با توجه به روند افزایش دما و در نتیجه بالا رفتن مصرف انرژی، پیش بینی می‌شود قطعی‌های برق دوام پیدا کنند
طی هفته گذشته، بسیاری از شهر‌های ایران دچار خاموشی‌های طولانی مدت و چند ساعته شده‌اند. خاموشی‌هایی که باتوجه به محوریت آنلاین کلاس‌های آموزشی، مدارس و البته بسیاری از مشاغل، نارضایتی عده زیادی را برانگیخته است؛ و این در حالی است که حتی هنوز وارد فصل تابستان نشده‌ایم.
درباره علت این خاموشی‌ها حدیث‌های بسیاری نقل محافل است. از بیت کوین و ماینینگ بگیر تا زیرساخت فرسوده و یا عدم بارش کافی به جهت استفاده جهت تولید نیروی الکتریکی. هرچند هنوز علت این قطعی‌ها مشخص نشده است. اما با توجه به روند افزایش دما و در نتیجه بالا رفتن مصرف انرژی، پیش بینی می‌شود این خاموشی‌ها دوام پیدا کنند.
در این اوضاع و احوال شرکت توانیر تاکید کرده خاموشی‌ها برنامه‌ریزی شده نیست. این شرکت اعلام کرده است که: «به دلیل افزایش مصرف برق و گاز در بخش خانگی و تجاری و محدودیت سوخت تحویلی به تعدادی از نیروگاه‌ها، خاموشی‌های پراکنده در برخی مناطق اعمال شده است.»
معضل جدید
با توجه به این که هنوز تابستان نیز آغاز نشده، بنظر می‌رسد این معضل تازه قرار است مشکلات بسیاری را در تابستان ۱۴۰۰ برای شهروندان رقم بزند. یکی ازین معضلات احتمال آسیب دیدن تجهیزات و اقلام الکتریکی به علت تغییر ولتاژ و قطعی‌های بدون برنامه برق است.
این اقلام مانند کامپیوتر‌های شخصی، کنسول‌های بازی و یا سایر تجهیزات الکترونیک قیمت بسیار بالایی دارند. در نتیجه آسیب دیدن آن‌ها می‌تواند هزینه بسیار بالایی روی دست ما بگذارد. از این رو باید طی این دوران به بهترین شکل از این تجهیزات مراقبت کنیم.
چگونه قطع شدن برق به کامپیوترشما آسیب می‌رساند؟
خاموش شدن ناگهانی ناشی از قطع برق، سلامت رایانه و تجهیزات الکترونیکی را در ابعاد گوناگونی تهدید می‌کند. از ابعاد کم هزینه این اختلال می‌توان به بعد نرم افزاری قضیه اشاره کرد که گریبان‌گیر نرم افزار‌ها و یا سیستم عامل‌ها می‌شود.
سیستم عامل‌ها پیچیده هستند و برای اطمینان از خاتمه صحیح تمام فرایند‌های در حال اجرا قبل از خاموش شدن باید «توالی خاموش کردن» را به صورت کامل طی کنند. از دست دادن ناگهانی برق باعث قطع این توالی می‌شود؛ و ممکن است فرایند‌های در حال اجرا را «نیمه تمام» بگذارد. این نیمه تمام ماندن پروسه‌های در حال اجرا می‌تواند منجر به خراب شدن پرونده‌ها و رشته‌ها می‌شود که به سیستم عامل آسیب می‌رسانند.
هزینه نرم افزاری قطعی و نوسان برق
برای مثال اگر قطعی برق همزمان با یک پروسه نرم افزاری مهم مانند به روزرسانی سیستم عامل، رخ دهد، امکان عدم بارگذاری سیستم عامل نرم افزاری وجود دارد. چنین مشکلی با نصب مجدد نرم افزار یا سیستم عامل مربوطه قابل حل است. اما هزینه این قطعی همیشه انقدر کم نیست.
هزینه سخت افزاری قطعی و نوسان برق
گاهی اوقات این قطعی و نوسانات برق می‌تواند هزینه‌های بیشتری، چون خرابی قطعات سخت افزاری به سیستم شما وارد کنند. در صورتی که شما از حداقل ابزار‌های محافظ نیز بهره نبرید، این هزینه می‌تواند تا سوختن قطعات حیاتی کامپیوتر شما نیز پیش برود.
برای مثال قطع شدن ناگهانی برق می‌تواند به هارد دیسک‌ها آسیب جدی برسانند. هارد دیسک‌ها (HDD) یک ابزار ذخیره‌سازی دائمی برای کامپیوتر‌ها هستند. به این معنی است که با قطع جریان برق، اطلاعات ذخیره‌شده از بین نمی‌روند. در هارد دیسک‌ها با چرخش پلاتر، هد خواندن و نوشتن توسط یک بازوی مکانیکی به داده‌ی مورد نظر شما دسترسی پیدا می‌کند. اطلاعات به کمک این بازو‌ها و بهره گیری از مغناطیس خوانده و نوشته می‌شوند.
هزینه سخت افزاری قطعی و نوسان برق
با قطع ناگهانی برق، این بازوی مکانیکی در هنگام اجرا، از کار می‌افتد و نمی‌تواند به حالت اولیه خود باز گردد. این حرکت‌های ناگهانی می‌تواند باعث ایجاد نقص‌های ریزی روی صفحه هارد دیسک شود که منجر به مشکلاتی در خواندن و نوشتن اطلاعات شود؛ و این تنها یکی از هزاران مشکل سخت افزاریی است که نوسان و قطعی برق می‌تواند برای کامپیوتر‌ها به بار آورد.
قطعی برق و به دنبال آن نوسانات حاصل از قطعی می‌تواند به سایر قطعات کامپیوتر شما آسیب جدی بزند. معمولا دقایق بعدی از اتصال مجدد برق، ولتاژ دارای نوسان است. نوسان برق می‌تواند منجر به داغ شدن بیش از حد قطعات سخت افزاری شود. در صورتی که این نوسان از حالت استاندارد بالاتر رود می‌تواند به مادربرد یا پاور کامپیوتر آسیب جدی وارد کرده و یا منجر به سوختن آن‌ها شود.
چطور از کامپیوتر در مقابل قطع برق محافظت کنیم؟
با توجه به غیرقابل پیش بینی بودن شرایط در ایران و همچنین عدم اطلاع رسانی درباره زمان‌های قطعی برق، بایستی به جهت محافظت از کامپیوتر و سایر تجهیزات الکترونیکی خود چاره‌ای بی‌اندیشیم. برای پیشگیری و محافظت امکانات و ابزار‌های زیادی وجود دارد که در ادامه به صورت خلاصه آن‌ها را معرفی می‌کنیم.
منبع تغذیه اضطراری یا Uninterruptible power supply یک منبع تغذیه الکترونیکی است؛ که وظیفه اصلی آن، تامین بدون وقفه‌ی توان مورد نیاز بار مصرفی است. این سیستم بین برق شهری و دستگاه مصرف کننده قرار می‌گیرد؛ و علاوه بر تثبیت و تنظیم برق مانع از نفوذ نویز و اختلالات شبکه به تجهیزات حساس مصرف کننده می‌گردد.
تهیه منبع تغذیه اضطراری (UPS)
تهیه منبع تغذیه اضطراری (UPS) یک انتخاب گران قیمت، اما با بازدهی بالاست. UPSهای خانگی و اداری در رنج قیمت‌های مختلفی در دسترس‌ند. تهیه این منبع‌های تغذیه می‌تواند از دستگاه‌های شما در برابر نوسانات برق محافظت کرده؛ و در هنگام قطعی برق تا مدت زمان محدودی نیز برق شما را فراهم آورد. اگر کامپیوتر‌های خانگی یا اداری با حساسیت بالا دارید، تهیه منبع تغذیه اضطراری انتخاب مناسبی است.
محافظ برق (Surge Protector)
روش دیگر برای محافظت از تجهیزات الکترونیکی، استفاده از محافظ برق است. محافظ برق دستگاه ارزان قیمتی است که در مسیر ورودی برق قرار می‌گیرد؛ و در صورتی که مقدار ولتاژ یا آمپر یا توان مصرفی خارج از محدوده استاندارد گردد، مسیر ورود برق را قطع می‌نماید. این دستگاه مسیر ورود جریان را به تجهیزات الکتریکی را پس از بازگشت به شرایط استاندارد، مجددا وصل می‌نماید.
محافظ برق (Surge Protector)
حتی اگر از عدم قطعی برق اطمینان دارید، به هیچ عنوان کامپیوتر را مستقیما به پریز برق وصل نکنید. به همین منظور پیشنهاد می‌شود اقدام به خرید محافظ‌های برق کنید. در مورد محافظ‌های برق هزینه بیشتر به معنی محصول باکیفیت‌تر و در نهایت ایمنی بالاتر است. از همین رو پیشنهاد می‌شود اقدام به تهیه محصول باکیفیت و گران‌تر کنید.
استابلایزر (Stabilizer)
استابلایزر (Stabilizer) یا تثبیت کننده‌ی ولتاژ یک دستگاه الکتریکی است که صرف نظر از هر تغییر یا نوسانی در ورودی، یک ولتاژ ثابت را در پایانه‌های خروجی خود به دستگاه‌های متصل می‌رساند. استفاده از ترانس استابلایزر باعث می‌شود تا وسیله الکتریکی به واسطه نوسانات جریان برق آسیبی نبیند.
استابلایزر (Stabilizer)
در واقع استابلایزر سیستم تنظیم و ثبات دهنده ولتاژ می‌باشد؛ و هر زمان داخل شبکه کاهش، نوسان و یا اختلالی ایجاد گردد سریعا از طریق استابلایزر مشخص شده و به صورت خودکار برطرف می‌گردد. استابلایزر‌های خانگی گزینه بسیار مناسب و مقرون به صرفه‌ای برای محافظت از لوازم گران قیمت برقی از جمله کامپیوتر‌ها است.
نکات ایمنی مجانی، اما کارساز
علاوه بر تهیه محافظ‌ها برق یا منبع تغذیه اضطراری روش‌های ساده‌ای نیز وجود دارند که با رعایت آن‌ها نیز می‌توانید تا حد زیادی از آسیب تجهیزات الکترونیکی خود جلوگیری نمایید. اول از همه به یاد داشته باشید که بلافاصله بعد از قطع برق، تجهیزات خود را از پریز برق جدا کنید.
پس از اتصال برق بین پنج تا ده دقیقه صبر کرده و سپس اقدام به اتصال مجدد تجهیزات خود به برق کنید. با این کار از خطر احتمالی نوسان ولتاژ جلوگیری می‌کنید. لازم به ذکر است که نوسانات جریان برق می‌تواند آسیب جدی به سخت افزار شما وارد کند؛ و به یاد داشته باشید که بیمه توانیر برای سوختگی ناشی از نوسانات برق لوازم خانگی شامل حال قطعات سخت افزاری نمی‌شود!
همچنین پیشنهاد می‌شود با توجه به جدول‌های زمانبندی قطع برق اقدام کنید؛ و دستگاه‌های الکترونیکی خود را پیش از قطعی سراسری برق، از پریز بکشید. اما در نهایت بهترین و ارزان‌ترین روش این است که در کنار تهیه یک محافظ برق خوب، دستگاه خود را زمانی که در حال استفاده نیست، به صورت کامل از پریز برق جدا کنید.
کلام انتهایی
با توجه به پیش رو بودن فصل تابستان و افزایش مصرف انرژی، قطعی برق امری اجتناب ناپذیر به نظر می‌رسد. از این رو و با توجه به زیر ساخت فرسوده برق کشور، این ما هستیم که بایستی در برابر حفظ و نگهداری تجهیزات خود کوشا عمل کنیم. تهیه ابزار‌های ارزان قیمتی، چون محافظ برق و رعایت نکاتی، چون جدا کردن از پریز برق در زمان عدم استفاده، می‌تواند تا حد زیادی از آسیب‌های احتمالی این معضل جلوگیری کند. پس از آن‌ها غافل نباشید.
منبع:ویجیاتو