قطب شمال؛ زایشگاه ماقبل تاریخ دایناسور‌ها
کشف استخوان‌های پیراتولدی هفت گونه بچه دایناسور قطب شمال که در آستانه تولد یا تازه متولد شده بودند، نشان می‌دهد تخم‌گذاری در مناطق شمالی انجام شده است.
به گزارش
گروه وبگردی خبرگزاری صدا و سیما، بر اساس یک تحقیق جدید، تقریبا تمام گونه‌های دایناسور قطب شمال در تمام طول سال ساکن مناطقی بوده‌اند که پیش از این تصور می‌شد در زمستان‌ها خالی از سکنه بوده است و در این مناطق تولیدمثل می‌کرده‌اند.
گروهی از محققان دانشگاه فربنکس آلاسکا و دانشگاه ایالتی فلوریدا در سازند (Formation- مجموعه لایه‌هایی که صفات مشخص سنگ‌شناسی دارند) پرنس کریک در شمال آلاسکا، قطعاتی کوچک از دندان و استخوان دایناسوری متعلق به دوره کرتاسه (۱۴۵ تا ۶۶ میلیون سال پیش) را از زیر زمین کشف کردند.
به گفته آن‌ها، کشف این استخوان‌ها در چنین عرض جغرافیایی بالایی نشان می‌دهد این دایناسور‌ها «در کل طول سال ساکن» قطب شمال بوده‌اند. پیش‌تر تصور می‌شد این دایناسور‌ها در زمستان برای تخم‌گذاری به عرض‌های جغرافیایی پایین‌تر مهاجرت می‌کنند.
پت دراکن‌میلر، نویسنده اصلی این مقاله و مدیر موزه شمالی دانشگاه آلاسکا، گفت: «همین چند وقت پیش بود که مردم از انتشار خبری که نشان می‌داد دایناسور‌ها ۷۰ میلیون سال پیش در قطب شمال می‌زیسته‌اند، حیرت کردند. حالا شواهدی آشکار در دست داریم که نشان می‌دهد دایناسور‌ها در قطب شمال لانه‌سازی هم می‌کرده‌اند. این اولین بار است که کسی نشان می‌دهد دایناسور‌ها می‌توانسته‌اند در چنین عرض جغرافیایی بالایی زادوولد کنند.»
کشف استخوان‌های پیراتولدی هفت گونه بچه دایناسور قطب شمال که در آستانه تولد یا تازه متولد شده بودند، نشان می‌دهد تخم‌گذاری در مناطق شمالی انجام شده است.
گریگوری اریکسون، استاد ارشد علوم زیستی دانشگاه ایالتی فلوریدا و نویسنده دیگر این مقاله، گفت: «یکی از بزرگترین اسرار دایناسور‌های قطب شمال این است که آیا به قطب شمال مهاجرت می‌کرده‌اند یا تمام طول سال همان‌جا ساکن بوده‌اند.» او افزود: «ناگهان بقایای پیراتولدی تقریبا تمام گونه‌های دایناسوری را کشف کردیم که در این سازند می‌زیسته‌اند. اینجا شبیه زایشگاهی ماقبل تاریخی بوده است.»
این محققان با همکاری پژوهشگران موزه دیرینه‌شناسی سلطنتی تیرل واقع در آلبرتای کانادا و با تلاش طاقت‌فرسا، این سنگواره‌ها را -که برخی اندازه ته سنجاق بودند- بازیابی و بررسی کردند. آنان با مقایسه این استخوان‌ها با سنگواره‌های کشف‌شده در عرض‌های جغرافیایی پایین‌تر مطمئن شدند آن‌ها به دوره پیراتولدی این دایناسور‌ها تعلق داشته‌اند.
وقتی محققان از لانه‌سازی این دایناسور‌ها در این مناطق مطمئن شدند، دریافتند که به احتمال زیاد این موجودات تمام عمر خود را در قطب شمال سپری کرده‌اند.
دکتر اریکسون در پژوهش قبلی خود اعلام کرده بود دوره روی تخم خوابیدن بیشتر دایناسور‌های قطب شمال بین سه تا شش ماه بوده است. حتی اگر کوتاه‌ترین مدت این بازه را در نظر بگیریم، باز هم فرصتی برای مهاجرت فصلی این موجودات باقی نمی‌مانده است.
تابستان در قطب شمال بسیار کوتاه است؛ پس حتی اگر این دایناسور‌ها در بهار هم تخم‌گذاری می‌کردند، نوزاد دایناسور برای مهاجرت به جنوب در فصل پاییز هنوز خیلی کوچک بوده است.
کالب براون، از نویسندگان این پژوهش و دیرینه‌شناس موزه سلطنتی تیرل، گفت: «هر چقدر زمستان‌ها سرد و سیاه بوده، در تابستان ۲۴ ساعته نور خورشید می‌تابیده و شرایط برای رشد کافی بچه دایناسور پیش از فرا رسیدن زمستان مناسب بوده است.»
دکتر اریکسون گفت که سکونت دایناسور در تمام طول سال در قطب شمال، آزمونی جسمانی برای این موجود بوده است، اما با کشف استخوان پیراتولدی، معما‌های جدیدی را باید حل کرد: «اسرار کهن در مورد حکمرانی دایناسور‌ها بر زمین را حل کردیم، اما حالا با معما‌های جدیدی روبه‌رو شده‌ایم. در زمستان‌های قطب شمال چگونه زنده می‌ماندند؟»
دکتر دراکن‌میلر گفت که دایناسور‌های کوچکتر قطبی می‌توانستند در زمستان به خواب زمستانی بروند. گونه‌های دیگر نیز احتمالا با تغذیه از گیاهانی که در زمستان سبز بودند زنده می‌ماندند؛ «درست مانند گوزن‌های شمالی امروزی».
دیرینه‌شناسان در حفاری‌های این منطقه فقط سنگواره حیوانات خون‌گرم پیدا کرده‌اند؛ نه مار و قورباغه و لاکپشت. این نشان می‌دهد حیوانات خون‌سرد نمی‌توانسته‌اند خود را با سرما و یخبندان زمستان‌های قطب شمال وفق دهند. دکتر درانکن‌میلر گفت: «این پژوهش مستقیما به یکی از کهن‌ترین معما‌های دیرینه‌شناسان می‌پردازد؛ اینکه دایناسور‌ها خون‌گرم بودند یا خون‌سرد؟»
وی افزود که به گمان نویسندگان این مقاله، غدد داخلی (سامانه داخلی تولید گرمای بدن که اغلب آن را با نام «خون‌گرمی» می‌شناسند) نقش مهمی در زنده ماندن دایناسور‌های قطبی داشته است.
این یافته‌ها در نشریه «کرنت بیولوژی» (Current Biology) منتشر شده است.