شوراها ؛ پارلمان شهری

به گزارش سرویس پژوهش خبرگزاری صدا وسیما: شکل گیری شورا‌های شهر و روستا را می‌توان گام بلند دیگری برای سپردن اداره امور کشور به مردم ارزیابی کرد. بر اساس اصل ۱۰۰ قانون اساسی برای پیشبرد سریع برنامه های‏ اجتماعی‏، اقتصادی‏، عمرانی‏، بهداشتی‏، فرهنگی‏، آموزشی‏ و سایر امور رفاهی‏ از طریق‏ همکاری‏ مردم‏ با توجه‏ به‏ مقتضیات‏ محلی‏، اداره‏ امور هر روستا، بخش‏، شهر، شهرستان یا استان‏ با نظارت‏ شورایی‏ به‏ نام‏ شورای‏ ده‏، بخش‏، شهر، شهرستان‏ یا استان‏ صورت‏ می‌گیرد که‏ اعضای‏ آن‏ را مردم‏ همان‏ محل‏ انتخاب‏ می‌کنند.

چنین اختیاری در قانون اساسی، شورا‌ها را به عنوان پارلمان شهری مورد توجه قرار داده است. پارلمان در هر کشوری وظیفه قانون گذاری و نیز نظارت بر فعالیت دولت‌ها را بر عهده دارند. در واقع پارلمان‌ها ریل گذاری حرکت دولت‌ها را بر عهده دارند، البته این امر در نظام‌های پارلمانی مانند بریتانیا پررنگ‌تر است. اما در کشور ما ظرفیت‌های تبدیل شورا‌ها به پارلمان شهری کم نیست. اما به نظر می‌رسد گاهی اوقات تقسیم کار میان پارلمان کشوری و پارلمان شهری به نفع منتخبان ملت در پارلمان ملی شکل می‌گیرد.

به طور مثال مجلس و دولت در قالب ۲ لایحه درآمد پایدار و هزینه شهرداری‌ها و مالیات بر ارزش افزوده بخشی از درآمد‌های شهرداری‌ها را کاهش دادند. البته نگاهی به دیگر منابع درآمدی شهرداری‌ها مانند عوارض ساخت و ساز و تراکم؛ گردش مالی بسیاری از شهر‌ها را با ارقام بسیار بالایی نشان می‌دهد.

 

علاوه بر آن، هم اکنون نیز اختیارات شورا‌ها چه در تعیین مقررات اداره شهر و اساسنامه شرکت‌های تابعه شهرداری و چه در انتخاب شهردار بسیار است. ضمن اینکه نظارت همه جانبه بر کار شهرداران و اختیار برکناری شهرداران به وسیله شورا‌های شهر؛ قدرت نظارتی نمایندگان پارلمان شهری را نیز نشان می‌دهد.

در حقیقت پارلمان شهری، هیئت مدیره شهرداری است. اما البته این به معنی تقلیل پارلمان شهری به شورای شهرداری نیست و باید با بهره گیری از تجارب چند دوره شورا‌ها برای فراتر رفتن از شورا‌های شهرداری به پارلمان؛ همه جانبه شهری گام‌های بیشتری برداشته شود و با افزایش اختیارات شهرداری‌ها به شرایط محلی و ناحیه گرایی در اداره امور کشور؛ توجه بیشتری شود.

وجود شورا‌های شهر به عنوان پارلمان شهری که نقش مشورتی نیز درکنار شهرداران و در حوزه مدیریت شهری دارند نه تنها موجب افزایش کارآمدی این شورا‌ها می‌شود بلکه تنش‌های ناشی از تضاد و تعارض‌های قانونی و حقوقی در خصوص شورا‌ها و مدیریت شهری نیز کاهش می‌یابد.

نقش شورا‌ها و جایگاه شورا‌های شهر در تصمیم گیری برای شهر‌ها جهت دستیابی به توسعه پایدار شهری و دستیابی به اهداف حقوق شهروندان بسیار بالاست در نتیجه شورا‌ها نیاز به تخصص‌های مرتبط با حوزه شهری جهت دستیابی به توسعه پایدار شهری و رضایت شهروندان دارند.

مشارکت مردم و حضور حداکثری مردم در انتخابات شورا‌ها می‌تواند تضمین کننده ورود افراد متخصص شهری و کارآمد بدور از گرایش‌های سیاسی باشد، مدیریت شهری باید به دست افراد متخصص شهری که با الفبای شهرسازی آشنا هستند سپرده شود در نتیجه جهت جلوگیری از بازی‌های سیاسی و نابودی شهر‌ها توسط افراد غیر متخصص نیازمند انتخاب درست مردم در انتخابات پارلمان شهری هستیم.

جایگاه پارلمان شهری شایسته افرادی است که تخصص شهری داشته باشند تا بتوانند تحولی در بحث مدیریت شهری ایجاد کنند. شورای شهر نباید سیاسی اداره شوند، سیاسی شدن شورا‌ها باعث می‌شود که مسائل و مشکلات شهری به دست فراموشی سپرده شود.

 

به هر حال اگر روند آرا در انتخابات شورا‌های شهر به سمتی پیش رود که افراد شایسته با تخصص شهری وارد شورا‌ها شوند قطعاً می‌توان به آینده بیشتر امیدوار بود. مسلما با ارتقای سواد انتخاباتی مردم و نظارت دقیق‌تر بر کار شورا‌ها و ارتقای شاخصه‌های سلامت و کارآمدی و هویت اسلامی انقلابی شورا‌ها را برای رسیدن به الگوی تراز پارلمان شهری یاری خواهد کرد.

پژوهشگر: دکتر حسن مجیدی