آتشکده جاویدان یا معبد سرمسجد یکی ازمهمترین مکانهای تاریخی و باستانی شهرستان مسجد سلیمان است که مقر حکومت پارس ها بوده است .
به گزارش خبرگزاری صدا وسیما مرکز خوزستان ؛ نام مسجد سلیمان برگرفته از تختگاه تاریخی سر مسجد و آتشکده است.
در این منطقه آثار باستانی مربوط به زندگی غار نشینی و دوران ماقبل تاریخ کشف شده است، آثار ارزشمندی که دست‌کم به هزاره پانزدهم پیش از میلاد برمی‌گردد.
در افسانه‌های بومی ایران باستان آمده است، هوشنگ که یکی از شاهان سلسلۀ افسانه‌ای پیشدادیان است، شعلۀ آتش را نخستین بار در این مکان کشف کرد.
منطقۀ مسجد سلیمان در روزگار فرمانروایی کیانیان، عیلامیان، مادها، پارس‌ها، سلوکیان، اشکانیان و ساسانیان اهمیت بسیاری داشته است.
آتشکده یا معبد سرمسجد یکی ازمهمترین مکانهای تاریخی و باستانی استان خوزستان است که در شمال شرقی شهر مسجدسلیمان قرار دارد .
آتشکده جاویدان (صفه سرمسجد) واقع در مسجد سلیمان بنایی متعلق به قرن هفتم قبل از میلاد است که بنا بر نظر برخی کارشناسان، معماران برای ساخت تخت جمشید از آن الهام گرفته‌اند.
بنا به نوشته‌های پروفسور گیرشمن، باستان‌شناس فرانسوی در کتاب «ایران از آغاز تا اسلام» تخت جمشید نیز با استفاده از همین الگو ساخته شده است.
این معبد که در گذشته‌های دور همواره در آن آتشی افروخته بوده مشرف به سفه سرمسجد است که به گفته مورخان مقر حکومتی پارس‌ها بوده است.
آتشکده سرمسجد، به دستور یکی از پادشاهان بزرگ هخامنشی ساخته شده و هر کدام از سنگ‌های بزرگ معدنی به کار رفته در آن ۴ تا ۵ تن وزن دارد.
نوع معماری این بنا، آتشکده جاویدان اورارتویی است که مهمترین مشخصه آن استفاده نکردن از ملات و گذاشتن سنگ خشک روی سنگ خشک دیگر است.
برای ساخت دیوار‌های این معبد هیچ نوع ملاتی به کار نرفته و با توجه به زلزله‌های مکرر در مسجد سلیمان احتمال ریزش این سنگ‌های خشکه‌چین وجود دارد.
محراب آتشکده متعلق به قرن ۷- ۸ قبل از میلاد است که شامل یک سکو به اندازه‌های ۲۰ در ۲۵ پا می‌باشد. در بخش شرقی محراب قسمتی که اکنون آتشکده می‌باشد برای عبادت ایرانیان بنا شده بود.
سمت غرب ایران مقدس ویژه خدایان یونانی بوده و در سمت غربی آتشکده ۳ معبد برای ۳ تن از خدایان قدیم اختصاص داشت که ۲ تن از آنان هراکلیوس و آتنا می‌باشد.
یک پلکان به عرض ۲۵ متر مومنان را به روی صفه نزدیک محل مقدس هدایت می‌کرد و از آنجا که در پایان مراسم نیایش نبایستی از همان راه که آمده‌اند بازگردند یک پلکان دیگر در گوشه دیگر ضلع شرقی برای پایین رفتن ساخته بودند.
به عقیده پروفسور گیرشمن سابقه استقرار یکی از قبایل پارس در مسجدسلیمان به اواخر قرن هشتم قبل از میلاد می‌رسد.
ظروف سفالی، سکه‌های قدیمی، مجسمه‌های باستانی و آثار کهنی از این بنای تاریخی بدست آمده است که در موزه‌های داخل و خارج نگهداری می‌شوند.
آتشکده سرمسجد در سال ۱۳۱۶ و با شماره ۳۰۰ به فهرست آثار تاریخی ملی و باستانی کشور به ثبت رسیده.
بیشتر بخوانید : اثر ثبت ملی قلعه بردی یادگاری از دوران کهن در اندیکا+ فیلم
یاقوت حموی میگوید که در حوالی ایذه که احتمالا منظور مسجد سلیمان کنونی است، آتشکده‌ای قرار داشته که تا زمان حکومت هارون الرشید فروزان بوده است.
مسجد سلیمان در ۱۴۵ کیلومتری شمال شهر اهواز قرار دارد.