کم خوابی شب را روز جبران کنید.
به گزارش گروه وب‌گردی خبرگزاری صدا و سیما، عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد با اشاره به این که ترشح هورمون خواب در ساعت ۱۰ شب تا ۶ صبح انجام می‌شود، بیان کرد: عوارض ناشی از شب‌کاری، اختلال در تمرکز، خواب‌آلودگی در طی روز، مشکلات گوارشی، استرس، ناراحتی قلبی، کاهش حافظه، احتمال ابتلا به سرطان روده، کاهش حافظه و آسیب ناشی از شب‌بیداری به مغز است.
دکتر مهناز امینی افزود: برای کسانی که شیفت کاری شبانه داشته و به اصطلاح شب کار هستند، نخوابیدن در ساعات شب به شدت در شرایط آنها تغییر عمده ایجاد خواهد کرد. عادات خوابیدن این افراد مختل شده، زندگی اجتماعی آنها به شدت تحت تأثیر قرار گرفته و رفته رفته زمان برای آنها معنی خود را از دست خواهد داد.
فلوشیپ اختلالات خواب، عنوان کرد: البته این موضوع تنها به روانشناسی برمی‌گردد، زیرا آنها هنوز هم روزی ۸ ساعت خوابیده و ۳ وعده غذا می‌خورند. بیش از ۱۰۰ پروتئین موجود در خون به دلیل داشتن شیفت کاری شبانه طولانی‌مدت و شب‌بیداری، تحت تأثیر قرار گرفته که از آن میان می‌توان به پروتئین‌هایی اشاره کرد که در زمینه کنترل قند خون، متابولیسم انرژی و کارکرد سیستم ایمنی، نقش دارند.
او با اشاره به این که بر اساس این تحقیقات، تغییر در مقدار پروتئین‌ها به سرعت و در همان روز دوم بی‌خوابی شبانه رخ می‌دهد، ادامه داد: خوردن غذا در شب، تأثیر متفاوتی بر روی تنظیم پروتئین‌های موجود در خون خواهد داشت که ریسک بیماری‌هایی مانند دیابت را افزایش خواهد داد. تغییرات در این پروتئین‌ها با از کنترل خارج شدن قند خون و بالا رفتن آن، پس از خوردن غذا در طول شیفت کاری شبانه، همراه خواهد بود.
دکتر امینی با بیان این که در صورت تداوم چنین شرایطی احتمال ابتلا به دیابت افزایش خواهد یافت، ابراز کرد: همچنین تغییر در سطح پروتئین‌هایی که در زمینه سوزاندن کالری‌ها در طول روز دخالت داشتند، می‌تواند به افزایش وزن و ظهور چاقی در فرد شب‌کار منتهی شود، به‌خصوص اگر فعالیت فیزیکی افزایش نیافته و میزان غذایی که مصرف می‌شود، کاهش پیدا نکند.
او خاطرنشان کرد: به گفته محققان، ساعت طبیعی و زیستی بدن این کارگران اغلب با شیفت کاری شبانه تطبیق پیدا نکرده و اغلب آنها پس از یک روز استراحت، به فعالیت‌های روزانه و خواب شبانه بازخواهند گشت تا بتوانند ساعاتی را با دوستان و خانواده خود بگذرانند.
دکتر امینی افزود: به این ترتیب، محققان تأکید کرده‌اند که افراد شب‌کار، بیشتر از دیگران در خطر ابتلا به بیماری‌های متابولیکی قرار دارند و حتی اگر در برخی موارد با شیفت کاری شبانه نیز انطباق و سازگاری وجود داشته باشد، این موضوع تأثیری در کاهش مشکلات درازمدت مربوط به سلامتی نخواهد داشت.
عضو هیأت علمی گروه طب کار در دانشگاه علوم پزشکی مشهد نیز با بیان این که ساعت کاری بین ۷ شب تا هفت ۷ شب‌کاری محسوب می‌شود، گفت: این افراد دچار محرومیت از خواب می‌شوند، زیرا در آن ساعتی که بدن نیاز به خواب دارد، باید هوشیار باشند. بنابر این، محرومیت خواب را باید جبران کنند.
دکتر لحیا افشاری صالح، با اشاره به این که شاغلین شیفت شب باید بعد از ظهر، قبل از شب‌کاری، ۲ ساعت استراحت کنند تا بی‌خوابی شبانه را راحت‌تر تحمل کنند، عنوان کرد: اغلب شاغلین که شیفت شب‌کاری دارند، در شب ۲ ساعت فرصت استراحت دارند.
او افزود: در این ۲ ساعت بهتر است از کار با تلفن همراه یا مانیتور که نور آبی دارند، پرهیز کنند و در اتاق استراحت از نور سفید ملایم بهره بگیرند؛ حتی اگر در این ۲ ساعت امکان خوابیدن ندارند، داخل تخت بروند و چشم‌های خود را ببندند که کمک خوبی به بدن خواهد کرد.
متخصص طب کار، بیان کرد: اگر شیفت اول نیستند، در ساعات اولیه شب، یک استکان قهوه میل کنند، اما استفاده قهوه نباید حدود ۴ تا ۵ ساعت قبل از استراحت باشد، بلکه آنها باید حتما بعد از ظهر قهوه بخورند. در طول شیفت، نور فیلد را افزایش دهند تا هنگام کار از هوشیاری بالا برخوردار باشند.
او اظهار داشت: کارکنان، پس از شیفت شب، حتما ۲ ساعت بخوابند و به اتاق تاریک و ساکت بروند یا در محل خوابگاه، ۲ ساعت بخوابند تا ۲ ساعت کم‌خوابی شبانه شب گذشته آنها با خواب روز جبران شود.
دکتر افشاری صالح با اشاره به این که کارکنان برای بقیه کمبود خواب شب گذشته، بعد از ظهر همان روز، یک چرت کوتاه داشته باشند، عنوان کرد: رعایت اصول بهداشت خواب نیز در کاهش آثار بی‌خوابی شبانه، مؤثر است که از آن‌جمله می‌توان به مصرف چای و قهوه قبل از ساعت ۸ شب و پرهیز از استفاده از تلفن همراه در ساعات پایانی شب، اشاره کرد.