نیروهای ارتش و کمیتههای مقاومت مردمی یمن به تلافی تهاجم همه جانبه ائتلاف متجاوز، دامنه اهداف خود را در داخل یمن و در عمق خاک عربستان سعودی گسترش داد.
به گزارش سرویس بین الملل خبرگزاری صداوسیما ، یگان پهپادی ارتش یمن عملیات نظامی گستردهای را با ۱۰ پهپاد «قاصف ۲ K» انجام دادند که به گفته سخنگوی ارتش، یک مرکز آموزش نظامی متعلق به مزدوران سعودی را در منطقه الودیعه، آخرین نقطه مرزی با عربستان در استان حضرموت، در شرق یمن هدف قرار داد. در نخستین حمله بی سابقه به این منطقه، بر اساس گفتههای سخنگوی ارتش، مرکز فرماندهی و مراکز آموزشی، بخشهای تجهیز نیروها و اهداف دیگری، هدف قرار داده شد که به کشته شدن بیش از ۶۰ مزدور ازجمله فرماندهان و افسران سعودی منجر شد. پس از این حمله، هواپیمایی از همان نوع پایگاه هوایی ملک خالد در منطقه خمیس مشیط در جنوب عربستان سعودی را هدف قرار داد. این اقدام نیروهای یمنی پس از شکست مذاکرات سیاسی و بن بست رسیدن آن صورت میگیرد؛ زیرا آمریکا از طریق کشورهای متجاوز در تلاش است اراده خود را بر مردم یمن، تحمیل کند. این در حالی است که یمنیها این سلطه گریها را نمیپذیرند و بر تداوم راهبرد بازدارندگی تا برقراری صلح شرافتمندانه برای مردم یمن تاکید میکنند.
عملیات پهپادی ارتش یمن علیه پایگاه آموزشی سعودی
دشواری دسترسی سازمانهای بشردوستانه به یمنیها
چهار استان یمن از هوا و زمین آماج حملات سعودیها
سرنگونی پهپاد جاسوسی آمریکایی بر فراز مأرب
پدافند هوایی ارتش و کمیتههای مردمی یمن
ارتش و کمیتههای مردمی با طولانی شدن جنگ توانمندیهای نظامی و دستاوردهای تسلیحاتی خود را ارتقاء بخشیدند و موفق شدند علیرغم محاصره شدید با بومی سازی توان نظامی خود عمق خاک عربستان را هدف بگیرند. حمله به تاسیسات نفتی آرامکو، پایگاههای نظامی و همچنین ریاض روشن کرد که یمنیها توانسته اند با مدیریت جنگ موازنه قدرت برقرار و ثابت کنند که رویکرد نظامی نمیتواند آنها را از صحنه سیاسی یمن حذف کند.
عملیاتهای پهپادی نیروی هوایی ارتش و کمیتههای مقاومت مردمی یمن تغییر شرایط میدانی به نفع انصارالله را آشکار کرد که در کنار پیروزیهای این جنبش، ثابت کرد انصارالله از جایگاه ویژه مردمی در یمن برخوردار است و نمیتوان جایگاه این جنبش را در معادلات سیاسی یمن نادیده گرفت. حمایتهای مردمی از انصارالله در شرایطی بود که ائتلاف سعودی با محاصره زمینی و هوایی و دریایی یمن سعی داشت تا با گرسنگی دادن به یمنیها آنها را از انصارالله جدا کند. مقاومت ارتش و کمیتههای مردمی ثابت کرد که هیچ نیروی خارجی قادر نیست اراده سیاسی خود را با رویکرد نظامی تحمیل کند.
موقعیت یمن در غرب آسیا
جمهوری یمن کشوری در جنوب شبه جزیره عربستان و انتهای آسیای غربی است. این کشور با ۵۲۷٬۹۷۰ کیلومتر مربع (۲۰۳٬۸۵۰ مایل مربع)، دومین کشور مستقل عربی در شبه جزیره است. خط ساحلی آن حدود ۲٬۰۰۰ کیلومتر (۱٬۲۰۰ مایل) امتداد دارد. قانون اساسی یمن، پایتخت کشور را شهر صنعا تعیین کرده، اما این شهر از سال ۲۰۱۵ تحت کنترل جنبش انصارالله قرار دارد، همچنین شهر عدن نیز از سال ۲۰۱۸، توسط شورای انتقالی جنوب کنترل میشود که اداره اجرایی آن در ریاض مستقر است.
از سال ۲۰۱۱، یمن درگیر اعتراضات خیابانی علیه فقر، بیکاری و برنامه علی عبدالله صالح رئیس جمهور این کشور برای اصلاح قانون اساسی یمن و از بین بردن محدودیت دوره ریاست جمهوری در این کشور بود که یمن را در معرض یک بحران سیاسی قرار داد. صالح استعفا داد و اختیارات ریاست جمهوری به عبدربه منصور هادی رسید. از آن زمان، این کشور درگیر جنگ داخلی (در کنار مداخله نظامی تحت هدایت عربستان با هدف احیای دولت هادی) گردید، نبردی علیه چندین نهاد شبهه دولتی مدعی اداره یمن ازجمله کابینه یمن، شورای عالی سیاسی و شورای انتقالی جنوب. از ژانویه ۲۰۱۶ تاکنون دستکم ۵۶٬۰۰۰ غیرنظامی و جنگجو در درگیریهای مسلحانه یمن کشته شدهاند. این جنگ منجر به قحطی برای ۲۰ میلیون یمنی شده است. فقدان آب آشامیدنی سالم، ناشی از منابع خالی سفرههای زیرزمینی و تخریب زیرساختهای آب کشور، همچنین باعث بزرگترین شیوع وبا در تاریخ معاصر گردیده که به سرعت در حال شیوع است، به طوریکه تعداد موارد مشکوک بیش از ۹۹۴۷۵۱ است. از زمان شیوع سریع بیماری در اواخر آوریل ۲۰۱۷، بیش از ۲۲۲۶ نفر جان خود را از دست دادهاند. بحران انسانی و درگیریهای بیپایان، انتقادات گستردهای را به دلیل تأثیر فزایندهٔ وضعیت انسانی یمن سبب شده است که به گفته برخی به سطح یک «فاجعه انسانی» رسیده است و برخی حتی آن را به عنوان یک نسلکشی قلمداد کردهاند. در سال ۲۰۱۹، سازمان ملل گزارش داد حدود ۲۴ میلیون نفر، معادل ۸۵٪ از جمعیت یمن، بیشترین نیازمندی به کمکهای بشردوستانه را دارد. از سال ۲۰۲۰، این کشور بالاترین رتبه در شاخص آسیبپذیری کشورها رتبه دوم گرسنگی جهانی (که رتبه اول آن متعلق به جمهوری آفریقای مرکزی است) و کمترین شاخص توسعه انسانی از بین غیر کشورهای آفریقایی را به خود اختصاص دادهاست.
جمعیت
جمعیت یمن طبق تخمین ژوئیه ۲۰۲۰ دانشنامهٔ CIA نزدیک به ۲۹/۹ میلیون نفر است (رتبهٔ ۴۸ ام جهان). بیش از ۹۹/۱ درصد آنها مسلمان هستند که حدود ۶۵ درصد سنی و ۳۵ درصد شیعه برآورد میشوند. دیگر دینها (شامل بهاییت، یهودیت، مسیحیت و هندوییسم) رویهمرفته نزدیک به ۰/۹ درصد را تشکیل میدهند. سنیها اغلب شافعی با اقلیتی از مالکی و حنبلی و شیعیان اکثراً زیدی با اقلیت اسماعیلی و دوازده امامی هستند. رشد جمعیت کشور (۲/۰۴٪) بالاست و نرخ باروری ۳/۲ فرزند برای هر زن است. جمعیت صنعا پایتخت کشور در سال ۱۹۷۸ فقط ۵۵ هزار نفر بود، اما اکنون از ۳ میلیون نفر فراتر رفته است. دومین شهر بزرگ یمن عدن است که جمعیتی نزدیک به یک میلیون تن دارد.
نزدیک به ۳۸٪ مردم یمن شهرنشیناند و نرخ پیشرفت شهرنشینی ۴/۰۶ درصد گزارش شدهاست. براساس قانون اساسی اسلام دین رسمی کشور و مبنای همه قوانین است.
دولت مستعفی و فراری منصور هادی
عبد رَبُّه منصور الهادی (زاده ۱۹۴۵) سرلشکر یمنی است که از ۲۷ فوریه ۲۰۱۲ تا ۲۲ ژانویه ۲۰۱۵ رئیس جمهور یمن بود. او از ۱۹۹۴ معاون رئیسجمهور بود. او در ۲۲ ژانویه ۲۰۱۵ پس از آنکه انصار الله کاخ ریاستجمهوری را به کنترل خود درآورد از مقام خود استعفاء کرد. وی سپس به شهر عدن گریخت و با پس گرفتن استعفایش خود را تنها رهبر مشروع کشور اعلام کرد. او مدتی بعد در ۲۷ مارس ۲۰۱۵ و در پی عملیات طوفان اراده به عربستان سعودی رفت. با ورود او به عدن، دفتر رئیسجمهور فعالیت خود را از کاخ «معاشیق»، وابسته به ریاست جمهوری یمن در عدن آغاز کرد. او هنوز خود را رئیس جمهور یمن میداند و با کابینه ای که تشکیل داده در عربستان سعودی مستقر است.
عربستان از مارس ۲۰۱۵ به دنبال حاکم کردن دولت دست نشانده
عربستان با تشکیل ائتلافی از چند کشور عربی به ویژه امارات در ۲۵ مارس ۲۰۱۵ برابر ۶ فروردین ۱۳۹۴ تهاجم نظامی به یمن را تحت عنوان طوفان قاطعیت آغاز کرد تا با نابودی انصارالله منصور هادی رئیس جمهور مستعفی و فراری را به قدرت برساند.
سعودیها مدعی بودند که ظرف چند هفته قادر خواهند بود صنعا را به تصرف خود درآورند و انصارالله را نابود کنند، اما با وجود مشارکت هزاران مزدور سودانی و استفاده از نیروهای شبکه تروریستی القاعده در جنگ و حمایتهای اطلاعاتی و تسلیحاتی آمریکا انگلیس و رژیم صهیونیستی از ائتلاف سعودی نتیجه جنگ برخلاف تصور متجاوزان رقم خورد.
ایستادگی و پیروزیهای میدانی ارتش و کمیتههای مردمی یمن در شرایطی بود که ائتلاف سعودی این کشور را تحت محاصره زمینی، هوایی و دریایی قرار داده بود.
طولانی و فرسایشی شدن جنگ و همچنین استفاده ائتلاف سعودی از رویکرد گرسنگی دادن به مردم یمن تنها دستاوردی برای این ائتلاف نداشت بلکه موجب از هم گسیختگی آن و کنار کشیدن برخی از همراهان از جنگ و بروز اختلاف درمیان ائتلاف اماراتی و سعودی شد.
با آغاز حملات عربستان سعودی و امارات به یمن در اسفند ماه سال ۱۳۹۳ به طور روزمره از هوا توسط جنگندههای سعودی و اماراتی بمباران و از زمین و دریا هم تحت محاصره قرار دارند و فاجعه انسانی در سطح گستردهای در این کشور روی داده است.
طی هفت سال حملات بی وقفه، اوضاع یمن و فجایع انسانی حاکم بر آن به طور کامل مورد غفلت مجامع جهانی و رسانههای غربی و عربی واقع شده و یا در مواردی این مجامع با تاخیر طولانی به انتشار گزارش اقدام کرده اند. منابع مطبوعاتی و رسانهای غرب هم با سکوتی خفت بار از کنار این موضوع گذشته و یا در حمایت از جبهه مقابل به سرکردگی آمریکا و عربستان سعودی به اخباری خنثی با چاشنی مظلوم نمایی، یک سویه اخبار مربوطه را منعکس میکنند.
القاعده و عربستان سعودی
القاعده در یمن، در ژانویه ۲۰۰۹ تشکیل شد. پایه شکلگیری القاعده در یمن را میتوان در ملحق شدن گروههای تروریست یمنی با القاعده عربستان دانست. القاعده تشکیلات بینالمللی نظامی و افراطی است که در دوران جنگ شوروی در افغانستان توسط اسامه بن لادن از شهروندان یمنیتبار عربستان در شهر پیشاور تأسیس شد. این سازمان در قالب شبکههای نظامی گوناگون فراملی و بعنوان یک جنبش افراطی سنی فعالیت میکند. اکثریّت اعضای شبکه القاعده را پیرو مسلک سلفی میدانند. این سازمان در فهرست سازمانهای تروریستی بسیاری از دولتها و سازمانهای بینالمللی از جمله شورای امنیت ملل متحد، ناتو، اتحادیه اروپا و ایران قرار گرفتهاست.
بن لادن در سال ۲۰۱۱ در عملیات نظامی ارتش آمریکا در پاکستان کشته شد و پس از آن ایمن الظواهری رهبری این شبکه را بر عهده گرفت. شاخههای مختلف این شبکه در کشورها و مناطق متفاوتی فعال هستند. داعش در عراق جبهه النصره در سوریه و انصارالشریعه در یمن از شاخههای القاعده هستند که کنترل بخشهایی از این دو کشور را در اختیار دارند البته در اواخر ژوئیه ۲۰۱۶، جبهه النصره از القاعده جدا شد.
امارات
امارات یکی از شرکای اصلی عربستان در تهاجم نظامی به یمن بود که در ۲۵ مارس ۲۰۱۵ تحت عنوان عملیات طوفان قاطعیت آغاز شد، اما با گذشت زمان و کشیده شدن جنگ به عمق خاک متجاوزان، در سال ۲۰۱۹ اعلام کرد که نیروهای خود را از یمن خارج خواهد کرد.
هر چند امارات نیروهای خود را از یمن خارج کرد، اما این موضوع به معنای منصرف شدن امارات از دست اندازی به جزایر استراتژیک یمنی در دهانه باب المندب در دریای سرخ نبود. شورای انتقالی جنوب یمن که تحت حمایت امارات، عضو اصلی ائتلاف متجاوز به یمن قرار دارد، در سال ۲۰۱۷ تأسیس شد و اکنون بر عدن (مرکز جنوب یمن)، استان سقطری (جنوب شرق) و دیگر مناطق جنوبی یمن سیطره دارد.
مارب با منابع سرشار نفت و گاز خاستگاه جنگ طلبان
مارب یکی از استانهای راهبردی یمن است که دارای منابع سرشار نفت و گاز است و علاوه بر این، آزادسازی آن، امکان پیشروی ارتش و کمیتههای مردمی یمن را در مناطق غربی مشرف بر باب المندب فراهم میکند آن هم در حالیکه باب المندب یکی از نقاط کلیدی و محل عبور انرژی از آن است و آمریکا در رقابت با چین مایل نیست این نقطه راهبردی در کنترل دولتی باشد که مستقل عمل میکند.
مارب اکنون در محاصره نیروهای انصارالله است. یمنیها هدف واحدی را از عملیات در این منطقه دنبال میکنند و آن اینکه ابتدا نیروهای متجاوز اماراتی و سعودی را به پایان تجاوز و محاصره نظامی وادار کنند. ناگفته نماند انصارالله مدت هاست که خود را به دروازه این شهر رسانده است و در واقع شهر به لحاظ نظامی سقوط کرده، اما به دلایل انسانی این نیروها از ورود به داخل شهر خودداری کرده اند ضمن اینکه از این طریق تلاش شده است جلوی بمباران تاسیسات نفتی این شهر توسط هواپیماهای سعودی گرفته شود.
منافع رژیم صهیونیستی در دریای سرخ و باب المندب
امارات طی این مدت یعنی از ۲۵ مارس ۲۰۱۵ علی رغم ادعای خارج شدن از جنگ یمن، با اتکا به حمایت مالی و نظامی از شورای انتقالی جنوب سعی کرده است در جزایر سقطری و اخیرا میون به کمک افسران اطلاعاتی رژیم صهیونیستی پایگاه نظامی احداث کند که اخیرا فاش شد امارات در حال احداث پایگاه هوایی سری در جزیره استراتژیک "میون" در تنگه باب المندب است.
این اقدام امارات در جنوب یمن و در دهانه تنگه باب المندب و همراهی رژیم صهیونیستی با این کشور حکایت از این دارد که اماراتیها نه تنها از جنگ کنار نکشیده اند بلکه با حاشیه امن ساختن برای خود و حمایت از تجزیه طلبان درصدد حفظ نفوذ خود در این منطقه استراتژیک هستند که برای رژیم صهیونیستی نیز دارای اهمیت است. امارات با ساخت پایگاه هوایی در میون قادر خواهد بود که به همراه رژیم صهیونیستی حملات هوایی در یمن را آغاز کند.
اخیرا امارات علاوه بر اشغال جزیره سقطری و ایجاد تاسیسات نظامی در آن به اقدام مشابهی در جزیره استراتژیک پریم واقع در دهانه باب المندب با مشارکت رژیم صهیونیستی دست زده لذا انصارالله این پیام هشدار آمیز را به امارات ارسال کرده است که اگر چنانچه در این رویکرد خود تجدیدنظر نکند پاسخ خود را در ابوظبی و سایر امارتهای آن دریافت خواهد کرد.
دخالت مستقیم ارتش آمریکا در نبردها
دولت بایدن با وجود حمایت از دولت مستعفی و فراری منصور هادی، در همان روزهای آغازین دولت با تغییر توازن قوا به نفع انصارالله، مدعی شده بود به حمایت نظامی از ائتلاف سعودی پایان میدهد و خواستار آتش بس است و در همین ارتباط هم «تیم لندرکینگ» را به عنوان نماینده ویژه خود به صنعا فرستاد تا در مذاکره با انصارالله از آنها بخواهد به آتش بس تن دهند. تحولات میدانی بویپه سرنگونی پهپادهای جاسوسی در مارب حکایت از آن دارد که نه تنها ادعای آمریکا مبنی بر پایان دادن به حمایت نظامی از ائتلاف سعودی دروغ بوده بلکه آمریکا برای جلوگیری از آزادسازی این استان به مداخله مستقیم نظامی روی آورده چرا که بنابر گزارشهای اخیر منابع خبری موثق، رژیم سعودی بدون حمایت مستقیم آمریکا به تنهایی نمیتواند هواپیماهای خود را به پرواز درآورد و جنگ را اداره کند. از طرفی واشنگتن تلاش خود را برای تأمین دستهای از منافع در آن واحد پنهان نمیکند؛ منافع آمریکا در دریای مکران و اقیانوس هند که این مورد به رقابت با چین ارتباط دارد. در واقع میتوان تغییر رویکرد دولت جدید آمریکا درباره یمن را محصول همین ایستادگی و همچنین آگاهی افکار عمومی از اوج فجایع انسانی دانست که ائتلاف سعودی در یمن مرتکب شد. ضمن اینکه باید تاکید کرد دولت جدید بایدن در حالی تصمیم به قطع حمایت نظامی از عربستان گرفت که هم خروج آبرومندانه برای ائتلاف سعودی از باتلاق یمن فراهم کند و هم با باز کردن جای پایی برای آمریکا از طریق مذاکره انصارالله را مهار نماید. درحالیکه پایگاه گسترده انصارالله در میان مردم یمن چارهای برای دولت جدید آمریکا جز تعامل با این جنبش نگذاشته است.