کاروانسرای سرایان به رباط شاه عباسی معروف است و به دوره صفوی تعلق دارد.
این بنا دارای هشتی است، که از دو سو به اتاقهای فرعی و از روبرو به صحن، منتهی میشود.
حجرههای متعدد این کاروانسرا برای استراحت کاروانیان ساخته شده است و دو ایوان دیگر نیز در اضلاع شمالی و جنوبی و نیز اصطبل که در پشت ایوان و حجرههای شمالی بنا، جای گرفته است.
این بنا در داخل شهر سرایان و در محدوده بافت تاریخی شهر واقع شده است، که به همراه چند بنای دیگر از جمله آب انبار، مسجد، حمام و بازار مجموعهای شهری را تشکیل میداده اند.
ورودی بنا در ضلع جنوب آن واقع شده و مصالح بکار رفته در ساخت این بنا شامل آجر و سنگ سردری است رفیع، با طاق جناغی و تزئینات در زیر طاق که پس از ورودی فضایی شبیه هشتی قرار دارد و در مقابل بطور مستقیم به صحن بنا و در دو طرف به اطاقهای فرعی منتهی میشود.
صحن بنا که در مرکز کاروانسرا واقع شده در اطراف خود دارای حجرههای متعددی برای سکونت و استراحت کاروانیان است.
در مقابل ایوان ضلع ورودی یعنی در ضلع شمال صحن، ایوان دیگری وجود دارد با طاق جناقی و تزئینات کاربندی زیر سقف ایوان، در گوشه صحن در هر چهار طرف راهروهایی تعبیه شده که به قسمتهای مختلفی که در پشت ایوان یا حجرهها واقع شده اند، راه دارند.
این فضاها بیشتر شامل انبار و فضاهای خدمات است و در گوشه شمال غربی راهرویی وجود دارد که به اصطبل بنا منتهی میشود.
قسمت مرکز صحن نسبت به سطح جلو حجرهها و ایوانها گودتر است که این به دلیل سهولت در بارگیری یا پایین گذاشتن بار اسبها و شترها است.
مصالح استفاده شده در ساخت بنا بیشتر آجر است.
نکته مهم : قبل از دیدن گزارش کاروانسرای رباط شاه عباسی شهرستان سرایان لازم است یادآوری کنیم، که به علت شیوع ویروس کرونا بازدید از این کاروانسرا را بهتر است به زمان ریشه کن شدن این ویروس منحوس موکول کنید.