مشکل کم‌آبی سالهای اخیر باعث شده است تا کشت محصولات کم آب‌بر مثل گل محمدی در بسیاری از استان‌های کشور در دستور کار قرار گیرد.
به گزارش خبرگزاری صداوسیما مرکز مهاباد، بحرانی که گریبان‌گیر دریاچه ارومیه شده است مهمترین دلیل ترویج کشت محصولاتی مثل گل محمدی در آذربایجان‌غربی است.
اغلب مردم ایران‌زمین، تنها شهرستان کاشان و به‌ویژه قمصر را به‌عنوان قطب گل محمدی و همچنین گلابگیری می‌شناسند اما حالا حدود ۳ هزار و ۵۰۰ هکتار از سطح زیر کشت باغات شهرستان مهاباد، به کشت بهترین ارقام گل محمدی اختصاص یافته است.
امسال برای نخستین بار در سطح شهرستان مهاباد در زمینی به مساحت سه هکتار ریشه گل محمدی را به امید برداشت و کسب درآمد بیشتر به دل زمین سپرده است. خانم عزیزی می گوید قبل از کشت گل محمدی در این زمین گندم کشت می شد که حالا با توجه به شرایط اقلیمی منطقه و کم آبی تصمیم به کشت جایگزین کرده‌ایم که در مقایسه با کشت گندم نیاز آبی کمتری دارد و درآمد بیشتری را هم نصیب ما می کند.
مسئول امور زراعی و باغی جهاد کشاورزی مهاباد هم درخصوص کشت گل محمدی می‌گوید: گل محمدی نسبت به کشت گندم حدود 50 درصد نیاز آبی کمتری دارد و در هر هکتار هم هفت میلیون درآمد بیشتری را در زمان فروش محصول نصیب کشاورز می کند.
کاک رسول یکی از کشاورزان قدیمی منطقه است که سالها مشغول کشت گندم و نخود بوده وقتی کشت ریشه گل محمدی را در زمین زراعی همسایه مشاهده می کند می گوید: خوشحال هستم از یک جهت که می بینم یک بانوی جوان مشغول کار کشاورزی است و از سوی دیگر هم می بینم که بعد از سال ها کشت گندم و نخود می توان کشتی جدید را جایگزین کرد.
از این کشاورز 65 ساله سوالی را هم پرسیدم که آیا وی هم مایل به کشت گل محمدی خواهد بود یا نه که اینگونه پاسخ داد این را بگذارید زمان مشخص کند چون منتظر خواهم بود تا ببینم زمان برداشت محصول این کشاورز چه نتیجه ای می‌گیرد که اگر شرایط برایش مساعد بود قطعا ما هم مسیر این بانوی کشاورز را برای کشت و برداشت محصول ادامه خواهیم داد.
خانم عزیزی پشتکار را بزرگترین عامل موفقیت خود می‌داند و بر این باور است که کار لذت دارد و می توانی دست رنج خودت را علاوه بر اینکه در جیبت می گذاری به دیگران هم کمک کنی و همچنین زمینه های مساعد اقتصاد مقاومتی هم محقق می شود. او که 29 سال سن دارد از زمین بایر به گلستان رسید و ضمن کمک به منابع آبی و طبیعی الگویی برای کشاورزان باتجربه در زمینه کشت محصول و درآمد زایی است.
از مهمترین مزیت های گل محمدی، به ویژه در این روزهای خشکسالی، کم توقع و کم آب بر بودن این محصول کشاورزی است به طوری که میزان نیاز آبی آن بسیار کمتر از دیگر محصولات بوده و درآمد آن نیز در برخی موارد به ویژه در صورت فرآوری بسیار بیشتر برآورد می شود.
کشت، داشت و برداشت گل محمدی هزینه و زحمت اندکی برای کشاورزان دارد و همکاری خانواده ها در برداشت آن نیز به نوعی به کسب یک درآمد مطلوب کمک می کند.
پیشینه فعالیت‌های مرتبط با پرورش گل، گلابگیری و تولید سایر عرقیات گیاهی که با کمترین سرمایه و نیاز آبی بهترین بازدهی را دارند، در منطقه آذربایجان غربی هر چند معلوم و مشهود نیست ولی سابقه ای دیرینه دارد و هر سال از اوایل اردیبهشت تا نیمه خرداد گلستان‌های ارومیه، خوی و مهاباد به گل محمدی مزین می‌شود.
گل تر محمدی در بازار به ازای هرکیلوگرم ۲۰۰ تا ۳۰۰ هزار عرضه می‌شود. اما جدای از این، بسیاری نیز اقدام به عرق گیری از این شکوفه های معطر کرده و کسب و کار خانگی برای خود دست و پا می کنند.
سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان غربی هم پای کار است و حمایت‌های لازم را باتوجه به شرایط کم آبی منطقه و به ویژه مسئله دریاچه ارومیه، انجام می‌دهد. رئیس جهاد کشاورزی استان می‌گوید ۲۰ هزار اصله نهال یارانه‌دار گل محمدی از محل طرح ستاد احیای دریاچه ارومیه توزیع شده است و ۳۶۱ هکتار از اراضی استان زیر کشت گل محمدی قرار دارد که ۱۴۸ هکتار از باغات بارور و مابقی به صورت نهال است.
کرامتی با بیان اینکه میزان تولید گل تر از اراضی زیر کشت این محصول در استان بیش از ۵۱۰ تن است ادامه داد: در مقایسه با سال قبل پنج درصد تولید گل افزایش داشته است.
وی با اشاره به حمایت جهاد کشاورزی از کشت این گیاه دارویی معتقد است: رویکرد سازمان در جهت افزایش سطح زیر کشت و تولید محصول و حفظ منابع طبیعی با حمایت از توسعه این محصول رویکرد مطلوبی خواهد بود.
سالانه بیش از ۸۰۰ هزار لیتر گلاب از گل محمدی در مناطق مختلف استان از جمله شهرستانهای ارومیه، مهاباد، خوی و پیرانشهر استحصال می شود. این حوزه می‌تواند راهکاری برای معیشت جایگزین روستا‌نشینان حاشیه دریاچه ارومیه باشد که دغدغه نان و آب و محیط زیست دارند.
برداشت گل محمدی از اواخر اردیبهشت ماه شروع و تا اواخر خرداد ماه ادامه دارد. برداشت در صبح زود و قبل از طلوع آفتاب و هوای خنک بامدادی شروع و تا قبل از گرم شدن هوا بایستی انجام و به مراکز خرید یا کارخانجات عرق گیری انتقال یابد؛ زیرا با گرم شدن هوا گل‌های چیده شده پژمرده و فعالیت‌های تخمیری در گل‌ها که اغلب روی هم انبار و فشرده می‌شوند افزایش می‌یابد.
به گفته رئیس جهاد کشاورزی استان، ۸۰ درصد محصولات برای عرقگیری، و مابقی به صورت گلبرگ خشک برای تهیه گل قند، مربا و سایر مصارف خوراکی، مصرف تازه خوری و حدود پنج درصد به صورت غنچه خشک به منظور صادرات استفاده می شود.
گل محمدی پس از باز شدن دوام کمی روی شاخه دارد و در صورت تأخیر طی ۲۴ ساعت رنگ آن به سفیدی گراییده و می‌ریزد و تأخیر زمان برداشت افت شدید کیفیت گلاب و اسانس استحصال شده را در پی دارد.
توسعه کاشت محصولات کم آب بری مثل گل محمدی علاوه بر اینکه می‌تواند حیات را دوباره به نگین آبی منطقه یعنی دریاچه ارومیه برگرداند، چرخ اقتصادی منطقه را نیز می‌تواند با سرعت بیشتری بچرخاند؛ به شرطی که مردم از مزایای کشت چنین محصولاتی آگاه شده و مسئولان نیز حمایت‌های لازم را از کشاورزان درخصوص تغییر نوع کشت انجام دهند.