چهار ویژگی مهم نخستین ناوشکن بومی با سامانه‌های تمام دیجیتال را در اين مطلب وب گردي دنبال کنيد.
به گزارش خبرگزاري صدا وسيما؛ با تحویل ناو (اصطلاحا ناوشکن) دنا به نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران، یک گام دیگر در مسیر نوسازی ناوگان سطحی نیرو‌های مسلح کشورمان، با موفقیت برداشته شد. ناو جدید تحویل شده دارای ویژگی‌های جالب و قابل توجهی است و شاید مهم‌ترین پیام آن، تکمیل شدن یک دوره طراحی در نداجا و ورود به سطحی جدید در تاریخ شناور سازی جمهوری اسلامی باشد.
شناور دنا به عنوان عضو جدید کلاس موج بعد از ناو‌های جماران، دماوند و سهند وارد خدمت نیرو‌های مسلح جمهوری ایران شد. شناور سهند در حال حاضر در آب‌های اقیانوس اطلس در حال طی کردن یک مسیر طولانی و یک ماموریت مهم و تاریخی است. جماران به عنوان اولین کشتی در این کلاس همچنان در خدمت ناوگان جنوب کشور بوده، اما ناو دماوند در شمال کشور دچار حادثه شده و غرق شد که خوشبختانه در حال حاضر مراحل نهایی آماده سازی جایگزین این ناو برای عملیات در دریای خزر در حال انجام است.
رادار‌های سامانه ثامن (کادر مشکی)، رادار عصر بهینه شده (سفید)، سامانه الکترواپتیکی (زرد) و رادار و اپتیک توپ فجر ۲۷ (قرمز) و پرتابگر موشک پدافند هوایی (آبی) روی ناو دنا
دایره مشکی سیستم پرتاب چف و فلر - دایره قرمز پرتابگر‌های اژدر - فلش بنفش توپ ۴۰ میلی متری - فلش آبی موشک‌های کروز و دایره‌های قهوه‌ای دو قبضه توپ ۲۰ میلی متری
قبل از پرداختن به مباحث جزیی‌تر بهتر است یک معرفی کلی از مشخصات ناو دنا داشته باشیم: این شناور با وزنی در حدود ۱۳۰۰ الی ۱۵۰۰ تن، طولی در حدود ۹۴ متر و عرضی در حدود ۱۱ متر است. در حوزه تسلیحات این شناور به دو موشک سطح به هوای سری محراب که الگو برداری شده از سری استاندارد است مجهز شده و در بحث ضد کشتی نیز به ۴ تیر موشک ضد کشتی (احتمالا از سری قدیر یا قادر) است.
یک قبضه توپ ۷۶ میلی متری فجر ۲۷، یک توپ ۴۰ و دو توپ ۲۰ میلی متری در کنار دو پرتابگر سه فروندی اژدر تسلیحات این شناور را در بر گرفته و در عین حال این شناور توان پذیرش بالگرد را در پد پشت خود در شب و روز را دارد. در بخش راداری، رادار آرایه فازی عصر بهینه شده بر روی این ناو نصب شده که مدل اولیه آن ۲۰۰ کیلومتر و مدل جدید نصب شده بر روی شناور دنا تا ۳۰۰ کیلومتر برد داشته و توان پوشش ۳۶۰ درجه اطراف ناو را دارد.
طراحی نسل اول و برخی سامانه‌های نسل جدید در دنا
یکی از نکات مهم در خصوص "دنا" بحث طراحی بخش بیرونی این ناو است که شبیه به ناو جماران بوده و این مسئله متفاوت با طراحی ناو سهند و جانشین ناو دماوند است. ما همچنان در دنا شاهد به کار رفتن طراحی اولیه کلاس موج هستیم و البته اطلاعات در خصوص ساخت این ناو و زمان طراحی آن شاید تا حدودی به ما برای فهم بهتر این مسئله کمک کند. طراحی کلی این شناور در سال ۱۳۹۱ به تصویب رسیده و ساخت آن در سال ۱۳۹۲ آغاز شده و در آبان ماه سال ۱۳۹۹ بعد از تقریبا ۷ سال ساخت آن به اتمام رسیده و تا به امروز نیز مراحل مختلف آزمایش‌های دریایی و بندری آن نیز در حال انجام بوده است.
تقریبا یک دهه از زمان طراحی تا تحویل این ناو به طول انجامیده و می‌توان گفت طراحی و ساخت این ناو در کنار جماران و دماوند محصول دوره شروع کار در حوزه شناور سازی در ایران بوده و مهندسان ایرانی سه شناور اول در این کلاس را با نگاهی محافظه کارانه توسعه داده اند.
شناور بعدی در خانواده موج، تفتان است که سازه اولیه و بخش پایینی آن نیز آماده شده و توان در این بخش، روی تفتان متمرکز می‌شود. با نگاهی به سازه سهند و جانشین دماوند متوجه می‌شویم که طراحان ایران با درس‌های گرفته شده از شناور‌های اولیه به دنبال طراحی پنهانکار و استفاده بهینه‌تر از فضای شناور رفتند و احتمالا می‌توان گفت دنا آخرین شناور از سری اول خانواده موج خواهد بود. اما این بدین معنا نیست که همه سیستم‌ها در دنا متعلق به ۱۰ سال پیش است و توضیحات فرمانده نیروی دریایی ارتش در خصوص این ناو نکات جالبی را برای مشخص می‌کند.
در بخش پیشران از سیستم بومی برای اولین بار استفاده شده است. بر اساس تصاویر از ۴ دستگاه موتور دریایی بنیان ۴ با قدرت ۵ هزار اسب بخار برای هر کدام (۲۰ هزار اسب بخار در مجموع) استفاده شده است. بر اساس صحبت‌های دریادار خانزادی، دیجیتالی شدن سامانه‌های فرماندهی کنترل بحث مهم دیگری است که در این ناو انجام شده و در حقیقت نشان دهنده عبور و یا به عبارت دیگر جهش الکترونیکی نداجا از دوره آنالوگ به دوره دیجیتال است که یکی از مسائل بسیار مهم در حوزه رزم در قرن بیست و یکم میلادی به حساب می‌آید.
اما یکی از سوالات مهم برای اکثر مخاطبانی که این اخبار را دنبال می‌کنند مسئله نصب موشک‌های عمود پرتاب است. بر اساس صحبت‌های دریادار خانزادی در ارتقاء بعدی روی این ناو سیستم‌های پرتاب عمودی موشک نصب خواهد شد. این گونه می‌توان گفت که با حذف دو فروند موشک محراب از جایگاه فعلی آن ها، فضایی برای نصب پرتابگر‌های عمودی ایجاد خواهد شد و نیاز به تغییر خاصی در بدنه و سازه ناو برای نصب پرتابگر‌های عمودی نخواهد بود. در عین حال بحث اضافه شدن سیستم دفاع نزدیک کمند نیز از جمله گزینه‌هایی است که می‌توان گمانه زنی کرد که در این ارتقاء بعدی به مجموعه تسلیحاتی ناو دنا اضافه خواهد شد.
در تصاویر مربوط به ناو دنا شاهد حداقل دو مورد جدید دیگر نیز هستیم. اولین نکته دیده شدن سامانه رانش بوتراستر در دماغه ناو دنا است. این سامانه در واقع یک یا چند پروانه در دماغه شناور است که موجب افزایش مانور ناو به ویژه در هنگام جدا شدن سریع از اسکله می‌شود. این سامانه برای اولین برای در پروژه موج دیده می‌شود.
در عقب‌تر از بوتراستر در زیر بدنه برآمدگی مشاهده می‌کنید که در ناو‌های قبلی کلاس جماران وجود نداشته که باید محل قرارگیری سیستم سونار باشد که تا پیش از این به این شکل در سری موج حداقل در تصاویر منتشر شده دیده نشده بود. این احتمال وجود دارد که سیستم سونار به کار رفته در شناور دنا از سروش باشد که اولین بار در تابستان سال ۱۳۹۵ از آن رونمایی شده است.
شاید جدیدترین ناو (ناوشکن) کاملا ایرانی از نظر ظاهری و کمی در حوزه تسلیحاتی، شناوری شبیه به جماران -یعنی اولین نمونه خانواده موج- با وجود بالای یک دهه اختلاف بین دو شناور باشد، اما بهره گیری برای اولین بار از پیشران بومی، استفاده از یک سیستم سونار کاملا ایرانی، جهش نیروی دریایی از عصر آنالوگ به دیجیتال باز هم بر پایه سیستم‌های ساخت داخل، همه و همه نشان می‌دهد که نیروی دریایی راهبردی کشورمان در مسیر صحیح و تحسین برانگیزی قرار گرفته و قدم به قدم در حال تکمیل کردن پازل‌ها برای رسیدن به یک توان بومی کامل در ساخت شناور‌های رزمی است.
با این اوصاف، طراحی بدنه دنا شاید آخرین مورد از این مدل طراحی در شناور‌های سنگین کشورمان باشد و به نظر می‌رسد که در شناور‌های بعدی کاملا بومی، علاوه بر تمام اتفاقات مهم زیر پوستی، بدنه‌های جدید نیز بر اساس اصول پنهانکاری توسعه پیدا خواهند کرد و در کنار بالا رفتن سرعت تولید این محصولات مهم و اقتدارآفرین، کلاس طراحی و ساخت در ایران نیز همچون بزرگان این صنعت در جهان خواهد بود؛ انشاء الله.
منبع: مشرق