بَغلان از ولایت‌های صنعتی افغانستان، این روز‌ها به صحنه درگیری میان نیرو‌های امنیتی و طالبان تبدیل شده است.
از سوی دیگر وزارت دفاع افغانستان سه شنبه گذشته اعلام کرد، نیرو‌های دفاعی و امنیتی کنترل ولسوالی دوشی ولایت بغلان را از طالبان پس گرفته‌اند.
همچنین منابع محلی تائید کردند، ولسوالی «تاله و برفک» ولایت بغلان به دست طالبان افتاد؛ این ولسوالی در مرز با ولایت مرکزی بامیان قرار دارد. منابع دولتی افغانستان تاکنون در زمینه‌ی سقوط این ولسوالی به دست طالبان چیزی نگفته‌اند.
>>> ولایت اروزگان افغانستان کجاست و چه اهمیتی دارد؟
>>> ولایت بادغیس افغانستان، از گذشته تا امروز
>>> ولایت بامیان افغانستان کجاست و چه اهمیتی دارد؟
>>> ولایت بدخشان افغانستان کجاست و چه اهمیتی دارد؟
>>> ولایت دایکُندی افغانستان کجاست و چه اهمیتی دارد؟
در روز‌های اخیر، در پی تشدید حملات تهاجمی گروه طالبان، شماری از ولسوالی‌های افغانستان به ویژه در شمال این کشور، به دست طالبان سقوط کرده‌اند.
از سوی دیگر، بسیج مردم علیه طالبان در استان‌های (ولایت‌های) جوزجان، فاریاب، تخار، بغلان، پروان و قندوز نیز آغاز شده و پس از رسیدن طالبان در حومه مرکز این استانها مردم برای دفاع از شهر آماده شده اند.
بغلان، ولایتی صنعتی با تاریخ کهن
بَغلان با مرکزیت «پل خمری»، یکی از ٣۴ ولایت افغانستان واقع در شمال این کشور است. براساس آخرین آمار، این ولایت، ١ میلیون و ۳۳ هزار و ۷۶۰ نفر جمعیت دارد.
بغلان از جمله ولایت‌های صنعتی افغانستان، از تاریخ کهن نیز برخوردار است و طبق کاوش‌های باستان‌شناسان فرانسوی در معبد سرخ‌کوتل واقع در ۱۲ کیلومتری شهر پل خمری، این منطقه مرکز کنیشکا، امپراتور معروف کوشانی بوده است. علاوه بر مراکز تفریحی و توریستی زیادی که در ولایت بغلان وجود دارد، دره خنجان و اندراب از مناطق بزرگ گردشگری این ولایت به‌شمار می‌رود.
آثار بدست آمده از ساحات رباطک و سرخ‌کوتل نشان می‌دهد که این آثار به زمان کنشکاى کبیر و کوشانی‌های کوچک بر می‌گردد. کوشانى‌ها در قرون ٢ الی ۵ میلادى زندگی می‌کردند. این آثار قدمت تاریخی ولایت بغلان را دو هزار سال قبل از اسلام نشان می‌دهد که در آن زمان کوتل رباطک و سرخ کوتل مکان عبادت آتش پرستان بود.
از تولید ابریشم تا استخراج ذغال سنگ
پنبه و چغندر از محصولات اولیه کشاورزی بغلان است. مردم این ولایت انگور، پسته و انار نیز تولید می‌کنند. این ولایت همچنین ابریشم تولید می‌کند و ذغال سنگ در دره کرکر نیز استخراج می‌شود. دام‌های اصلی آن نیز گوسفندان قره قُل است.
محصولات دیگر آن کچالو (سیب زمینی)، پیاز، جواری (ذرت) و نخود بوده که داراى میوه هاى لذیذ و متنوع نیز است. خربزه و تربوز (هندوانه) در بغلان مرکزی، دهنه غوری و دوشی کشت می‌شود و سیب، آلبالو، گیلاس و زرد آلو نیز در ولایت بغلان بدست می‌آید. محصولات زراعتی بغلان علاوه بر مصرف داخلی در سایر ولایت‌ها مانند کابل و بلخ نیز به فروش می‌رسد.
بغلان داراى هفت معدن زغال سنگ است که شامل معدن کرکر، دود کش و آهن دره شهر پل خمری، دو معدن در ولسوالی تاله و برفک، یک معدن در ولسوالی ده صلاح و یک معدن بنام چنارک در ولسوالی نهرین است.
معدن کرکر در سال ١٣١٧ توسط یک چوپان کشف شد. اوج تولید این معدن در سال ١٣٦٦ بود که به ١٦٥ هزار تُن ذغال می‌رسید. کمترین تولید آن در سال ١٣٧٠ بود که به ١٠ هزار تن رسید. اکنون تولید ماهانۀ این معادن از ٢٥ تا ٣٥ تُن می‌رسد.
از نَهرِین تا برکه؛ ولسوالی‌های بغلان
اندراب: این ولسوالی از مناطق سرسبز ولایت بغلان است که حدود ۲۹ نفر در هر کیلومتر مربع آن زندگی می‌کنند. تولیدات زراعتی اندراب میوه جات خشک و تازه، برنج، جو، پنیر و توت است.
مشهورترین میوه‌جات اندراب ناک (گُلابی)، شفتالو، زردآلو و خربزه قندک است که در نازکی و مزه خود شهرت دارد. منابع طبیعی اندراب شامل سنگ مرمر سبز، گوگرد، آهن، مس و میکای سیاه است.
نَهرِین: یکی از ۱۵ ولسوالی ولایت بغلان، به مرکزیت شهر نهرین با ۷۸٬۴٣۸ نفر جمعیت (سال ۱۳۹۹) است. ولسوالی نهرین از ولسوالی‌های سرسبز با کشتزار‌های حاصلخیز در ولایت بغلان است که تقریباً ۷۵ نفر در هر کیلومتر مربع آن زندگی می‌کنند.
بغلان جدید: این ولسوالی به مرکزیت شهر بغلان مرکزی از مناطق درجه اول و صنعتی ولایت بغلان است. بغلان مرکزی از شهر پل خمری ۴۳ کیلومتر فاصله دارد.
ولسوالی بغلان جدید از مناطق سرسبز و صنعتی ولایت بغلان است که حدود ۷۶ نفر در هر کیلومتر مربع آن زندگی می‌کنند. آب و هوای بغلان جدید، گرم و مرطوب است و متوسط دما ۲۰ درجه سانتی‌گراد است.
پُلِ حصار: این ولسوالی در سال ۲۰۰۵ از ولسوالی اندراب جدا شد. پل حصار از طریق قریه پارندی با منطقه بازارک مرکز ولایت پنجشیر سرحد دارد. تولیدات زراعتی این ولسوالی بیشتر تریاک است.
پُلِ خُمری: این ولسوالی از مناطق درجه اول و صنعتی ولایت بغلان بوده و ۶۴۰ کیلومترمربع مساحت دارد. پُلِ خُمری با ۲۴۲٬۸۵۹ نفر جمعیت در سال ۱۳۹۹، پر چمعیت‌ترین ولسوالی ولایت بغلان است.
ولسوالی پُلِ خُمری از مناطق سرسبز و صنعتی ولایت بغلان است که حدود ۳۹۴ نفر در هر کیلومتر مربع آن زندگی می‌کنند. آب و هوای پُلِ خُمری گرم و مرطوب است و متوسط دما ۱۸ درجه سانتی‌گراد است.
تاله و برفک: یکی از ۱۵ ولسوالی هزاره‌نشین ولایت بغلان، به مرکزیت شهر تاله و برفک در شمال افغانستان است. این ولسوالی با ۴۴٬۸۵۲ نفر جمعیت در سال ۱۳۹۹، به شکل مثلث در جنوب غربی ولایت بغلان قرار دارد.
تاله و برفک از ولسوالی‌های کوهستانی و مرطوب ولایت بغلان است که حدود ۱۴ نفر در هر کیلومتر مربع آن زندگی می‌کنند.
جَلگه یا خواجه هجران: این ولسوالی از مناطق درجه سوم و تاجیک‌نشین ولایت بغلان و ۶۲۹٫۹ کیلومترمربع مساحت دارد. جَلگه با ۲۶٬۹۷۱ نفر جمعیت در سال ۲۰۰۵ از ولسوالی بزرگ اندراب جدا شد.
جَلگه از ولسوالی‌های کوهستانی ولایت بغلان است که حدود ۱۲٫۸ نفر در هر کیلومتر مربع آن زندگی می‌کنند.
خِنجان: این ولسوالی از مناطق درجه دوم و هزاره‌نشین ولایت بغلان بوده و ۱۱۸۹٫۴ کیلومترمربع مساحت دارد. خِنجان ۴۵٬۴۱۱ نفر جمعیت دارد و تونل سالنگ در جنوب این ولسوالی موقعیت دارد و جادهٔ اصلی کابل-مزار شریف نیز از این ولسوالی می‌گذرد.
خوست و فِرِنگ: این ولسوالی از مناطق درجه دوم و تاجیک‌نشین ولایت بغلان بوده و ۱۷۹۹ کیلومترمربع مساحت دارد. خوست و فِرِنگ با ۷۱٬۳۴۵ نفر جمعیت از ولسوالی‌های کوهستانی ولایت بغلان است که حدود ۳۹ نفر در هر کیلومتر مربع آن زندگی می‌کنند.
دوشی: این ولسوالی از مناطق درجه دوم و هزاره‌نشین ولایت بغلان بوده و ۱۸۰۶ کیلومترمربع مساحت و ۸۰٬۵۹۷ نفر جمعیت دارد. دوشی از ولسوالی‌های سرسبز ولایت بغلان است که ۴۴ نفر در هر کیلومتر مربع آن زندگی می‌کنند.
دهنه غوری (دهانه غوری): این ولسوالی نیز از مناطق درجه دوم ولایت بغلان بوده و ۱۶۶۴ کیلومترمربع مساحت و ۶۷٬۷۹۶ نفر جمعیت دارد. دهنه‌غوری مرکز این ولسوالی، ۱۳۶ کیلومتر از شهر پلخمری فاصله دارد.
ولسوالی دهنه غوری از ولسوالی‌های سرسبز ولایت بغلان است که ۴۰ نفر در هر کیلومتر مربع آن زندگی می‌کنند.
دِه‌صلاح: این ولسوالی از مناطق درجه سوم ولایت بغلان بوده و ۴۷۰ کیلومترمربع مساحت و ۳۶٬۱۳۷ نفر جمعیت دارد.
دِه‌صلاح نیز از ولسوالی‌های سرسبز ولایت بغلان است که ۷۶٫۸ نفر در هر کیلومتر مربع آن زندگی می‌کنند. آب و هوای دِه‌صلاح معتدل و مرطوب است و متوسط دما ۹ درجه سانتی‌گراد است.
فِرِنگ و غارو: این ولسوالی از مناطق درجه سوم ولایت بغلان است و ۵۰۴ کیلومترمربع مساحت دارد. فِرِنگ و غارو با ۱۸٬۷۷۳ نفر جمعیت در سال ۱۳۹۹ از ولسوالی‌های سرسبز ولایت بغلان است.
گذرگاه نور: گذرگاه نور از ولسوالی‌های درجه سوم ولایت بغلان بوده و ۲۹۴ کیلومترمربع مساحت دارد. ۳۸ نفر در هر کیلومتر مربع این ولایت زندگی می‌کنند. آب و هوای گذرگاه نور خشک و سرد است و متوسط دما ۹ درجه سانتی‌گراد است.
بُرکه: یکی از وُلُسوالی‌های ولایت بغلان در شمال شرق افغانستان است. جمعیت آن در سال ۲۰۰۳ میلادی، ۳۹۱۱۸ نفر اعلام شده‌است.
منابع محلی در ولایت بغلان اخیراً تایید کردند که ولسوالی بُرکه بدون درگیری به دست طالبان سقوط کرده است.
آخرین تحولات امنیتی
از چهارشنبه شب تاکنون شهرستان «تاله و برفک» در بغلان و «قره باغ» در غزنی و برخی دیگر از ولسوالی‌های افغانستان به دست طالبان افتاده و از کنترل دولت افغانستان خارج شده است.
نیرو‌های ارتش افغانستان نیز در این مدت، چند حمله طالبان را به شهر‌های «پل خمری» مرکز استان بغلان و «ترینکوت» مرکز استان اروزگان دفع کردند. همچنین وزارت دفاع افغانستان روز پنجشنبه اعلام کرد، در شبانه روز گذشته ۲۰۹ عضو طالبان در عملیات نظامیان افغان در سیزده استان این کشور کشته یا زخمی شدند.
در حالی که روند سقوط شهر‌های افغانستان ادامه دارد روز گذشته (پنجشنبه) اشرف غنی رئیس جمهور و عبدالله عبدالله رئیس شورای عالی مصالحه ملی این کشور به آمریکا سفر کردند و قرار است امروز با جو بایدن رئیس جمهور آمریکا دیدار و گفتگو کنند؛ آمریکا جنگی را که بیست سال قبل در افغانستان آغاز کرد، اکنون مسئله داخلی افغانستان و مربوط به خود افغان‌ها می‌داند.
نگارش و تنظیم: محسن ایراندوست
