کاهش فعالیت بدنی و بی تحرکی ناشی از اقامت در خانه برای کاهش شیوع کرونا، اگرچه سبک زندگی سالم را در هاله ای از خاموشی فرو می برد اما می توان زیر سقف فضای مجازی، تحرک و سلامت را با هم هم خانه کرد.
به گزارش خبرگزاری صداوسیما مرکز گیلان؛ نامش کروناست و تا توانسته سبک زندگی عادی مردم را تغییر داده است.
هر چند دقیقه ، یک نفر را به کام مرگ می فرستد و برایش کودک و پیر و جوان هم فرقی نمی کند.
برهم خوردن عادت ها و روال عادی زندگی
در گذشته زندگی روزمره شرایط عادی خود را دنبال می کرد اما حالا برای جلوگیری از ابتلا به کرونا، سبک زندگی تغییر کرده و افراد باید در تعاملات اجتماعی شان ، شیوه نامه های بهداشتی و فاصله گذاری اجتماعی را رعایت کنند.
با آمدن ویروس عالمگیر کرونا، محدودیت های جدیدی به زندگی مردم اضافه شد و بسیاری از مشاغل هم در عصر ارتباطات، مجازی شد و برخی هم که شرایط مشاغل مجازی را نداشتند، رسما بیکار شدند.
پای حرف هر قشر و صنفی که بنشینی ، تا دلت بخواهد گِلِه و شکایت شان از وضع فعلی به راه است.
این ویروسی که بیش از یک سال، مثل خوره به جان زندگی افتاده، به ورزش آسیب های بسیاری وارد کرده است.
تا پیش از شیوع کرونا ، با خیال راحت ورزش و نرمشت را می کردی ، باشگاهت را می رفتی و بعدش با خیال راحت، به خانه بر می گشتی و سرشار از انرژی می شدی.
و حتی اگر شغلت به گونه ای بود که امکان ورزش کردن منظم ممکن نبود، دست کم ، پِیه بیدار شدن برای ورزش صبحگاهی را به تنت می مالیدی و یا آخر هفته می توانستی به بوستانی بروی و چند دقیقه ای بدوی.
اما حالا یا کسی سراغ ورزش نمی رود و یا خیلی با احتیاط و یکی در میان سراغی از روزمرگی های ورزشی پیش از کرونا می گیرد.
سایه سنگین ویروس کووید 19 بر تن ورزش استان
بیش از یک سال و 2 ماه از شیوع ویروس کرونا در گیلان، یکی از ورزشی ترین استان های کشور می گذرد و سایه شوم این بیماری قرن، بر سر باشگاه های ورزشی آن به عنوان یکی از استان های فعال در حوزه ورزشی هر روز بیشتر سنگینی می کند.
اگرچه ورزش حرفه ای زیر چتر ضوابط بهداشتی کم و بیش پی گرفته می شود اما ورزش آماتور و همگانی این گونه نیست .
بر اساس اعلام هیات های ورزشی استان ؛ در ورزش فوتبال، حتی در لیگ درجه یک تا درجه چندمش، شیوه نامه های بهداشتی تا حدودی رعایت می شود و باشگاه ها، ضد عفونی کردن مکان تمرین و توپ فوتبال، توزیع اقلام بهداشتی و انجام تست های کرونا را در دستور کار خود قرار داده اند.
آنطور که از گفته های مسئولان این هیات های ورزشی برمی آید ؛ در رشته های دیگر ورزش های حرفه ای هم ازجمله والیبال، بسکتبال، هندبال، جودو، تکواندو، کاراته، بوکس و.. هم شیوه نامه های بهداشتی، براساس سطح رشته ورزشی و شرایط تیم ها، رعایت می شود.
اگرچه با هر موج جدید کرونا رشته های ورزشی چرخ فعالیت شان کُند تر و حتی متوقف می شود اما هر بار که کرونا وارد سراشیبی قله شیوع می شود ، فعالان این رشته های ورزشی ، تمرینات را از سر می گیرند.
اما برای بعضی ها که حرفه ای ورزش نمی کنند و برای اوقات فراغت و یا تناسب اندام خود راهی باشگاه ها می شوند، شرایط فرق می کند و خیلی ها از ترس خطر مبتلا شدن به کرونا، عطای ورزش را به لقائش می بخشند.
البته نگرانی این افراد پر بیراه نیست چراکه براساس اعلام کارشناسان بهداشتی، تمرین کردن تعدادی زیادی از ورزشکاران، در فضای بسته و بدون تهویه مناسب خطر انتقال کووید 19 را افزایش می دهد.
ریسک انجام فعالیت های ورزشی و دغدغه های آن
با رضا هم صحبت می شوم، او از جمله کسانی است که همواره سر و کارش با ورزش و باشگاه وفعالیت های بدنی است.
رضا که حتی در شرایط فعلی کرونایی همچنان و طبق روال گذشته ورزش می کند می گوید : ورزش کردن در این اوضاع چندان راحت نیست ، به ویژه اگر اهل باشگاه رفتن و ورزش جمعی باشی.
او ادامه می دهد: با همه خطراتی که ورزش جمعی در فضای بسته به دنبال دارد ، من ریسک آن را به جان می خرم و به باشگاه می روم.
بعد از صحبت با رضا سراغ محمد که کم سن و سال تر از اوست ، می روم.
محمد که علاقه زیادی به باشگاه بدنسازی و ورزش رزمی دارد می گوید: از یک طرف انجام فعالیت ورزشی و مواجه نشدن با اضافه وزن برایم مهم است و نمی توانم از روال همیشگی و مورد علاقه ام دل بکنم و از طرف دیگر هم باید با این ترس ابتلا به کرونا کنار بیایم.
چالش باشگاهداران در روزهای کرونایی
اما باشگاهداران هم با هر موج تازه کرونا، کسب و کارشان دچار چالش و متحمل ضرر و زیان های بسیاری شدند.
با یکی از این باشگاهداران که نامش جهانگیر است و باشگاه بدنسازی دارد ، هم صحبت می شوم .
جهانگیر می گوید : تا قبل از کرونا، سرمان خیلی شلوغ بود و در هر ساعتی از روز ، از هر سن و سال و قشری، برای ورزش کردن و به اینجا می آمدند و ما هم راضی بودیم اما حالا نسبت به گذشته کمتر سراغ باشگاه مان را می گیرند البته اوضاع باشگاه های دیگر هم همینطور است.
وی ادامه می دهد: با آمدن هر موج جدیدی از کرونا ، افزایش آمار مبتلایان به کرونا و اعمال محدویت های کرونایی اصناف مجبور می شویم باشگاه را تعطیل کنیم و متضرر می شویم .
کرونا و کم تحرکی ، دو رفیق شفیقی که در دشمنی با سلامت هم مسیرند
دکتر فرحناز پاکدامن پزشک عمومی و رئیس گروه سلامت میانسالان و سالمندان معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی گیلان درخصوص تاثير همه گيري كرونا بر فعاليت بدني و افزايش كم تحركي در افراد می گوید : اپيدمي كوويد 19بيش از پيش نشان داد كه فعاليت بدني نه تنها در پيشگيري و كنترل بيماري هاي غيرواگير، بلكه در تقويت سيستم ايمني براي مقابله با بيماري هاي عفوني هم بايد جدي گرفته شود.
وی افزود: به همان اندازه كه ويروس كرونا خطرناك و مرگ آفرين است، اثرات ناگوار و مخرب بي تحركي و نشستن طولاني مدت بر سلامتي، مي تواند منجر به عواقب ناخوشايندي ازجمله ديابت، فشارخون بالا، چاقي، چربي خون بالا، كبد چرب، افسردگي، كاهش قواي عضلاني ، سكته قلبي و مغزي شود.
رئیس گروه سلامت میانسالان و سالمندان معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی گیلان تصریح کرد : از سوي ديگر، فعاليت بدني با شدت متوسط ، ايمني بدن را در مقابل كوويد ١٩ بالا مي برد و همچنين در كاهش استرس هاي ناشی از پاندمي موثر است.
ترویج سبک زندگی سالم
دانشگاه علوم پزشکی گیلان واحد سلامت میانسالان معاونت بهداشتی را متولی اجرای برنامه های ترویج سبک زندگی سالم، فرهنگ سازی انتخاب فعالیت فیزیکی مناسب و مطلوب به عنوان یک رفتار سالم در جامعه ، کاهش کم تحرکی و ارتقای کیفیت زندگی سالم ، کرد.
رئیس گروه سلامت میانسالان و سالمندان معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی گیلان در ادامه توضیحاتش می گوید : از جمله مهمترین اقدامات در این باره ، اجرای طرح ترویج سبک زندگی سالم در قالب بسته خدمات پیشگیری و ارزیابی فعالیت بدنی در سامانه سلامت الکترونیک موسوم به سیب است که به نوعی سامانه پایش آنلاین سلامت افراد به ویژه افراد بزرگسال است.
دکتر فرحناز پاکدامن با بیان اینکه بررسی وضعیت مراحل تغییر رفتار افراد بزرگسال بخش دیگری از اجرای طرح ترویج سبک زندگی سالم است افزود : تدوین و انتشار 3 جلد کتاب شیوه زندگی سالم میانسالان، برگزاری کارگاه های آموزشی حضوری و غیرحضوری مثل وبینار در شرایط همه گیری کووید19، توزیع بسته های آموزشی سلامت، جذب سفیران سلامت خانواده و آموزش آنان برای انتقال محتوای آموزشی مرتبط با سلامت در دوران کرونا به خانواده ها هم از دیگر برنامه های اجرایی این طرح بود.
این پزشک عمومی همچنین آموزش خودمراقبتی خانواده ها از طریق بهورزان، مراقبین سلامت، رابطین سلامت ادارات، داوطلبان سلامت محلات را از دیگر اقداماتی دانست که در این زمینه انجام شده است.
کم تحرکی های ناشی از کرونا ، دردی که به هزار درد پیری افزوده شده است
نجمه خانم ، زن 70 ساله رشتی می گوید : تا قبل از کرونا به بهانه خرید خانه و یا گرفتن نان ، پیاده روی می کردم و تحرک داشتم اما از آنجاکه بیماری قلبی دارم و می گویند :جزو افراد پر خطر هستم از این رو بیشتر در خانه می مانم و فقط کارهای خانه را انجام می دهم .
وی اضافه می کند: اگرچه در این مدت که بیشتر درخانه مانده ام، اضافه وزن چندانی نداشتم اما احساس می کنم، ضربان قلبم نسبت به قبل سنگین تر شده است.
آقا هرمز شهروند 75 ساله رشتی هم می گوید : تا پیش از کرونا صبح ها به همراه دوستان، در پارک نزدیک خانه ام ، ورزش صبحگاهی انجام می دادم و عصرها هم چند دست تنیس روی میز بازی می کردیم .
وی با بیان اینکه جمعه ها هم کوه ، پاتوق من و دوستانم بود افزود : از زمانیکه کرونا آمده ، دیگر از ورزش خبری نیست و من و دوستانم از ترس کرونا دیگر برای ورزش کردن دور هم جمع نمی شویم.
آقا هرمز می گوید: متاسفانه در این مدت هم وزن مان افزایش یافته و هم استخوان درد و درد عضلانی اَمان مان را بریده است.
سراغ مسئول دبیرخانه شورای ساماندهی سالمندان گیلان و دبیر کمیته پیشگیری از بیماری های واگیردار بهزیستی استان می روم و از او درباره برنامه ریزی ها برای سالمندان، قشری که بعد از کرونا بیشتر از همه با کم تحرکی مواجه شده است، می پرسم.
خانم دکتر پوررضا با بیان اینکه حدود 80 درصد از مرگ و میر ناشی از بیماری کوید 19 در سنین بالای 65سال روی می دهد افزود : بالا بودن سن و کاهش فعالیت های بدنی به علت رعایت اصل ماندن در خانه ماندن ، از فاکتورهای خطر ابتلا به کووید 19 است.
وی افزود : مصوبات و تصمیماتی که در کمیته رفاهی و فرهنگی دبیرخانه شورای سالمندان و کمیته های فرعی سلامت امنیت غذایی گرفته می شود، با هدف تداوم و توسعه ورزش سالمندان، به ویژه ورزش صبحگاهی است اما واقعیت این است که تاکنون به نتیجه مطلوب در این باره نرسیده ایم.
مسئول دبیرخانه شورای ساماندهی سالمندان گیلان می گوید : براساس برنامه ریزی ها بنا داشتیم برای پیشگیری از بیماری های قلبی وعروقی، دیابت و افسردگی و فراموشی در سالمندان، ورزش "تای چی" (ورزشی برای تقویت روح و جسم) را به طور فراگیر در بوستان ها اجرا کنیم اما زمان اجرای آن با پیک جدید کرونا مقارن شد و نتوانستیم آن را اجرایی کنیم.
وی معتقد است ؛همراهی و همکاری همه دستگاه ها برای کاهش کم تحرکی سالمندان در دوران کرونا، نتیجه بخش خواهد بود و صرفا تصمیم گیری دراین باره، بدون ایجاد زیرساخت های اجرایی و همت مضاعف میسر نخواهد بود.
ترغیب فعالیت های ورزشی و همگانی در بستر مجازی
اما در شرایطی که امکان ورزش کردن و فعالیت های بدنی گروهی به طور مستمر وجود ندارد، کم تحرکی و چاقی آرام آرام در سلامت افراد رخنه می کند و برخی ها هر روز سنگین تر از دیروز می شوند.
در این بین ، گروه ورزش های همگانی اداره کل ورزش و جوانان گیلان ، برای ترغیب افراد به انجام فعالیت بدنی در چارچوب اجرای شیوه نامه های بهداشتی ، آستین های همت را بالا زده است .
رئیس گروه ورزش های همگانی اداره کل ورزش و جوانان گیلان با بیان اینکه در این مدت و باتوجه به محدودیت های کرونایی ، سعی کردیم برنامه هایی مان را در فضای مجازی برگزار کنیم گفت : در صفحه ای در اینستاگرام با عنوان هیات ورزش های همگانی گیلان، روزانه ، برنامه های ورزشی متنوعی به اشتراک گذاشتیم.
طاهره حق پرست افزود: ازجمله این برنامه ها ، پویش "آوای ورزش در همسایگی و در مجتمع های مسکونی در شهرها" بود که در آن کاربران، ویدئویی از ورزش های انفرادی خود را در این صفحه به اشتراک می گذاشتند و این رویه به نوعی یک حضور و غیاب برای انجام حرکات ورزشی به شمار می رفت .
وی به پرپایی لیگ تندرستی با همکاری فدراسیون ورزش های همگانی که برای نخستین بار در کشور برگزار شد هم اشاره کرد و گفت : در این لیگ که با استقبال خوبی هم همراه بود، بندرانزلی در بین 500 شرکت کننده از سراسر، عنوان بیست و پنجم را کسب کرد.
رئیس گروه ورزش های همگانی اداره کل ورزش وجوانان گیلان ادامه داد: در طرح دیگری موسوم به "شفا" که در شهرهای فعال ورزشی ایران اجرا می شود، از بین شهرهای گیلان، بندرانزلی باتوجه به داشتن امکانات و شرایط ویژه ورزشی به عنوان پایلوت اجرای این طرح انتخاب شد که در آن برخی از ورزشکاران آماتور، پیاده روی، دوچرخه سواری و قایقرانی را در مسیرهای مشخص شده انجام و به صورت فیلم به فدراسیون ورزش های همگانی ارسال می کردند.
طاهره حق پرست، اجرای کمپ های تمرینی مجازی با حضور مربیان تخصصی رشته های مختلف از جمله پرورش اندام و بدنسازی، یوگا، کراسفیت، تی آر ایکس، برگزاری مسابقات دارت، انجام پیاده روی انفرادی و خانوادگی، برگزاری دوره های مجازی آموزش ورزش و تغذیه، پویش دوشنبه های ورزش و کار در ادارات، برپایی جشنواره بادبادک ها در منطقه حیران آستارا، کوهروی های همگانی و دوچرخه سواری به صورت خود جوش و همگانی با رعایت شیوه نامه های بهداشتی را از دیگر برنامه های هیات ورزش های همگانی اداره کل ورزش و جوانان گیلان اعلام کرد.
رئیس گروه ورزش های همگانی گیلان تصریح کرد: در نشستی همه هیات های ورزشی از جمله بسکتبال، بدمینتون، تنیس روی میز را موظف کردیم تا کمیته ورزش همگانی تشکیل دهند که برنامه های شان به ویژه در بوستان ها و ورزش درخانه به صورت برخط یا آنلاین مورد استقبال مردم قرار گرفت.
آن روی سکه کرونا و تاثیر آن بر دانش آموزان و کم تحرکی آنان
معاون تربیت بدنی و سلامت اداره کل آموزش و پرورش گیلان به مهمترین اقدامات انجام شده در دوران کرونا برای کاهش آسیب های ناشی از اضافه وزن و چاقی در بین دانش آموزان از جمله طرح "کوچ" اشاره کرد و گفت: با تشکیل گروه های مجازی تربیت بدنی و سلامت در بستر شبکه شاد، بارگذاری محتوای ورزشی ضبط شده برای دانش آموزان در سنین مختلف و تولید محتوای تخصصی در زمینه تغذیه ورزشی، تلاش کردیم دانش آموزان را در منزل با برنامه تحرک بدنی و تغذیه سالم، پویا و شاداب نگه داریم که البته ارتباط متقابل و هماهنگی بین معلمان تربیت بدنی، مراقبین سلامت و دانش آموزان در این باره بسیار اثر گذار بود.
وی به اجرای طرح ملی کنترل وزن و چاقی برای دانش آموزان در گیلان، همزمان با کشور، از 26مهر پارسال اشاره کرد و افزود: غربالگری دانش آموزان در همه مقاطع تحصیلی با اندازه گیری قد و وزن آنها انجام شد که ، پس از محاسبه نسبتِ بین قد و وزن دانش آموزان، شاخص توده بدنی آنها از نظر کم وزنی، وزن مطلوب، اضافه وزن یا چاقی مشخص و در قالب یک کارنامه سلامت در اختیار دانش آموزان و اولیای شان قرار می گرفت.
سراجی با بیان اینکه در این طرح، مربیان تربیت بدنی و مراقبین سلامت برای کاهش وزن دانش آموزان به آنان در شبکه دانش آموزی شاد، مشاوره و برنامه های ورزشی و تغذیه ای ارائه کردند افزود : نتیجه اجرای طرح کوچ در مدارس گیلان کاهش 3 درصدی اضافه وزن و چاقی بین دانش آموزان بود که هم طراز شاخص های کشوری است.
در نهایت :
اگرچه برخی از دستگاه ها تا حدودی با اجرای طرح هایی، تلاش کرده اند، کم تحرکی ، این تحفه شوم کرونا را پس بزنند و سلامتی را به قشرهایی که بیشتر در خانه می مانند هدیه بدهند اما در عین حال آنطور که پیداست مسئولان نتوانسته اند به دلیل ناهماهنگی ها و هر از چندگاهی موج جدید کرونا ، به برخی از این برنامه ها جامه عمل بپوشانند .
آنچه مسلم است ، فضای مجازی بستر مناسبی برای تحقق برنامه های مرتبط با مقابله با کم تحرکی های ناشی از کروناست.