گفته شده بهترین وسیله برای یادگیری ، انتقال فرهنگ ، شناخت محیط و باورها است.
به گزارش خبرگزاری صداوسیمای مرکز کرمان ، حدود یکسال و نیمی می‌شود که خبری از نمایشگاه کتاب نیست.
اگرچه به صورت مجازی و محدود مدتی پیش نمایشگاهی برگزار شد اما آن شور و شوق و لذت دیدن کتاب را نداشت .
در نمایشگاه حضوری حتی عکس و بوی کتاب تو را به شوق خریدن وا می داشت و با دیدن قفسه‌ها و انبوه مردم ، حس خوبی از دیدار با غذای روح به تو دست می داد.
پس از مدتها برای خرید کتاب به کتابفروشی رفتم که چند نفری هم برای خرید آمده بودند.
خانمی به مناسبت هجدهم تیر ، "روز ادبیات کودک و نوجوان" برای فرزندش چند جلد کتاب خریده بود اما نمی دانست برای فرزندش مناسب است یا خیر.
نگاه که کردم همه آنها ترجمه و خارجی بود و حق داشت که از محتوای آنها خبری نداشته باشد .
به او گفتم کتاب‌های ایرانی خوب هم داریم که می توانید جایگزین کنید.
در جواب می گوید: با توجه به جذابیت عکس روی جلد و اسم زیبای داستان به نظرم کتاب های خوبی هستند!.
مرد قصه ها
صدای گوینده رادیو در تاکسی در حال معرفی "هوشنگ مرادی کرمانی " است و می گوید: او در سال ۱۳۲۳ در روستای "سیرچ" از توابع بخش شهداد کرمان به دنیا آمد و تا کنون کتاب های بسیاری در زمینه ادبیات کودک و نوجوان نوشته است.
سپس صدای هوشنگ مرادی کرمانی پخش می‌شود که می‌گوید: زندگی‌ام در قصه است و ما در قصه ها محو و گم می شویم.
او می گوید: دوران کودکی را بخوبی بیاد دارم که پدر بزرگ مادر بزرگم من را با قصه ها بزرگ کرده‌اند.
گویی آنها استعداد من را به خوبی کشف کرده بودند.
شبها تا دیر وقت به آسمان پر ستاره کویر نگاه می‌کردم و آنان برایم قصه می‌گفتند و بسیاری از مواقع خودشان حین قصه گفتن خوابشان می‌برد، اما من قصه آنان را خودم دنبال می کردم و تمامش می‌کردم.
این قصه گوی خوش قلم کرمانی ادامه می‌دهد: از سال ۱۳۳۹ در کرمان همکاری خودم را رادیو محلی کرمان به صورت نویسندگی آغاز کردم و همین آغاز شروع کارم بود و اولین داستان را در سال ۱۳۴۷ به چاپ رساندم.
حالا من به مقصد رسیده و هوشنگ مرادی کرمانی دارد از قصه های کودکانه اش می گوید و اینکه او وارد ادبیات کودک نشده بلکه ادبیات کودک در اوشکل گرفته است و بازتاب کودکی از ذهنش نمی‌رود.
قصه های مجید
کتابی که در محدوده ادبیات کودک و نوجوان است، به علاقه مندی های کودک توجه دارد، دریافتها را لحاظ میکند، با سن او هماهنگ است، تصویرگری مناسبی از دنیا به او می دهد و به ذهن او نگاه کنجکاوانه می بخشد. احمد حسنی کارشناس ادبیات می‌گوید: در این کتاب ، مجید نماد مدرن و بی نماد سنت است و مدام آنها در حال کشمکش و گفتگو هستند و یکی از عوامل ایجادموقعیت های طنز آمیز داستان است.
وی مهم ترین ویژگی قصه های مجید را در نوع توصیف های انتزاعی و تک گویی می داند و می گوید: مرادی کرمانی در این اثر جذاب بیشترین بهره را از طنز و تکنیک‌های آن برده است و به گونه ای می توان گفت، طنز آمیز ترین کاراین نویسنده چیره دست است.
این کارشناس پایان غیر منتظره بودن را ازدیگر ویژگی های این مجموعه کتابها می‌داند و می‌گوید: استفاده از اشعار محلی و بومی ، اصطلاحات بومی و خنده دار و جملات کوتاه در خدمت زبان طنز نویسنده است.
البته خود مرادی کرمانی در مورد این اثر می‌گوید: قرار بود قصه‌های مجید ۱۳ روزه تمام شود اما به مدت ۴ سال نوشتن آن طول کشید. قصه هایی که ۹۳ داستان دارد و هر کدام از آنها موضوعی مشخص را دنبال می کند.
سرگرم سازی و آگاهی بخشی آثار مرادی کرمانی
هدف بزرگ ادبیات کودک و نوجوان آگاهی‌بخشی است.
اینکه این دسته از مخاطب ما خود را بشناسند، محیطش را درک کند، نسبت به انسان آگاهی پیدا کند و با همنوعان خود آشنا و این آشنایی قدرت تفکر وتدبر او را افزایش و حس تفاهم و درک در او ایجاد کند.
همه اینها را را در آثار آقای مرادی کرمانی می توانیم ببینیم.
اینها را خانم برزگر نویسنده کودک و نوجوان می‌گوید و اضافه میکند: سرگرم سازی و توجه به بیان مسائل تربیتی از جمله ویژگی‌های دیگر سبک آقای مرادی کرمانی است که یک اثر ادبی حتماً باید آن را داشته باشد و ما مشاهده می‌کنیم که کتاب‌های او قابل فهم و به گونه‌ای است که در مخاطب او در دریافت از مفاهیم سرگرم می شود، با شخصیت او می خندد و با ناراحتی اش غمگین می شود و به نوعی هنرمندانه او را دنبال داستان می کشاند و جذب می کند.
این نویسنده می‌گوید : وقتی ما با این سبک روبرو می شویم، می‌بینیم که مخاطب زبان بومی و عامیانه او را درک میکند و با او انس
می‌گیرد.
چرا ؟ چون به خواسته‌ها و جواب های او پاسخ داده شده و همه نیازهایش را برطرف می کند. واقع گرایی و همانند سازی در جواب این سوال که آیا مخاطب ادبیات کودکان و نوجوانان ما تا چه سنی داستان های غیر واقعی برایش باورپذیر است ، آقای جوشایی نویسنده می گوید: از ۱۰ سالگی به بعد افسانه و داستان غیر واقعی دیگر اثری ندارد و مخاطب ما به تدریج سراغ داستان‌های می‌رود که بتواند روابط انسان‌ها را درک کند و در این مرحله است که مسئولیت بزرگ داستان های واقعی در راه سازندگی شخصیت او احساس می‌شود
این واقع گرایی که جنبه های گوناگون زندگی را در بر می‌گیرد موجب می‌شود که او محیط و مردمان روزگار گذشته و حال خود را بشناسد و به خودشناسی برسد و از این سن است که او دیگر آسوده خاطر مسائل را با افراد بزرگتر از خود در میان می‌گذارد و با آنها مشورت میکند.
از این نویسنده درباره تاثیر همانند سازی در ادبیات کودک و نوجوان پرسیدم می گوید: همانند سازی به کودک و نوجوان کمک می کند مشکلات خود را بشناسد و این فرآیند چالش ذهنی برای خود آزمایی و مسئله گشایی بدون دخالت دیگران است.
وی اضافه میکند: در فرآیند همانندسازی ، قشر مورد نظر ما از دیدگاه شناختی تجربه های قهرمانی داستان را با تجربه ها و مشکلات خودش مقایسه میکند و در این شرایط در صورتی که رابطه‌ای بین مفاهیم کتاب و تجربه را به دست آورد و خواننده بتواند خود را جایگزین قهرمان داستان کند در حقیقت او دارد کتاب را وارد زندگی خود می کند و دیگر مفاهیم را به صورت مجرد نمی‌پذیرد و همه اینها در کتاب‌های نویسندگانی مثل آقای هوشنگ مرادی کرمانی به وفور یافت می شود.
خشونت در ادبیات
ادبیات کودک و نوجوان در هر کشور فرهنگ متفاوت است و هر کدام از این فرهنگ ها به سمت و سوی توجهی دارند.
در کشور ما برخی ناشران ترجمه‌هایی را وارد ادبیات ما کرده اند که هیچگونه هماهنگی با جامعه و فرهنگ ما ندارد.
حسین زاده معاون اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان می گوید:برخی فکر می‌کنند هر مطلبی را می‌توان برای کودک و نوجوان نوشت و به خورد او داد، اما باید گفت: اگرچه مخاطب مد‌نظر ما کوچک هستند اما بسیار حساس و آسیب پذیر و زود باورند.
اوتاکید میکند هر اثری قابل نشر نیست و باید تک تک کلمات و جملات حساب‌شده ، آموزنده و روایی نوشته شده باشد و برخی کتابها حاوی خشونت و رفتار پرخاشگرانه هستند و این ترویج فرهنگ باورهای غلط را در مخاطب گروه سنی ما شکل می‌دهد.
او می‌گوید: کتاب برای کودک و نوجوان حتماً باید حاوی پیام های اخلاقی و سرگرم کننده باشد، چراکه با مطالعه یک داستان خوب و بدون خشونت فرزند ما خود را جایگزین شخصیت‌های آن میکند و در تجربه ها تعارض‌ها و انگیزه ها سهیم می‌شود و بر رفتار او اثرگذار است.
به نظر می رسد انتخاب یک کتاب برای فرزندانمان باید حساب شده و با شناخت باشد. نام‌زیبا یا یک عکس فریبنده نمیتواند خوراک مناسبی برای آنها باشد.، چرا که گفتند:"العلم فی الصغر کالنقش فی الحجر" ( آموختن در کودکی مثل نقش شدن و سنگ است که ماندگار می‌ماند).
بسیاری از نویسندگان کشورمان هستند که نه تنها از بازگویی آموزه های منفی در کتاب خودداری می‌کنند بلکه سرگرم سازی و بیان مسائل تربیتی را با توجه به مثل ها، آداب و رسوم و فرهنگ بومی خودمان به تصویر کشیده و نه تنها تهدید کننده نیست بلکه موجب انس کودک و نوجوان با کتاب ، دریافت های مثبت و شناخت بهتر او از محیط پیرامونی می شود.
نویسنده: سید امان الله احمدی زاده