پشتیبانی خدا از رسول اکرم (ص)

به گزارش گروه وبگردی خبرگزاری صدا و سيما، آيه نصر بعد از فرمان آمادگی برای پذیرش صلح در آیه ۶۱ سوره انفال به جهت آرامش دادن به پیامبر اسلام (ص) نازل شد.

 شیخ طوسی، نویسنده تفسیر التبیان، و فضل بن حسن طبرسی، نویسنده تفسیر مجمع البیان، منظور از مؤمنان در آیه نصر را انصار و آن را نظر اکثر مفسران دانسته‌اند؛ ولی علامه طباطبایی، نویسنده المیزان مقصود از مؤمنان در این آیه را همه مهاجرین و انصار دانسته که پیامبر (ص) را یاری دادند. به نظر آیت الله ناصر مکارم شیرازی، شأن نزول آیه نصر، انحصاری نیست و هر مؤمنی که رسول اکرم (ص) را یاری کرده، مشمول آن است؛ ولی تردیدی نیست که کاملترین مصداق مؤمنان در این آیه، حضرت علی (ع) است. از آیه نصر برای اثبات ولایت و امامت امام علی (ع) استفاده شده است.

متن و ترجمه آیه

«وَإِن یُرِیدُواْ أَن یَخْدَعُوکَ فَإِنَّ حَسْبَکَ اللّهُ هُوَ الَّذِیَ أَیَّدَکَ بِنَصْرِهِ وَبِالْمُؤْمِنِینَ»

به آیه ۶۲ سوره انفال که در آن، تأیید و تقویت رسول اکرم (ص) با نصر و یاری خدای متعال و مؤمنان آمده، آیه نصر و نیز آیه نُصرت گفته شده است.

محتوا

آیه نصر پس از نزول آیه صُلْح (انفال: ۶۱)، به رسول اکرم (ص) این اطمینان را می‌دهد که چنانچه شرایط صلح پیشنهادی دشمنان را پذیرفت، بر خدا، توکل کند؛ زیرا او هر گفتگویى را می‌‏شنود و از نیت‌های همگان آگاه است و اگر با امضاى پیمان صلح، احتمال فریب و خیانتی از طرف دشمنان وجود داشت، خدا او را با امداد غیبی و با یاوری مؤمنان در برابر خدعه‌های دشمنان تقویت می‌کند و پیروز می‌گرداند. آیه بعد (انفال: ۶٣) نیز یادآور شده که سابقه زندگى پیامبر (ص) شاهدی بر این حقیقت است که خدا همواره او را با یارى خود و به وسیله مؤمنان پاک، تقویت کرده است.

مراد از مؤمنان در آیه

شیخ طوسی، در تفسیر التبیان، مراد از مؤمنان در آیه نصر را انصار (اوس و خزرج) دانسته و دشمنی و مقاتله در بین اوس و خزرج را یادآور شده است. وی این نظر را نظر امام باقر (ع) دانسته است. فضل بن حسن طبرسی، نویسنده مجمع البیان، این نظر را برگزیده و از آن به عنوان نظر اکثر مفسران یاد کرده است. علامه طباطبایی، نویسنده تفسیر المیزان، منظور از مؤمنان در این آیه را همه مهاجران و انصار دانسته که پیامبر (ص) را یاری کردند. به نظر ناصر مکارم شیرازی، مفسر معاصر، شأن نزول آیه ۶۲ سوره انفال، انحصاری نیست و هر مؤمنی که رسول اکرم (ص) را یاری کرده، مشمول آن است؛ ولی تردیدی نیست که مصداق أکمل و فرد شاخص مؤمنان در این آیه، حضرت علی (ع) است.

بر پایه روایتی از پیامبر اسلام (ص)، بر عرش الهی نوشته شده است: هیچ خدایی جز الله نیست و محمد رسول خدا است. او را به وسیله علی (ع) تقویت و یاری کردم و این، همان سخن خداست که «او همان کسى است که تو را، با یارى خود و مؤمنان تقویت کرد».]این روایت را انس بن مالک ابوهریره، عبدالله بن عباس، جابر، از صحابه پیامبر (ص)، نقل کرده‏‌اند و در بسیاری از منابع اهل سنت، همچون مناقب خوارزمى، کفایة الطّالب، ذخائر العقبى، فرائد السمطین و الدّرّ المنثور آمده است.

به گفته آیت الله مکارم شیرازی، نوشته شدن نام امام علی (ع) بر عرش الهی، نشانه اهمیت آن و دلیل بر این است که على (ع) از جهت نصرت و یارى پیامبر (ص)، برترین مسلمان بود و خدا، بهترین مسلمان را برای جانشینى پیامبرش انتخاب می‌کند.

بهره‌گیری از آیه برای اثبات امامت و ولایت امام علی (ع)

به گفته آیت الله مکارم شیرازی، آیه نُصرت، از آیات مربوط به فضیلت امام علی (ع) است. از نظر وی، این آیه، هرچند به صورت مستقیم به امامت و ولایت امام علی (ع) دلالت ندارد؛ اما با ضمیمه کردن یک مقدمه عقلی به آن، می‌توان از این آیه برای اثبات ولایت و امامت آن امام استفاده کرد