گزارش مکتوب... نفس جنگل‌های بلوط مهاباد به شماره افتاد

به گزارش خبرگزاری صداوسیما مرکز مهاباد، جنگل‌های بلوط در جاده مهاباد - سردشت با بیش از ۸۰ هزار هکتار مساحت جزو جنگل‌های منطقه زاگرس به شمار می‌رود و زیبایی خاصی به این مسیر ۱۲۰ کیلومتری بخشیده است.

این جنگل‌های منطقه زاگرس از گوشه شمال غربی ایران (استان آذربایجان‌غربی) آغاز و سپس غرب (استان‌های کردستان، کرمانشاه، ایلام، چهارمحال و بختیاری، خوزستان و لرستان) و جنوب غرب ایران (استان‌های کهگیلویه و بویراحمد و فارس) را طی می‌کند.

داستان غم‌انگیز آتش‌سوزی‌های پی­در­پی جنگل‌های زاگرس همانند ادوار گذشته با فرارسیدن فصل گرما آغاز شده است و تا اواخر دومین ماه از بهار امسال بیش از چندین هزار هکتار (جنگل‌های سردشت، پاوه، پلدختر، اندیکا، گچساران، بهبهان، دهدشت، بوشکان بوشهر، بندرعباس، میناب و سیریک در هرمزگان و...) از جنگل‌های هزارساله و درختان چند صد ساله زاگرس را به خزان تبدیل کرده است.

سال‌هاست که آتش‌سوزی جنگل‌ها و تکرار نبود ابزار‌های خاموشی آتش و بالگرد آبپاش به جزئی جدایی‌ناپذیر از طبیعت فصل گرما در جنگل های امتداد زاگرس تبدیل شده است.

جنگل‌های بلوط مهاباد نقطه آغاز زاگرس

این آتش‌سوزی‌ها بخشی از آتش مدامی هستند که روزانه به اشکال گوناگون در جان جنگل‌ها جاری است.

جنگل‌های زاگرس به عنوان بخشی از سامانه تنفسی سرزمین ایران به خاطر سودجویی برخی افراد قلع و قمع می‌شود و تداوم این روند در آینده‌ای نه چندان دور می‌تواند مرگ بی صدای زاگرس و پایان حیات را در این ذخیره­گاه ژنتیکی رقم بزند.

تیشه طمع به جنگل‌های زاگرس در سکوت کرونایی

کرونا باعث شد تا بیشتر مردم در خانه بمانند و در این میان غارتگران منابع طبیعی با سوء استفاده از سکوت حاکم بر دشت‌ها و جنگل‌ها به جان درختان جنگلی زاگرس افتادند.

با همه­گیری کرونا، بیشتر افراد چشم بر زیبایی‌های فصل بهار بستند و کمتر از سال‌های قبل به دل طبیعت رفتند، آن‌ها سلامتی خود را بر بهره‌گیری از چشم انداز‌های زیبای بهاری ترجیح دادند و البته محیط زیست هم از دست نابودگرانش در امان ماند، اما عده‌ای منفعت طلب و دشمن طبیعت از این وضعیت سوء استفاده کرده و در خلوت این روز‌های پردغدغه و خطرناک، تیشه نادانی و زهرآلود خود را بر ریشه درختان جنگلی زدند و این منابع ارزشمند، طبیعی و خدادادی را غارت کردند تا سودی عاید خود کنند، غافل از اینکه ضربه آنان به حیات بشری مهلک است.

روزانه هزاران درخت تنومند بلوط برای تهیه هیزم و زغال در آتش ناآگاهی، بی‌تفاوتی و سودجویی ما نامردمان می‌سوزند و هزاران اصله درخت کهنسال دیگر گرمابخش منازل و مطبخ‌هایی است که می‌توانست به شیوه‌ای کم‌هزینه گرم شود.

تن رنجور زاگرس در زمانه­ی استیلای دامداری‌های صنعتی هنوز پذیرای اره­ی دامدار و دام‌چرانی دامدار به شیوه­ی عصر حجر است. تهیه الوار و مصرف و قاچاق آن، ایجاد و توسعه زمین‌های کشاورزی، احداث راه‌ها، طرح‌های توسعه‌ای و مانند آن بخش دیگری از فاجعه تخریب جنگل‌های زاگرس را تکمیل می‌کند.

تبر بر تنه درختان جنگل های بلوط مهاباد

این سودجویان و غارتگران منابع طبیعی به قطع درختان جنگلی شهرستان هم روی آورده اند، مهاباد که با جنگل‌های بلوط کمتر از نیم ساعت فاصله دارد دارای پوشش جنگلی و درختان باارزش از نوع درختان زاگرس است و اداره منابع طبیعی نیز در این مدت که بیماری کرونا در حال شیوع بود گشت و نظارت و بازرسی از عرصه‌های منابع طبیعی را متوقف نکرد و با سودجویان و متخلفان برخورد کرد.

مجید پاتو رئیس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری نیز در گفت و گو با خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از مهاباد، اظهار داشت: در روز‌های اوج بحران بیماری کرونا و ایام تعطیلات نوروز با برنامه ریزی و هماهنگی‌های صورت گرفته و رعایت توصیه‌های بهداشتی، از تمام ظرفیت‌ها و امکانات موجود برای مقابله با متخلفین عرصه‌های منابع طبیعی استفاده شد.

او افزود: از ابتدای شیوع ویروس کرونا در شهرستان مهاباد بیش از ۱۰۰ مورد گشت زنی در عرصه‌های ملی شده توسط نیرو‌های این اداره انجام شده، همچنین با همکاری نیروی انتظامی بیش از ۳۵ کامیون و ماشین‌های باری حامل مقطوعات چوبی به منظور کشف محموله قاچاق مورد پایش و بازرسی قرار گرفته است.

پاتو در ادامه گفت: اداره منابع طبیعی و آبخیزداری شهرستان مهاباد در راستای انجام رسالت سازمانی خود که همانا حفاظت و صیانت از منابع طبیعی و انفال است، با انجام اقدامات پیشگیرانه و برقراری کشیک‌های حفاظتی و گشت زنی در عرصه‌های ملی در ایامی که بدلیل بیماری کرونا شرایط حاکم بر جامعه متفاوت از قبل بود در انجام وظایف خود کوتاهی نکرده و به سودجویان و فرصت طلبان اجازه ندادند با سوء استفاده از وضعیت موجود، به تخریب منابع طبیعی و محیط زیست بپردازند.

او با بیان اینکه حفاظت و صیانت از جنگل‌ها و مراتع وظیفه همگانی است، افزود: به سودجویان و فرصت طلبان اجازه دست درازی به منابع ملی  که میراث ارزشمند و ثروت ملی کشور است را نخواهیم داد.

رئیس اداره منابع طبیعی مهاباد یادآور شد: یکی از عوامل اصلی تخریب جنگل‌ها و مراتع قطع درختان جنگلی و برداشت هیزم و بوته توسط روستائیان جهت تامین سوخت مورد نیاز مصارف خانگی از قبیل ایجاد گرمایش و پخت و پز بوده و یکی دیگر از عوامل تخریب جنگل‌ها و مراتع تبدیل آن‌ها به اراضی کشاورزی و زراعی است، که با افزایش جمعیت و نیاز به تولید محصولات کشاورزی و باغی، این مساله نمود بیشتری داشته است.

جنگل‌های بلوط مهاباد نقطه آغاز زاگرس

این مقام مسئول اذعان کرد: قطع درختان جنگلی با هدف قاچاق و استفاده در سایر صنایع از جمله کاغذسازی و همچنین تهیه زغال یکی دیگر از عوامل تخریب و کاهش سطح جنگل‌های منطقه است، چرای نامناسب دام و بیش از ظرفیت مجاز هم موجب تخریب مراتع می‌شود که این موضوع باعث تخریب فیزیولوژی گیاهان خوش خوراک، تغییر در ترکیب گیاهی و هجوم گونه‌های جدید به مراتع است.

مجید پاتو با بیان اینکه حفظ منابع طبیعی نیازمند اقدامات پیشگیرانه و مستمر است، تاکید کرد: باید همه سعی کنیم که فرهنگ حفاظت و نگهداری از منابع طبیعی و بهره گیری اصولی از محیط زیست فراگیر شود، ارتقای میزان آگاهی مرتعداران و جنگل نشینان با ارائه آموزش‌های علمی و عملی گامی موثر در جلوگیری از تخریب جنگل‌ها است.

بیش از ٧٠درصد جنگل‌های زاگرس را درختان پهن‌برگ بلوط تشکیل می‌دهند که گاه عمر هر درخت آن به ٤٠٠ سال و ارزش اکولوژیکی آن به ٢٠٠هزار دلار می‌رسد.

شوربختانه با وجود نشانه‌ها و پیامد‌های هولناک تخریب جنگل‌ها این روند ویرانگر همچنان ادامه دارد و در وضع فقر بهره‌برداران محلی و گسترش روحیه سوداگرانه، آتشی که به جان جنگل‌ها افتاده را وسعت و شدت بیشتری بخشیده است.

امروز به مدد راه‌های ارتباطی دایره مصرف‌کنندگان فرآورده‌های جنگلی فراتر از حوزه‌های آبخیز نیز رفته است و از این رو فشار مضاعفی به جنگل‌ها وارد می‌شود این در حالیست که آمار‌ها نشان می‌دهد در سنوات گذشته و برای دهه‌های متمادی سالیانه ده‌ها هزار هکتار از جنگل‌های بلوط زاگرس از بین رفته است.

با این حال آمار‌های رسمی تخریب جنگل‌ها در سنوات گذشته به دلایلی مخدوش و غیر دقیق است؛ بحران ناگواری را که بر جنگل‌های بلوط رفته است کسانی به درستی فهم می‌کنند که از دهه‌های گذشته تصویر پیشینی دقیقی از این سرمایه خدادادی داشته باشند.

جان داگلاس پژوهشگری است که در سال‌های ١٣٢٨ و ١٣٢٩ خورشیدی از بخشی از این جنگل‌ها در لرستان بازدید و در آنجا تحقیق کرده است. او در کتاب خود با تیزبینی، فقر لر‌ها را معلول تخریب جنگل‌ها و مراتع می‌داند، بنا به روایت او «.. مثل گذشته از جنگل‌های پر پشت بلوط خبری نیست‌…».

آنچه داگلاس در هفتاد سال پیش بدان اشاره می‌کند هشدار به فاجعه‌ای است که امروزه به صورت کامل‌تری جامه عمل پوشیده است. هفت دهه از آن زمان گذشته است و جنگل‌های عمدتاً بلوط لرستان و زاگرس تاکنون دشواری‌ها و دشمنی‌های زیادی را از سرگذرانده و هر سال کم‌پشت‌تر و فقیرتر شده‌اند.

متاسفانه در تمام دهه‌هایی که تخریب گسترده در جریان بوده است، فرآیند احیای طبیعی جنگل‌ها به دلیل گسترش دامداری سنتی در فضای جنگل‌ها متوقف شده و احیای منابع از طریق نیرو‌های انسانی نیز جزئی و در همین موارد جزئی نیز در نمونه‌های بسیاری ناموفق بوده است و در مواردی دیگر در قیاس با حجم درختان کهنسال تخریب‌شده قابل توجه نیست.

به هر حال پیامد تخریب این جنگل‌ها و مراتع درهم‌تنیده با آن‌ها امروز با واکنش‌ها و خشم طبیعت پاسخ داده می‌شود.

از آنجا که طبیعت تخریب و بدون پوشش و حفاظ شده است مانند سابق جاذب نزولات جوی نیست؛ از این رو زمین به آسانی محمل سیلاب‌های ویرانگری می‌شود که خاک حاصلخیز آن در ترکیب با آب‌ها مسیری که قبلا زندگی در آنجا جریان داشت، شسته می‌شود.

تازیانه آتش بر پیکر خشک مراتع

سالی که گذشت، آتش سوزی‌های متعددی دامنگیر مراتع و جنگل‌های کشور شد و خسارت زیادی را بر حوزه محیط زیست تحمیل و زیان مالی به ثروت ملی وارد کرد و که بخش‌های گسترده‌ای از پوشش گیاهی استان ایلام و مزارع و مراتع سردشت آتشی دوباره را تجربه کردند و برخی مناطق کوهستانی در اطراف ساری، کازرون، جنوب کرمان، قلاجه و گچساران نیز تازیانه شعله‌های آتش را بر تن خشک مراتع خود تجربه کردند.

به گزارش اغلب مسئولان مقابله با حوادث در استان‌های درگیر با آتش سوزی، عامل انسانی بالاترین درصد علت بروز این وقایع را به خود اختصاص داده است و با توجه به این که بیشترین مناطق مستعد آتش سوزی به مراتع و جنگل‌ها در مناطق کوهستانی با پوشش گیاهی بالا بازمی گردد توصیه کرده اند با ارایه آموزش‌ها و دادن هشدار‌های پیشگیرانه و آگاهی بخشی مردم در کاهش این حوادث اقدام شود.

جنگل‌های زاگرس از زمینه‌های امرار معاش مردم خارج شود

رئیس موسسه تحقیقات جنگل و مراتع کشور با اشاره به تخریب و از بین رفتن جنگل‌های زاگرس گفت: این جنگل‌ها باید از زمینه‌های امرار معاش مردم این مناطق خارج شود.

عادل جلیلی گفت: فقر موجود در جامعه هم‌اکنون به یکی از مهمترین دلایل تخریب جنگل‌ها تبدیل شده‌است و تا زمانیکه جایگزینی برای امرار معاش جنگل‌نشینان ارائه نشود این تخریب ادامه خواهد داشت.

او از «زاگرس» به عنوان مرکز تمدن‌سازی و ایجاد کشاورزی در دنیا یاد کرد و اضافه کرد: همگی در تخریب این عرصه‌ها نقش داریم و تا زمانیکه رفتار و تفکرمان را در مورد این عرصه‌ها تغییر ندهیم، قادر به محافظت از آن‌ها نخواهیم شد.

جلیلی با بیان اینکه یک گزینه توسعه برای این مناطق باید ارائه شود تا بر اساس آن با ایجاد اشتغال، وابستگی مردم به زمین و آب به حداقل برسد گفت: در همین راستا توسعه گردشگری مهمترین و تنها راهکار جایگزین در این زمینه است که باید مورد توجه مسئولان قرار بگیرد.

او تصریح کرد: ۴۰ درصد آب کشور در مناطق زاگرس قرار دارد و از این‌رو برای حفظ آب این مناطق، جنگل‌ها و مراتع باید به خوبی مورد صیانت قرار بگیرد.

جلیلی اضافه کرد: هم‌اکنون مهمترین بحران اکولوژیک در بوم زاگرس از بین رفتن یکپارچگی رویشگاه‌های جنگلی و مراتع، کاهش شدید ظرفیت‌های نگهداری آب و نبود امکان استقرار زادواری در بستر جنگل، زوال تدریجی بوم‌سازگان با نمود‌هایی از قبیل کهنسالی درختان، شاخه‌زادی، بیماری‌ها و آتش‌سوزی است.

کلیدی‌ترین وظیفه در ارتباط با جنگل‌های زاگرس حفظ ذخایر موجود است و در راستای حفظ این ذخایر تاکنون طرح‌های کلان پژوهشی توسط این موسسه انجام شده است.

رئیس موسسه تحقیقات جنگل و مراتع کشور اظهار کرد: راهبرد پیشنهادی برای زاگرس اعمال حاکمیت ملی بر عرصه‌های جنگل‌داری و مرتعی با اجرای کاداستر، تقویت گارد‌های حفاظتی، تدوین طرح‌های جنگل‌داری و مرتع‌داری، احیای مراتع و اعمال رویکرد حفاظتی و توسعه ذخیره‌گاه‌های مناطق حفاظتی است.

او مهم‌ترین متغیر‌های تأثیرگذار در زاگرس را تخریب رویشگاه زراعت زیراشکوب، زراعت دیم در شیب‌های بیشتر از ۱۲ درصد، چرای دام، برداشت چوب و سایر بهره‌برداری‌ها عنوان کرد.

این مقام مسئول طرح‌های کلان پژوهشی این موسسه را مبنای اقدامات و فعالیت‌های سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری دانست و گفت: در ارتباط با تهدید‌ها و چالش‌های اساسی در عرصه جنگل می‌توان به تغییر اقلیم، زوال اکوسیستم، تغییرکاربری و ریزگرد اشاره کرد که بر همین اساس طرح‌های کلان‌پژوهشی بسیاری توسط موسسه انجام گرفته است.

جلیلی اضافه کرد: در همین راستا برای نخستین بار سند «بوم‌سازگان زاگرس» توسط سازمان جنگل‌ها مراتع و آبخیزداری کشور با همکاری موسسه تحقیقات و مراتع کشور تهیه و سیاست‌های اجرای این سند با اجرای اقدامات مدیریتی و حفاظتی ویژه در جهت حفظ و توسعه جنگل‌های این مناطق به ۱۱ استان زاگرس‌نشین ابلاغ شد.

«بوم‌سازگان زاگرس» طرحی است که در آن برای تأمین رطوبت موردنیاز جنگل‌ها و مراتع زاگرس از طریق تقویت پوشش گیاهی و اجرای طرح‌های آبخیزداری تلاش می‌شود.

او گفت: «بوم‌سازگان زاگرس» طرحی است که در آن برای تأمین رطوبت موردنیاز جنگل‌ها و مراتع زاگرس از طریق تقویت پوشش گیاهی و اجرای طرح‌های آبخیزداری تلاش می‌شود و در صورت تحقق می‌تواند احیابخش جنگل‌های زاگرس باشد.

این مقام مسئول تاکید کرد: طرح بوم‌سازگان با هدف پایش، احیا و توسعه جنگل‌های زاگرس با کاشت نهال و بذر گونه‌های مقاوم به تغییر شرایط اقلیمی، مبارزه با آفت‌ها، بیماری‌ها و طرح‌های آبخیزداری اجرا می‌شود.

او یادآور شد: مهمترین ویژگی سیلاب ناشی از بارش‌های سال گذشته در سراسر کشور، وجود گل‌ولای بود و می‌توان با عملی کردن سند بوم‌سازگان زاگرس از بروز این اتفاق‌ها جلوگیری کرد.

براساس آمار‌های موجود مساحت جنگل‌های زاگرس ۶ میلیون هکتار است که ۴۰ درصد از جنگل‌های ایران را تشکیل می‌دهد و هم اینک هفت رودخانه از ۹ رودخانه بزرگ کشور در استان‌های زاگرس‌نشین جاری است.

بر اساس مطالعات انجام شده در جنگل‌های زاگرس ۲ هزار و ۳۷۲ گونه گیاهی شناسایی شده است و ۶۱ گونه پستاندار، ۲۷ گونه ماهی، ۱۶۷ گونه پرنده و ۳۷ گونه خزنده در جنگل‌های زاگرس زیست می‌کنند.

بر اساس گزارش‌ها از وسعت ۶ میلیون هکتاری جنگل‌های منطقه زاگرس به دلایل مختلف یک میلیون هکتار آن از بین رفته است.

تا به این جای کار از ناامنی و نقطه شمارش و پایان جنگل‌های بلوط ایران گفتیم، اما در اینجا میخواهیم گفته‌های پدر بلوط ایران در رابطه با جنگل‌های زاگرس را بشنویم:

جنگل‌های زاگرس روزگار خوبی ندارد

مظفر افشار پدر بلوط ایران نیز در این زمینه معتقد است: جنگل‌های زاگرس که شُش‌های تنفسی ایران به شمار می‌رود، روزگار خوبی ندارد و نخستین گام برای حفظ آن، کوتاه کردن دست افراد سودجو از قلع و قمع درختان است.

او می­گوید: گام دوم احیای دوباره جنگل‌های زاگرس و استفاده از گونه‌های بومی آن از جمله بلوط، گلابی وحشی، زالزالک و بنه است تا این جنگل‌ها بتوانند ضمن داشتن شادابی و طراوت برای حفظ منابع آب و خاک نیز موثر باشند؛ و طبق تحقیقات انجام شده ۴۰ درصد آب شیرین ایران در محدوده زاگرس تولید می‌شود و اگر این جنگل‌ها از بین برود، ضمن از بین رفتن منابع آبی، بخش زیادی از خاک این منطقه که در طول هزاران سال گذشته ایجاد شده است، بر اثر سیلاب‌ها از بین می‌رود.

افشار در ادامه گفت: بسیاری از رودخانه‌های پرآب و مهم کشور از جمله رودخانه کارون، کرخه، سمیره، دز و ... از زاگرس سرچمشه می‌گیرد و نابودی زاگرس باعث خشک شدن این رودخانه‌های مهم و حیاتی کشور نیز می‌شود.

پدر ایران اذعان کرد: جنگل‌های ۶ میلیون هکتاری زاگرس با گستردگی در حدود ۱۲ استان کشور، ۴۰ درصد جنگل‌های ایران را تشکیل می‌دهد و حدود ۷۰ درصد تیپ گونه‌های جنگلی زاگرس را بلوط‌ها شامل می‌شود.

این مقام مسئول اظهار داشت: جنگل‌های زاگرس از شهرستان پیرانشهر در آذربایجان غربی شروع و تا بخشی از استان فارس کشیده شده است و یکهزار و ۳۰۰ کیلومتر طول و بیش از ۲۰۰ کیلومتر عرض دارد.

بلوط در ایران قدمتی چند هزار ساله دارد

پدر بلوط ایران گفت: رشد درختان بلوط در زاگرس قدمتی چند هزار ساله دارد بطوری که در برخی مناطق ایران و استان‌های زاگرس نشین هم اکنون درختان کهنسال ۱.۵ تا ۲ هزار ساله وجود دارد.

افشار افزود: این امر نشان می‌دهد که از گذشته دور نیاکان ما به اهمیت درختان بلوط پی برده اند و از آن محافظت کردند بطوری که در فرهنگ ما از درخت بلوط به عنوان درختی مقدس یاد می‌شود.

او در ادامه با اشاره به اینکه در برخی از متون و آثار تاریخی گذشته نشان داده شده که در خشکسالی‌ها و قحطی، ساکنان زاگرس با استفاده از میوه بلوط و تبدیل آن به آرد و تولید نان بلوط از مرگ نجات یافتند اذعان کرد: درخت بلوط از جمله درختان پهن برگ با نیاز آبی بسیار کم است و سهم زیادی در تولید اکسیژن و تصفیه هوا ایفا می‌کند و در سال‌های خشکسالی نیز به سبب مقاومتی که در برابر تشنگی دارد، خشک نمی‌شود.

پدر بلوط ایران گفت: طبق آخرین ارزیابی‌ها و با توجه به نقش بلوط در حفظ منابع آب و خاک و تولید اکسیژن هر اصله درخت بلوط ۵۰ ساله در حدود ۲۰ میلیارد ریال ارزش گذاری شده است.

وی افزود: اگر کشاورزان و روستاییان مناطق جنگلی زاگرس این اهمیت را درک کنند، هرگز برای توسعه زمین کشاورزی و کشت و زرع آن را قطع نمی‌کنند و آن را به عنوان سوخت به کار نمی‌گیرند.

افشار از مسئولان خواست سوخت‌های فسیلی (نفت و گاز) یا روش‌های نوین (خورشیدی) را برای تامین سوخت مورد نیاز روستاییان این مناطق تامین کنند تا آنان مجبور نباشند درختان بلوط را برای گرم کردن خانه‌های خود قطع کنند.

پدر بلوط ایران با انتقاد از برخی افراد که می‌گویند بلوط در این منطقه رشد نمی‌کند، افزود: رشد بذر بلوط با سایر درختان فرق دارد و بلوط در چهار سال اول عمر خود تنها رو به پایین (داخل زمین) رشد می‌کند و از سال چهار به بعد ارتفاع می‌گیرد.

استفاده از ظرفیت زندان‌ها برای جنگل کاری

پدر بلوط ایران گفت: در زندان تمام شهر‌های کشور افرادی هستند که از روی ناآگاهی مرتکب جرمی مانند قاچاق شدند و شاکی خصوصی ندارند؛ این افراد به جای اینکه در زندان بمانند و هزینه‌ای هم به دولت تحمیل شود می‌توانند مروج درختکاری در جنگل‌ها باشند.

او اضافه کرد: در استان لرستان این تجربه به خوبی جواب داده است و با همکاری دادستان خرم آباد برخی از زندانیان علاقه‌مند در طرح جنگل کاری کمربند سبز این شهر مشارکت کردند.

این مقام مسئول افزود: در این طرح هر فرد زندانی می‌تواند از صبح تا ظهر در کاشت نهال و آبیاری درختان مشارکت داشته باشد و بعد ازظهر نیز به امور روزمره و تامین معیشت زندگی خود و خانواده اش بپردازد.

افشار گفت: از مدت اجرای این طرح تاکنون شمار زیادی از زندانیان خرم آباد علاقه‌مند به مشارکت در این طرح شدند بطوری که برخی از زندانیان پس از پایان دوران محکومیت خود نیز همچنان دوستدار جنگل هستند و با انجمن‌های منابع طبیعی همکاری می‌کنند.

او از دادستان مهاباد و سایر شهرستان‌هایی که در دامنه جنگل‌های زاگرس قرار دارد، خواست که جریمه برخی از محکومان قضایی را به خدمت به منابع طبیعی و جنگل‌ها اختصاص دهند.

افشار یادآور شد: هیچ زندانی در دنیا وجود ندارد که نخواهد برای رهایی از بند و جبران گناهان گذشته خود به طبیعت خدمت کند و از طرف دیگر طبیعت که حامیان کمی دارد نیازمند کمک و مشارکت این افراد برای احیا دوباره است.

جنگل‌های زاگرس به سه بخش شمالی، میانی و جنوبی تقسیم می‌شود که در طول بیش از ۵۰ هزار سال گذشته تشکیل شده و به لحاظ محافظت از منابع آب و خاک، تولید محصولات فرعی، ذخایر ژنتیکی، مصارف درمانی، توانایی‌های اکوتوریستی و ارزش‌های زندگی دارای اهمیت زیادی است.

وضعیت نامطلوب جنگل‌های زاگرس

زغال درخت بلوط یکی از انواع زغال‌هایی است که در بازار ایران مشتریان پر و پا قرصی دارد.

آن‌طور که گفته می‌شود قیمت این زغال مرغوب این روز‌ها کیلویی ۳۰ تا ۶۰ هزار تومان است و به تمامی کشور قاچاق می‌شود.

قاچاقچیان برای به‌دست آوردن این زغال در مناطق صعب العبور اقدام به آتش زدن می‌کنند و بعد می‌گریزند تا اواسط پاییز که درختان سوخته از پا می‌افتند و آتش افروزان برمی‌گردند و کنده‌های سوخته را جمع می‌کنند، بی‌دردسر بار می‌زنند و به کوره‌ها می‌رسانند؛ یک سرمایه‌گذاری بدون ریسک. چه کسی نگران درختان سوخته است؟

چه کسانی از آتش سوزی جنگل‌های زاگرس سود می‌برند؟

هر سال با شروع فصل گرما آتش‌سوزی در جنگل‌های زاگرس شروع می‌شود و گزارش‌های زیادی از حجم خسارت‌های جبران‌ناپذیر آن منتشر می‌شود.

از مرگ درختان بلوط که نماد زاگرس هستند تا تلف شدن حیواناتی که در آتش گیر می‌افتند. اما نکته‌ای که وجود دارد حاکی از تفاوت‌های محلی و دلایلی است که در هر خطه فرق می‌کند. وضعیت جنگل‌ها بسیار وخیم است و جنگل‌های زاگرس وارد فازی شده است که ما به آن زوال یا مرگ اکوسیستم می‌گوییم.

حدود یک میلیون و ۵۰۰ هزار هکتار از درختان زاگرس خشک شده‌اند و این شوخی نیست، نمی‌دانم چه زمانی و چه وقتی این مسئله جدی گرفته خواهد شد.

صیانت از درختان استوار بلوط

امسال برای مقابله با آفت جوانه­خوار بلوط در منطقه مهاباد و در مسیر سردشت، محلول پاشی هوایی انجام شد. این طرح برای اولین بار است که در جنگلهای این منطقه اجرا می شود. عملیاتی بیولوژیک که با هدف کنترل آفت جوانه خوار بلوط در جنگلهای این منطقه توسط 2 فروند هواپیمای سازمان حفظ نباتات وزارت جهاد کشاورزی اجرا شد.

بر این اساس امید می­رود با همیاری مردم و مسئولان، حفاظت از منابع سرزمینی در اولویت قرار گیرد تا نفس­ها به شماره نیفتد.