شب آخر ماه رمضان همواره شب بسیار مبارکى است و براى این شب چندین عمل وارد است.
اوّل: غسل.
دوم: زیارت امام حسین علیه السّلام.
سوم: خواندن سوره هاى «انعام» و «کهف» و «یس» و گفتن صد مرتبه: أَسْتَغْفِرُ اللَّهَ وَ أَتُوبُ إِلَیْهِ. از خدا آمرزش مى جویم و به سوى او می‌پویم.
چهارم: این دعا را که شیخ کلینى از امام صادق علیه السّلام روایت کرده بخواند: اللَّهُمَّ هَذَا شَهْرُ رَمَضَانَ الَّذِی أَنْزَلْتَ فِیهِ الْقُرْآنَ وَ قَدْ تَصَرَّمَ وَ أَعُوذُ بِوَجْهِکَ الْکَرِیمِ یَا رَبِّ أَنْ یَطْلُعَ الْفَجْرُ مِنْ لَیْلَتِی هَذِهِ أَوْ یَتَصَرَّمَ شَهْرُ رَمَضَانَ وَ لَکَ قِبَلِی تَبِعَةٌ أَوْ ذَنْبٌ تُرِیدُ أَنْ تُعَذِّبَنِی بِهِ یَوْمَ أَلْقَاکَ
خدایا این است ماه رمضان، که قرآن را در آن نازل کردى، اینک در حال گذشتن است، و من به ذات کریمانه ات پناه میآورم از اینکه سپیده این شب طلوع کند، یا ماه رمضان بگذرد، و نزد تو برایم نتیجه کار ناشایست یا گناهى باشد که بخواهى مرا به سبب آن روزى که ملاقاتت کنم عذاب نمایى.
پنجم: بخواند دعاى «یا مدبّر الامور» را که بیان آن در اعمال شب بیست وسم گذشت ششم: ماه رمضان را با دعاهاى وداع، وداع گوید: دعاهایى که شیخ کلینى و شیخ صدوق و شیخ مفید و شیخ طوسى، و سیّد ابن طاووس (رضوان اللّه علیه) نقل کرده اند و شاید بهترین آن‌ها دعاى چهل وپنجم صحیفه کامله باشد.
سیّد ابن طاووس از امام صادق علیه السّلام روایت کرده که هرکه در شب آخر ماه رمضان، آن ماه شریف را وداع گفته و بگوید: اللَّهُمَّ لا تَجْعَلْهُ آخِرَ الْعَهْدِ مِنْ صِیَامِی لِشَهْرِ رَمَضَانَ وَ أَعُوذُ بِکَ أَنْ یَطْلُعَ فَجْرُ هَذِهِ اللَّیْلَةِ إِلا وَ قَدْ غَفَرْتَ لِی
خدایا این ماه را آخرین بار روزه ام در ماه رمضان قرار مده، و به تو پناه میآورم از اینکه سپیده این شب سر زند، مگر اینکه مرا آمرزیده باشى.
پیش از آنکه سپیده بر آید، حق تعالى او را بیامرزد، و توبه و بازگشت نصیب وى کند.
سیّد ابن طاووس و کفعمى از حضرت رسول صلى اللّه علیه و آله روایت کرده اند که فرمود: هرکه در شب آخر ماه رمضان، ۱۰ رکعت نماز به صورت دو رکعت بخواند، در هر رکعت سوره «حمد» را یک بار، و «قل هو اللّه احد» راه ده بار، و در هر یک از رکوع و سجود ده مرتبه بگوید: سُبْحَانَ اللَّهِ وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ وَ لا إِلَهَ إِلا اللَّهُ وَ اللَّهُ أَکْبَرُ «پاک است خدا و ستایش شایسته اوست و معبودى جز او نیست و خدا بزرگتر است»؛ و هنگامی که از ده رکعت فراغت یافت هزار مرتبه استغفار کند؛ و پس از استغفار سر به سجده گذارد و در حال سجده بگوید:
یَا حَیُّ یَا قَیُّومُ یَا ذَا الْجَلالِ وَ الْإِکْرَامِ یَا رَحْمَانَ الدُّنْیَا وَ الْآخِرَةِ وَ رَحِیمَهُمَا یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ یَا إِلَهَ الْأَوَّلِینَ وَ الْآخِرِینَ اغْفِرْ لَنَا ذُنُوبَنَا وَ تَقَبَّلْ مِنَّا صَلاتَنَا وَ صِیَامَنَا وَ قِیَامَنَا
اى زنده به خود پاینده! اى داراى بزرگى و بزرگوارى، اى بخشنده دنیا و آخرت و اى مهربان دنیا و آخرت، اى مهربان‌ترین مهربانان، اى معبود گذشتگان و آیندگان، گناهانمان را بیامرز، و نماز و روزه و شب بیداریمان را قبول کن.
سوگند به کسی که مرا به راستى به پیامبرى مبعوث کرد، که جبرئیل مرا از اسرافیل خبر داد و اسرافیل از پروردگار خود، که سر از سجده برنداشته، خدا او را بیامرزد، و ماه رمضان را از او قبول کند، و از او درگذرد تا آخر خبر؛ و این نماز در شب عید فطر هم روایت شده است، ولى در این روایت آمده است که تسبیحات اربعه را در رکوع و سجود به جاى ذکر رکوع و سجود بخواند، و به جای «اغفر لنا ذنوبنا» تا آخر بگوید: اغْفِرْ لِی ذُنُوبِی وَ تَقَبَّلْ صَوْمِی وَ صَلاتِی وَ قِیَامِی «گناهم را بیامرز، و روزه و نماز وشب زنده داری ام را بپذیر».