حمایت از خانواده زندانی در حقیقت کمک کردن به وارد نشدن این خانواده‌ها به چرخه آسیب‌های اجتماعی و جرائم است.
امروز در حالی در تقویم ثبت شده که حواسمان به این خانواده‌ها باشد که در نبودن سرپرست خانه، در معرض انواع آسیب‌های اجتماعی، روانی، اقتصادی و فرهنگی قرار دارند.
روز حمایت از مادرانی است که با سختی‌های بیشمار مجبور به تامین معیشت فرزندان خود هستند تا در غیاب پدر به بیراهه نروند، چرا که بیشتر خانواده‌های زندانیان هیچ نقشی در ارتکاب جرم از سوی فرد بزهکار نداشته اند، اما امان از روزی که همسایه و دوست و آشنا از زندانی شدن پدر با خبر شوند و این خانواده‌ها را طرد کنند!
خانواده زندانیان را طرد نکنیم
آن طور که دکتر غلامعلی افروز روانشناس و استاد دانشگاه می‌گوید: طرد این خانواده‌ها اولین جرقه ورود فرزندان به چرخه جرائم است در حالی که آنها خود نخستین قربانیان جرم پدر هستند.
این استاد دانشگاه ادامه می‌دهد: در صورت نبود حمایت، این خانواده‌ها در معرض طلاق همسران زندانیان، ترک تحصیل فرزندان، ناهنجاری‌های اجتماعی و روانی، گرایش اعضای خانواده به مشاغل کاذب و تکدی گری قرار دارند و این زنگ خطر ورود این افراد به دنیای جرم و جنایت است.
به خانواده زندانی برچسب منفی نزنیم
آقای افروز با بیان اینکه در دین اسلام به دستگیری از افراد نیازمند توصیه شده می‌گوید: برچسب زندان و زندانی نوعی نگرش منفی را به همسران و فرزندان زندانیان تحمیل می‌کند در حالی که این‌ها نیاز به عاطفه و محبت اطرافیان دارند تا دچار تنگنا‌های معیشتی و خروج از مدار اخلاق نشوند.
بر اساس آموزه‌های اسلامی و بررسی روایات از سیره عملی ائمه اطهار (ع) نباید به خانواده زندانی به خاطر جرم فردی دیگر برچسب منفی بزنیم بلکه باید توجه داشته باشیم که این خانواده‌ها از مصادیق بارز دستگیری از نیازمندان هستند چرا که فقر مالی اصلی‌ترین راه ورود آنها به مسیر‌های انحرافی است و چه زیباست که بخشی هر چند کوچک از درامد‌های زندگی ما به کمک این خانواده‌ها اختصاص پیدا کند.
حمایت خانواده‌ها توسط انجمن زندانیان مرکز.
اما شاید برای شما هم این سوال پیش بیاید که چطور می‌توانیم در حمایت این خانواده‌ها نقش آفرینی کنیم؟ پرسش خوبی است، از این جهت که باید در ابتدا نیاز‌های آنها را بشناسیم و لازمه این نیازسنجی هم پیگیری فرایند حمایت‌های نهاد‌های مرتبط از جمله سازمان زندان‌های کشور است.
سازمان زندان‌های کشور، انجمنی را برای حمایت از خانواده‌های زندانیان با عنوان «انجمن حمایت زندانیان مرکز» راه اندازی کرده که سال‌های طولانی است به صورت کاملا مردمی و همراهی خیران، متولی امور معیشتی این خانواده‌ها در سراسر کشور است.
انجمنی که با ورود یک محکوم به زندان، فرایند فعالیت هایش آغاز می‌شود در ابتدا خانواده زندانی را شناسایی و سپس متناسب با نیاز‌های خانواده، بسته‌های حمایتی ارائه می‌کند.
حمایت‌های خانواده زندانیان به این ترتیب است که در ابتدا این خانواده‌ها مشمول کمک هزینه‌های زندگی به صورت ماهانه می‌شوند و به تدریج فرایند اشتغال خانواده به صورت کار در منزل یا بیرون از منزل در کارگاه‌های مشخص مشغول به کار می‌شوند.
البته افرادی که به دلایلی ناتوان از کار هستند، از بسته‌های معیشتی بهره مند می‌شوند و پس از یک دوره چند ماهه با معرفی به کمیته امداد مسیر اداره زندگی آنها به این نهاد سپرده می‌شود.
در ادامه این حمایت‌ها، خیران هم پای کار می‌آیند و به تدریج خانواده‌ها به افراد نیکوکار معرفی می‌شوند تا امور معیشتی و تحصیلی فرزندان آنها تا آزادی پدر، توسط خیران دنبال شود.
توانمندی خانواده زندانیان
آقای جبار باقری مدیرعامل انجمن حمایت زندانیان مرکز در تشریح برنامه‌های حمایت این خانواده‌ها می‌گوید: اولویت اصلی ما تسهیل شرایط کسب و کار این خانواده هاست تا بتوانند با تلاش خودشان کسب روزی کنند.
وی ادامه می‌دهد: بیشتر این خانواده‌ها در اولین جلسات ارتباط با مددکار انجمن تقاضای کار دارند یعنی آن قدر عزت نفس در این خانواده‌ها جریان دارد که نمی‌خواهند نهادی متولی حقوق ماهانه یا حتی ارائه بسته‌های معیتشی به آنها باشد، بلکه می‌خوهند کار کنند. در چنین شرایط ما هم از آنها می‌خواهیم که اگر به مهارتی مسلط هستند اعلام کنند تا مواد اولیه کار در اختیار آنها قرار بگیرد و بتوانند کار کنند.
در صورتی که خانواده‌ای مسلط به مهارتی نباشد متناسب با علاقه اش به کارگاه‌های اشتغال معرفی می‌شود و دوره‌های حرفه آموزی در این کارگاه‌ها توسط مربی‌های نیکوکار و کاملا رایگان انجام می‌شود.
مدیرعامل انجمن حمایت زندانیان مرکز تاکید می‌کند: پس از تسلط خانواده‌ها به مهارت باز هم لوازم کار در اختیار آنها قرار می‌گیرد و البته ما در فروش تولیدات هم از آنها حمایت می‌کنیم.
حامی خانواده زندانیان باشیم
در سال‌های اخیر با برنامه ریزی انجمن حمایت زندانیان مرکز و اتصال این خانواده‌ها به خیران، آسیب‌های کمتری متوجه خانواده زندانیان است، مسیری که البته پیش روی همه ما قرار دارد و با کمترین مبلغ می‌توانیم در حمایت این خانواده‌ها سهیم شویم.
اگر علاقه‌مند به کمک این خانواده‌ها هستیم، تنها متولی پیگیری امور زندگی آنها، همین انجمن حمایت زندانیان مرکز است که از طریق شماره کارت «۵۸۵۹۸۳۷۰۰۸۰۳۳۴۳۹»
و یا کد دستوری «ستاره ۷۳۳ ستاره ۴ ستاره ۵۳۵۳ مربع» می‌توانیم با هر مبلغی حامی این خانواده‌ها باشیم.
نامگذاری امروز به نام روز حمایت خانواده زندانیان، تاکید دیگری بر ضرورت حفظ کرامت انسانی زندانیان و خانواده‌های آنهاست؛ ضرورتی که با الهام از آموزه‌های دینی فارغ از هر شرایطی در مسیر توانمندی این خانواد‌ها حرکت می‌کند.
ملیحه پژمان
خبرنگار تحریریه اجتماعی خبرگزاری صدا و سیما