برخی پایان کار صدام را دستگیری او در ۱۳ دسامبر ۲۰۰۳ از آن چاله‌ای که در تکریت پنهان شده بود، می‌دانند. اما این واقعه، به شکل دیگر به دست مدافعان آبادان و خرمشهر برای او رقم خورده بود و شاید به‌نوعی برایش تازگی نداشت.
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما به نقل از تارنمای مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس، حضور صدام در عرصه سیاسی عراق، شرایط خاص و بغرنجی را برای این کشور در عرصه بین‌المللی رقم زد. شرایطی که البته باعث آسیب‌های جبران‌ناپذیری به همسایگان عراق و همچنین اشغال و تجاوز به این کشور توسط دوستان و حامیان قدیمی او شد!
اگرچه او در نیمه سال ۱۳۵۹ با اهدافی همچون فتح خوزستان و تهران وارد نبرد با ایران شد و با اشغال خرمشهر ۳۵ هزار سرباز عراقی را پشت خاکریز‌ها و میدان‌های مین در خرمشهر مستقر کرد، اما این آغازی بود بر یک پایان نافرجام.
چون پس از ۲۴ روز عملیات بیت‌المقدس و آزادسازی خرمشهر و اسیر کردن ۱۵ هزار عراقی، تعداد نیرو‌های ارتش عراق در بین ماه‌های فروردین تا خرداد ۱۳۶۱، از ۲۱۰ هزار نفر به ۱۵۰ هزار نفر تبدیل شد و دو لشکر زرهی از مجموع چهار لشکر زرهی، به تیپ تنزل پیدا کرد. ژنرال‌های ارتش یا کشته شدند یا به اسارت درآمدند و تعداد هواپیما‌های جنگی قابل پرواز عراق از ۳۵۵ به حدود ۱۰۰ فروند کاهش یافت. [۱]اگرچه در عملیات بیت‌المقدس برای رژیم عراق محرز بود که حمله ایران به‌زودی آغاز می‌شود و ارتش صدام در آمادگی صددرصد بود و با توجه به تجربه شکستی که از عملیات‌های ثامن‌الائمه، طریق‌القدس و فتح‌المبین داشتند، با تمام قوا در برابر رزمندگان ایران صف‌آرایی کرده بودند، اما شکستی سنگین‌تر از فتح‌المبین را پذیرا شدند و این بار علاوه بر ارتش عراق، بقای رژیم صدام نیز تهدید شد و به همین دلیل بود که صدام استعفای خود را به شورای فرماندهی حزب بعث ارائه کرد. [۲]اگرچه اقدامات ایران، یکبار صدام را به پایان کارش رساند، اما سرنوشت او را به سمتی برد که خلع قدرت او توسط بزرگ‌ترین دوست و بزرگ‌ترین شریک جرمش، یعنی آمریکا انجام گیرد.
[۱]- هیرو، دیلیپ. طولانی‌ترین جنگ رویارویی نظامی ایران و عراق، (ترجمه علی‌رضا فرشچی) نشر مرزوبوم، تهران، ۱۳۹۰. صص ۱۱۰ و ۱۱۱
[۲]- رالف کینگ، افرایم کارش. جنگ ایران-عراق، پیامد‌های سیاسی، تحلیلی نظامی. (ترجمه: سید سعادت حسینی دمابی) مرکز اسناد دفاع مقدس. تهران ۱۳۸۷. ص ۱۹