مردم ایران و افغانستان از سالهای دور در همسایگی هم و درکمال صلح و آرامش با هم زندگی کرده اند و هیچ مانعی برای این نزدیکی و حتی پیوند های خانوادگی میان آنها نبوده است.
جمهوری اسلامی ایران بیش از 40 سال سخاوتمندانه و با آغوش باز میزبان حدود چهارمیلیون مهاجر افغانستانی است که تعداد زیادی از آنان در خراسان رضوی ساکن هستند.
تحصیل و خدمات پزشکی رایگان، استفاده از یارانه سوخت و انرژی و بسیاری خدمات دیگر از مواردی است که اتباع افغانستان مانند هموطنان ایرانی از آن بهره مندند.
در تازه ترین اقدام نیز، ایران اتباع افغانستانی را که مبتلا به بیماری کرونا هستند، به صورت رایگان مداوا می کند. این درحالیست که کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل متحد نیز در گزارشی اعلام کرد، بیش از یک میلیون پناهجوی قانونی و دو میلیون پناهجوی غیرقانونی در ایران از بیمه خدمات درمانی بهره‌مند هستند که این مساله ایران را پیشتاز ارائه کمک هزینه درمانی به پناهجویان کرده است.
رایگان بودن تحصیل مهاجران قانونی و غیرقانونی، از دیگر خدمات جمهوری اسلامی ایران به پناهندگان افغانستانی است وکمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل از ایران برای ارائه این خدمات قدردانی کرده است.
مساله تحصیل دانش‌آموزان مهاجران افغانستانی در سالهای اخیر و با دستور رهبر معظم انقلاب حل شد. حضرت آیت الله خامنه ای در سخنرانی اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۴ فرمودند: هیچ کودک افغان، حتی مهاجرینی که به‌صورت غیرقانونی و بی‌مدرک در ایران حضور دارند، نباید از تحصیل بازبمانند و همه آنها باید در مدارس ایرانی ثبت‌نام شوند.
این دستور رهبر انقلاب زمینه ساز تحصیل بسیاری از دانش آموزان افغانستانی در مدارس ایران شد.در واکنش به این تصمیم ایران، وزیر مهاجران افغانستان با تشکر از دستور رهبر معظم انقلاب در خصوص تحصیل کودکان بدون هویت افغانستانی در ایران گفت: این دستور موجب شد که بیش از ۴۰۰ هزار دانش آموز افغانستانی بتوانند در ایران تحصیل کنند.
سید حسین عالمی بلخی اضافه کرد: در هیچ جای دنیا نمونه‌ای از دستور رهبری ایران درخصوص تحصیل کودکان وجود ندارد.
وی گفت: حتی کشورهای مدعی حقوق بشر و پیشرفته هیچ نمونه‌ای از چنین اقدام بشردوستانه‌ای نداشتند و من از مردم ایران و مقام معظم رهبری تشکر می کنم.
و اما امروز وضعیت افغانستان به پیچیده‌ترین شکل خود رسیده است.
در روزهای گذشته امریکا نیروهای خود را پس از ۲۰ سال از افغانستان خارج کرد و طالبان بسیاری از مناطق این کشور را به اشغال خود درآورده است.
در چنین شرایطی که خارجی‌ها درحال ترک افغانستان هستند این همسایه است که برای همسایه می ماند.
همسایگان افغانستان به ویژه ایران به دنبال راهکاری برای حل بحران افغانستان هستند و به نظر می‌رسد که ایران، از معدود کشور‌هایی است که تحولات روزهای گذشته را مسئولیت پذیرانه دنبال می‌کند و به دنبال راه حل سیاسی و مسالمت آمیز برای تأمین صلح و امنیت در افغانستان است؛ مهم‌ترین شاهد این ادعا، برگزاری نشست بین الافغانی در تهران با حضور نمایندگان دولت مرکزی افغانستان و طالبان است.
مذاکرات بین الافغانی در تهران، به دنبال گفتگوهای فشرده با صدور بیانیه‌ای مشترک، پایان یافت.
در بخش‌هایی از بیانیه دو هیئت بین الافغانی نشست تهران، آمده است: «هیئت‌ها از مساعی و حسن نیت جمهوری اسلامی ایران در مورد تأمین صلح در افغانستان و مهمان نوازی‌های به عمل آمده ابراز امتنان می‌کنند. هر دو هیئت با درک مشترک از خطرات ناشی از ادامه جنگ و صدمه‌آن ، به توافق رسیدند که جنگ راه حل مسئله افغانستان نیست و باید همه تلاش‌ها برای رسیدن به راه حل سیاسی و صلح آمیز انجام شود. »
طرف‌ها نشست تهران را فرصت و زمینه جدید برای تقویت راه حل سیاسی معضل افغانستان می‌دانند.
وزیر امور خارجه کشورمان نیز در مراسم افتتاحیه این نشست، در سخنانی با اعلام آمادگی ایران برای کمک به روند گفت‌وگوها بین جناح‌های افغانستان برای حل‌وفصل بحران‌های جاری در این کشور، بر تعهد جمهوری اسلامی برای کمک به توسعه همه‌جانبه افغانستان پس از برقراری صلح تأکید کرد.
دستیار ویژه رئیس مجلس نیز در امور بین الملل با اشاره به برگزاری مذاکرات بین‌الافغانی در تهران، نوشت: ایران دوست و همسایه قابل اعتماد افغانستان است.
حسین امیر عبداللهیان در صفحه شخصی خود افزوده است: گفتگوهای دو هیئت مهم افغانستان در تهران و تاکید آنان بر نفی مداخله خارجی، نفی خشونت و جنگ و تمرکز بر راه حل سیاسی، صلح، ثبات و امنیت پایدار در سراسر افغانستان، قابل تحسین است.
سیدرسول موسوی، مدیرکل غرب آسیای وزارت امور خارجه ایران هم، درباره مذاکرات اخیر در تهران در صفحه توئیتر خود نوشت: معتقدم نشست بین الافغانی تهران نشست موفقی بود و سند این ادعا اعلامیه نشست است که دو طرف به شدت حمله به مکاتب، شفاخانه‌ها و تأسیسات عامه را محکوم کردند و نشست تهران را فرصت جدیدی برای تقویت راه حل سیاسی افغانستان دانستند.
حضور طالبان در تهران، اما تنها تلاش سیاسی و دیپلماتیک این گروه برای پیشبرد اهداف مد نظر خود در افغانستان نیست.
هیئتی از گروه طالبان به سرپرستی شهاب الدین دلاور برای انجام مذاکره به مسکو سفر کرده است.
سرپرست هیئت طالبان در مسکو گفت: این اطمینان را خواهیم داد که گروه تروریستی داعش در افغانستان فعالیت نخواهد کرد، ضمن اینکه به خاک هیچ کشوری در همسایگی افغانستان تجاوز نخواهیم کرد.
به گفته وی در فتوحات جدید طالبان، همسایگان ما در آرامش خواهند بود و جای نگرانی نیست و ما آماده رفع نگرانی کشور‌ها از طریق مذاکره هستیم.
شهاب الدین دلاور افزود: آماده همکاری با تمام مؤسسات جهانی برای انتقال کمک‌ها هستیم و به جهانیان درباره مبارزه با قاچاق مواد مخدر ضمانت می‌دهیم.
در هفته‌های اخیر، جنگ داخلی در افغانستان با تشدید حملات گروه «طالبان» به مناطق تحت کنترل حکومت این کشور تشدید شده و اوضاع افغانستان را ناامن‌تر کرده است.
همزمان با افزایش ناامنی‌ها در افغانستان و افتادن مناطق بیشتری به دست طالبان، موج جدیدی از مهاجرت افغانستانی ها آغاز شده است.
پاکستان، ایران و ترکیه مقصد اصلی مهاجرتی شهروندانی است که دیگر، زندگی در افغانستان را ناممکن می‌بینند.
بنا بر اعلام وزارت کشور افغانستان، اخیرا شمار درخواست‌کنندگان پاسپورت افزایش یافته است و روزانه حدود ۶ هزار جلد پاسپورت در سراسر افغانستان توزیع می‌شود.
با این همه، گروههای افغانستانی باید به تدریج بر معضل ناامنی و جنگ و خشونت فائق آیند و به یک توافق سیاسی دست یابند.
هر نظام و حکومتی که در افغانستان شکل بگیرد، ناگزیر است با همسایه های خود به خصوص با جمهوری اسلامی ایران که مرز طولانی، اشتراکات فراوان زبانی، مذهبی، تاریخی، تمدنی و منافع مشترک اقتصادی و تجاری دارد، روابط مسالمت آمیز و دوجانبه خود را حفظ کند و گسترش دهد.
به باور کارشناسان، تنها همسایه قابل اتکا و اعتماد افغانستان، جمهوری اسلامی ایران است و به همین دلیل است که در حال حاضر ایران بزرگترین شریک تجاری این کشور به شمار می رود.
نویسنده وسردبیر: مریم یعقوبی