غروب خاطره‌ها در جزیره کیش

به گزارش خبرگزاری صداوسیما مرکز کیش، به دریا که نگاه می‌کنیم کشتی نگاهمان را مجذوب خود می‌کند یک کشتی بر ساحل خلیج نیلگون فارس آرمیده است.

کمی در کنار این کشتی تفریح کنید. ساحل زیبای این منطقه و در کنار آن کشتی یونانی منظره‌ی بسیار زیبایی را بوجود آورده است.

خورشید در حال غروب است و هوا کم کم در حال تاریک شدن است. صدای امواج به گوش می‌رسد، خورشید به آهستگی پایین می‌رود.

چه دیدنی است کشتی یونانی در این زمان از روز. آسمان سرخ و نارنجی است و سکوت حکمفرما هنگام غروب بسیاری از عکاس‌های حرفه‌ای به این ساحل می‌آیند و تصاویری فوق العاده به ثبت می‌رسانند.

کشتی سوژه‌ی آن‌ها است و دریا و غروب خورشید عکس‌ها را بسیار زیبا‌تر می‌کنند.

نام او کشتی یونانی است.

کشتی یونانی شاید تنها باشد، ولی هیچوقت رها نشده و گردشگران زیادی برای دیدن او و عکس گرفتن به آنسوی ساحل می‌آیند.

تولدکشتی ... 

در ۴ مرداد سال ۱۳۴۵ بود که کشتی در نزدیکی روستای باغو به گل نشست و تا به امروز همان جا مانده است.

کشتی یونانی در سال ۱۳۲۲ در گلاسکو توسط شرکت ویلیام همیلتون ساخته شد. زمانی که این کشتی ساخته شد وزنی برابر با ۷۰۶۱ تن و طولی ۱۳۶ متری داشت.

در طول زمان فعالیتش مالکان ایرانی و انگلیسی زیادی داشته است و جالب این جاست که مالک آخر او یک یونانی بود و نام امروزی کشتی به این دلیل کشتی یونانی است.

اولین مالک این کشتی وزارت حمل و نقل جنگ بریتانیا بوده است و این وزارت مدیریت و سرپرستی کشتی را در سال ۱۹۴۳ به شرکت لاریناگا استیم واگذار کرد؛ و بعد از آن در سال ۱۹۴۵ شرکت هریسون مالک آن شد.

از سال ۱۹۴۳ تا ۱۹۴۶ کشتی یونانی که امپایر ترومپت نام داشت به دولت آفریقای جنوبی کرایه داده شد.

در سال ۱۹۴۶ میلادی بود که شرکت چارنت استیم کشتی را خریداری کرد و اسم کشتی را به نچرالیست تغییر داد و اداره آن را با شرکت هریسون بر عهده گرفت.

در سال ۱۹۵۹ شرکت ایرانی Lioyd& co Ltd خرمشهر کشتی را خریداری کرد و نام او را به کوروش پارسی تغییر داد.

در سال ۱۹۶۵ خط کشتیرانی ایران مالک کشتی یونانی شد و نام آن را به همدان تغییر داد.

آخرین مالک کشتی فرانگولیس و کلیافس از یونان بوده اند و نام او را به کولا اف تغییر دادند.

باید به این موضوع اشاره کرد که در طول این زمان مدیریت و سرپرستی کشتی بر عهده‌ی شرکت انگلیسی آشورت لندن بوده است.

از کشتی بیشتر بدانیم ...

این کشتی در بندری به نام گریناک به ثبت رسید و در سال ۱۹۴۳ و ماه مارس آغاز به کار کرد.

در ۲۵ جولای سال ۱۹۶۶ این کشتی درقسمت جنوب شرقی جزیره‌ی کیش ودرخلیج فارس به گل نشست.

در سال ۱۹۶۶ به دنبال به گل نشستن آن از خدمت خارج شد و تا به امروز در نزدیکی ساحل کیش قرار گرفته است.

یک یدک کش هلندی به نام اورینوکو سعی کرد تا کشتی را از وضعیت به گل نشسته شده خارج کند، ولی موفق به انجامش نشد.

چراغرق شد؟

دلیل غرق شدن و به گل نشستن کشتی یونانی هنوز معلوم نیست.

برخی می‌گویند شرکت لویدز انگلیس برای گرفتن مبلغی از شرکت بیمه از قصد باعث شده تا کشتی به گل بشیند.

کشتی یونانی در زمان فعالیت در کلاس کشتی‌های باری قرار داشته است.

مقدار باری که این کشتی می‌توانسته حمل کند برابر با ۶۶۰۱ تن بر روی عرشه ثبت شده است.

امروزه وضعیت کشتی به گل نشسته ثبت شده و غیر قابل بازیابی به حساب می‌آید.

روز‌های پایانی نیم قرن خاطره در باغو

کشتی یونانی به گل نشسته در ساحل روستای باغوی کیش که اکنون یکی از جاذبه‌های گردشگری این جزیره زیبا و مرجانی به‌شمار می‌رود به‌دلیل فرسودگی و در اختیار نداشتن امکانات نگهداری از آن، روز‌های پایانی عمر خود را در ساحل کیش سپری می‌کند.

کشتی مالک ندارد

از زمانی که کشتی یونانی به گل نشست نه خبری از مالکانش بود و نه کسی قادر به جابه جایی آن بود. به همین دلیل در بخشی از جزیره باقی ماند.

کشتی یونانی ازمهمترین جاذبه‌های گردشگری کیش

اجزای این کشتی قابل حمل و یا قابل فروش نیست. به دلیل اینکه این کشتی مدت هاست به عنوان یک جاذبه‌ی گردشگری مطرح شده و در کنار آن زیرساخت‌هایی نظیر آلاچیق و شترسواری، تا رستوران و سرویس برای مسافران و گردشگران فراهم شده، جابه جایی آن کمی غیر ممکن بود. اگرچه این کشتی در فهرست جاذبه‌های ایرانی نمی‌گنجد، اما اینکه به بخشی از هویت جزیره کیش تبدیل شده و به مدد آن گردشگران زیادی جذب جزیره کیش شده اند، بر کسی پویشیده نیست.

جزیره کیش که در گذشته به نام قیس خوانده می‌شد، با حدود ۹۱ کیلومتر مربع مساحت، از توابع شهرستان بندر لنگه در ۱۸ کیلومتری کرانه جنوبی ایران در استان هرمزگان واقع شده و ۴۵ هزار نفر جمعیت را در خود جای داده است.

این جزیره به عنوان یکی از مقاصد پر تردد گردشگری سالانه پذیرای بیش از یک میلیون و ۷۰۰ هزار گردشگر داخلی و خارجی است.

کشتی خاطره‌ها

براساس برخی از بررسی‌های غیررسمی مشخص شده که ۹۰ درصد گردشگران داخلی و خارجی که به کیش می‌روند، با کشتی یونانی عکس یادگاری دارند و نخستین تصاویری که از کیش در ذهن افراد ترسیم می‌شود، نه هتل‌ها، پاساژ‌ها و نه مراکز تفریحی که کشتی یونانی است، با خورشیدی که در پشت آن غروب می‌کند.

وضعیت کنونی کشتی

هر چند سال یک بار هم پایداری این کشتی کمتر می‌شود هر بار بخشی از آن فرو می‌ریزد. گردشگرانی که خاطره زیادی با آن دارند وقتی کمر کشتی شکست گریه کردند. چند سال بعد عقب کشتی فرو ریخت. حال بعد از چند سال دیده می‌شود که این بدنه در حال تکه تکه شدن و در نهایت فرو رفتن به داخل آب است، اما کسی نمی‌داند تا چند سال دیگر گردشگران می‌توانند تصاویر آن را ثبت و ضبط کنند و به دیدنش در سواحل خلیج فارس بیایند.

کمرکشتی شکسته

درسال ۹۲ کمرکشتی شکست وبدنه آن تکه تکه شد. همه بادیدن کمرکشتی شکسته می‌گفتند کشتی یونانی تا ۵ سال دیگر بطور کامل غرق می‌شود! در قسمت تحتانی کشتی که در آب است بر اثر برخورد امواج دریا با آن پوسیده و هر آن ممکن است فرو افتد.

غزل تلخ خداحافظی

اکنون مسئولان هیچ پاسخی در برابر این اتفاق ندارند و حتی ارزش خاصی هم برای این کشتی قایل نیستند که خود را پاسخگو بدانند. این در حالی است که اگر وضعیت کشتی یونانی به همین صورت ادامه پیدا کند، بیش از چندماهی دوام نیاورده و ساحل کیش باید غزل خداحافظی با یکی از جاذبه‌های گردشگری این منطقه آزاد را برای همیشه بخواند.

چندبرگ از صفحات عقب تاریخ

۱۰ تیر ۱۳۹۱ خبری ناگوار قلب حامیان زنده نگه داشتن این کهنه اثر تاریخی را به درداورد وآنهم حذف یکی اززیباترین جاذبه‌های کیش تا چند سال آینده بود ماجرا از این قراربود که زمانی که علی اصغر مونسان رئیس سازمان منطقه آزاد کیش بود با دانشگاه شریف در خصوص نگهداری از کشتی گفت و گویی داشته اند، اما به دلیل اینکه هزینه مرمت آن بالا بود نگهداری از کشتی را مقرون به صرفه ندانستند این درحالیست که بار‌ها مسولان وعده بازسازی کشتی یونانی در جزیره کیش راداده بودندوگفته بودندکشتی یونانی به عنوان نماد جزیره کیش بازسازی و بیش از پیش به یکی از مکان‌های گردشگرپذیر تبدیل خواهد شد.

اما براستی این وعده چه شد؟

درهمین سال ۹۱ علی اصغر مونسان در بازدید از واحد شناورسازی فایبر صنعت دریا، با اشاره به نگرانی‌های مردم در خصوص پوسیده شدن کشتی یونانی گفت: سازمان منطقه آزاد کیش از طرح‌های اجرایی برای بازسازی کشتی یونانی کیش استقبال می‌کند.

امادرعمل هیچ کاری برای نگهداری وبازسازی آن انجام نداد.

این موضوع بیانگر حذف و نابودی این کشتی از جاذبه‌ی گردشگری کیش است، زیرا نگهداری از آن به صرفه نیست؛ بنابراین این وعده نیز ناکام ماند.

آیا نمی‌توان از غرق شدن کشتی جلوگیری کرد؟

بدنه کشتی یونانی چندسالی هست که در حال تکه تکه شدن و غرق شدن است. این کشتی تا چه زمانی روی آب دوام می‌آورد و سرنوشت آن چیست؟ چگونه می‌توان از غرق شدن آن جلوگیری کرد و اینکه چرا مسئولان تلاش نکردند تا این کشتی تاریخی که مهمترین جاذبه کیش به شمار می‌آید، بیش از این پا برجا بماند؟

این سوالات را از محسن قریب، مدیر عامل موسسه جشنواره‌های منطقه آزاد کیش پرسیدم و او در پاسخ گفت: اگر این کشتی چند سال پیش که شرایط آن وجود داشت شاسی کشی و استحکام بخشی می‌شد، می‌توانستیم آن را حفظ کنیم، اما اکنون کمر کشتی شکسته و فرو ریخته است، بنابراین چندان امیدی به این کشتی نیست و نمی‌توان آن را سرپا نگه داشت.

او افزود: به نظر می‌رسد که نهایتا تا ۵ سال دیگر این کشتی به دو نیم تبدیل شود. دماغه جلوی کشتی که سازه آن هنوز خرد نشده و بخشی از انتهای آن شاید مدت‌ها باقی بماند، اما مابقی آن فرسایش پیدا کرده و در آب غرق می‌شود.

برای آثار تاریخی بودجه‌ای نیست!

مدیرعامل موسسه جشنواره‌های منطقه آزاد کیش در خصوص اینکه چرا پیش‌تر به این موضوع اهمیت داده نشده، گفت: در کشورمان آثار تاریخی بسیاری وجود دارند که به آن اهمیت نمی‌دهند و به مرور زمان از بین می‌روند. از جمله این آثار تاریخی تخت جمشید است که ۲۵۰۰ سال قدمت دارد و مسئولان اعلام می‌کنند که بودجه‌ای برای ترمیم آن ندارند.

باید تدبیری اندیشیده می‌شد.

رضا شجاعی یکی از گردشگران جزیره کیش می‌گوید: نمی‌دانم چرا در طول سالیان متمادی برای حفظ و نگهداری این جاذبه گردشگری زیبا تدابیری اندیشیده نشده است.

وی افزود: من و خانواده‌ام در هر زمان که به جزیره کیش سفر می‌کنیم حتما از این جاذبه گردشگری دیدن می‌کنیم و فقط می‌توانم ابراز تاسف خود را از فرو ریختن آن اعلام کنم.

فرهاد رستمی گردشگر همدانی نیز با اشاره به استقبال گسترده گردشگران از کشتی یونانی گفت: امیدوارم که مسؤولان این منطقه آزاد و گردشگری واقعا فکری برای نگهداری و جلوگیری از فروپاشی هرچه بیشتر این کشتی پرطرفدار داشته باشند.

و اما داستان واقعی

مدیر توسعه گردشگری و میراث فرهنگی منطقه آزاد کیش گفت: کشتی یونانی جزو اموال منقول یک شرکت کشتیرانی یونانی بوده است که به‌دلیل اختلاف پیش آمده بین شرکت بیمه کشتی که یک شرکت انگلیسی بود در خصوص پرداخت نشدن خسارت به شرکت مذکور تا سال‌ها دچار اختلاف حقوقی بوده و به نوعی مالکیت اصلی آن محرز نبود و این داستان مربوط به زمانی است که کشتی عملا چهارستون استواری داشت.

ماهان مدون افزود: به مرور زمان این اختلاف حقوقی عملا به فراموشی سپرده شد و با تخریب و فرسودگی کشتی، دو طرف دعوی عملا از پیگیری موضوع دست کشیده و لیکن موضوع حقوقی کماکان حل نشد.

مدون گفت: مدیران وقت سازمان منطقه آزاد کیش تلاش‌هایی برای حل مشکل و امکان بازسازی این جاذبه محیطی کرده‌اند و لیکن همین موضوع عدم قطعیت مالکیت می‌توانست در تصمیم‌گیری‌ها خلل ایجاد کند چراکه سازه، جزو اموال منقول است و مالک آن می‌تواند آن را جابجا و یا تخریب نموده به‌عنوان آهن قراضه بفروشد.

کشتی یونانی نیازمند نگاهی ازجنس آثار تاریخی

وی تصریح کرد: امروزه با توجه به اینکه کشتی یونانی باعث شده است در محدوده غروب کیش سرمایه‌گذاری‌های کلانی در حوزه تاسیسات گردشگری انجام شود و خدمات بسیاری نیز ارائه گردد عملا محدوده را به یک مقصد گردشگری تبدیل کرده و به‌عنوان عامل اصلی جمع کردن این انرژی‌ها می‌بایست به‌عنوان یک میراث ماندگار تاریخی با آن برخورد کرد.

این مسؤول بیان داشت: طی سال‌های اخیر تلاش‌های زیادی برای انجام مطالعات در خصوص چگونگی حفظ و مرمت کشتی صورت گرفته است و پیشنهادات مختلفی هم ارائه می‌شود که کماکان در حال بررسی است و لیکن هنوز به فرمول قابل اعتمادی که راه و روش احیای این کشتی را مشخص کند نرسیده‌ایم.

چه شد که سرنوشت کشتی به اینجا رسید؟

درطول سال‌های گذشته هریک ازمسولان با بی اهمیت جلوه دادن این اثر یابیگانه خواندن آن ویا مقرون به صرفه نبودن نگهداری آن از زیرمسولیت حفظ این اثر وجاذبه تاریخی شانه خالی کرده اندوبا به حال خودرهاکردن آن موجب مرگ تدریجی کشتی شده اند.

برای مثال درتاریخ ۶/۶/ ۱۳۹۱ معاون میراث فرهنگی کشور اعلام کرده بود که کشتی یونانی کیش زیر ذره‌بین کارشناسان میراث‌فرهنگی/قدمت چندانی ندارد.

سید مسعود علویان صدر درباره اینکه ظاهراً کشتی یونانی در منطقه آزاد کیش به مرور زمان در آستانه تخریب جدی قرار گرفته است، اظهار داشت: در حالی‌که مسئولیت وضعیت کنونی کشتی یونانی با مدیریت منطقه آزاد کیش است، اما باز هم ما تیم کارشناسی را برای بررسی وضعیت به کیش اعزام می‌کنیم.

معاون میراث فرهنگی سازمان میراث فرهنگی و گردشگری گفت: هر جاذبه‌ای الزاماً ارزش ثبت تاریخی ندارد و به بررسی‌های کارشناسی نیاز دارد.

این اظهارات باواکنش‌های تند مردم روبرو شده بود.

تلاش برای ضبط آخرین تصاویر ازکشتی خاطره‌ها

مدتی است فیلم‌هایی از ورود افراد به زیر کشتی در فضای مجازی پخش شده که نشان می‌دهد برخی از افراد خطر را به جان خریده اند تا قبل از نابودی این کشتی درون آن را کامل ببینند و یا تصاویری از آن ثبت کنند. البته این افراد نتوانسته اند از حدی جلوتر بروند چراکه آهن‌ها به شدت برنده و غیر قابل نفوذ بود.

شاید آن‌ها خواسته اند آخرین تصاویر را از کشتی یونانی به معرض نمایش گذارند.

اما واقعیت را باید پذیرفت، زیرا دیگر کمتر کسی امیدی به ماندن این جاذبه گردشگری در جزیره زیبای کیش دارد و متاسفانه طی سالیان متمادی با وجود خیل عظیمی از گردشگران و دوستداران این جاذبه گردشگری برای جلوگیری از فروپاشی کشتی یونانی در کیش هیچ‌گونه اقدامی نشده است و شاید هم به قول مسؤولان ادوار مختلف منطقه آزاد کیش، نگهداری آن صرفه اقتصادی ندارد.

بیت المال با خود کشتی در آب غرق می‌شود.

اما تکلیف میلیارد‌ها تومان سرمایه گذاری‌های کلانی که برای تاسیسات زیربنایی وخدمات گردشگری که درساحل این کشتی هزینه شده بود چه می‌شود سرمایه گذاری‌هایی که هرسال میلیارد‌ها تومان درامد گردشگری به جیب دولت سرازیرمی کرد واکنون با غرق شدن کشتی همه آن هزینه‌ها هم همانجا دفن می‌شود ومردمانی که می‌خواستندخاطره کشتی رادرسینه‌ها حفظ کننددیگراثری ازآن باقی نخواهدماندتاخاطره‌ای هم ثبت شودوهمه چیز تمام می‌شود.

خداحافظ کشتی خاطره‌ها

نويسنده: رحمتی