یکی از اوقات دیدنی سیما در ماه مبارک رمضان، برنامههای سحرگاهی هستند.
مناجات خوانی زنده در ماه خدا
شبکه یک سیما سال هاست که با برنامه «ماه خدا» اوقات سحرگاهی ماه مبارک رمضان را پشت سر میگذارد. این برنامه با اجرای مجری پیشکسوت صداوسیما «حسن سلطانی» پخش میشود. «ماه خدا» یک برنامه مجری محور است؛ در هر قسمت از این برنامه مجری، مجموعهای از اشعار، حکایات و نکات نغز و معنوی را با مخاطب خودش در میان میگذارد. هر چند که در دل برنامه یک فصل با اجرای محمدحسین صیرفی به گفتگو با کارشناس برنامه «ماه خدا» حجت الاسلام ناصر رفیعی اختصاص دارد. وی در هر سحر یک نکته درباره ویژگیهای خردمندان در قرآن را بیان میکند.
اما اتفاق ویژه برنامه «ماه خدا» اجرای مناجات خوانی زنده است. هر سحر در این برنامه یکی از نواخوانان از نسلها و سبکهای مختلف به خواندن قطعهای مناجات میپردازد.
یکی از دستاوردهای برنامه «ماه خدا» پویش جمع خوانی قرآن کریم است که طی آن هزاران ختم قرآن انجام شده. پایان بخش برنامه «ماه خدا» نیز قرائت یک جزء قرآن توسط یکی از قاریان نوجوان کشورمان است. در این بخش نیز استعدادهای قرآنی به جامعه معرفی میشوند.
ادای دین به کادر درمان از کربلا
شبکه دو سیما هر روز با برنامه «به افق بهشت» به استقبال سحرگاهان میرود. اتفاق ویژه در این برنامه، ارتباط مستقیم با کربلای معلاست. این برنامه به طور زنده از بین الحرمین پخش میشود. به گونهای که حرم امام حسین (ع) و حضرت عباس در پس زمینه تصویر قرار دارد. بسته رسانهای «اندکی صبر» حاوی صدای پرستاران و کادر درمان است که با خدا سخن میگویند و همراه با اسم و عکس آنها به نمایش در میآید.
حجت الاسلام حسین انصاریان نیز کارشناس ثابت برنامه «به افق بهشت» است.
بخشهایی کوتاه با حضور شاعران و صداپیشگان و مدیحه سرایان و خواندن اشعار و قطعات عرفانی نیز به این برنامه تنوع بخشیده است.
ماه من در دست جوانان
«ماه من» عنوان ویژه برنامه سحرگاهی شبکه سه سیماست. این برنامه با طراحی صحنهای چشم نواز و خلاقانه روی آنتن میرود. اولین چیزی که در برنامه «ماه من» توجه مخاطب را به خودش جلب میکند، دکور متفاوت این برنامه است. استفاده از آب و غلبه رنگ آبی، مایه آرامش و لذت بصری مخاطب میگردد. همچنین به مقتضای بحث، تصاویری در طول برنامه در پس زمینه و پشت سر مجری و کارشناسان ظاهر میشود.
نجم الدین شریعتی، مجری خوش بیان این برنامه در وقت سحر میزبان طیف متنوعی از میهمانان است. بخش مهم و اصلی این برنامه به مباحث تحلیلی و صحبتهای کارشناسان مذهبی اختصاص دارد که درباره فضائل امیرالمومنین علی (ع) به بیان مطالبی میپردازند. تا شب بیستم ماه رمضان، حجت الاسلام حامد کاشانی کارشناس ثابت «ماه من» بود و پس از اتمام برنامه وی حجت الاسلام علوی تهرانی، در این برنامه حضور یافته است.
همچنین در بخش دیگری از برنامه «ماه من» جواد تاجیک، راوی دفاع مقدس به بیان خاطراتی شنیدنی از شهدای مدافع حرم میپردازد. در این بخش، تصاویر و صوتهایی دیده و شنیده نشده از شهدای مدافع حرم پخش میشود. در یکی از قسمتهای این برنامه همچنین در یک اتفاق غافل گیرکننده کتیبه ضریح حرم حضرت زینب (س) توسط همرزم یکی از این شهدا در برنامه رونمایی شد.
در برخی قسمتهای این برنامه نیز روایتهای ادعیهای توسط بهروز شعیبی، بازیگر و کارگردان سینما و تلویزیون خوانده میشود.
سحوری شاعرانه
شبکه چهار سیما با برنامه «سحوری» هر سحر به استقبال اذان صبح میرود. این برنامه با اجرای ساعد باقری، شاعر معاصر به بازخوانی اشعار و متون ادبی عرفانی و دینی میپردازد. «سحوری» یک برنامه ویژه و مناسب برای فرهیختگان و علاقهمندان به ادبیات فارسی است و میتواند آن را از شنیدن نغزترین اشعار و قطعات ادبی سیراب کند. این برنامه، بخشهای ویژه و متفاوتی هم دارد. ازجمله میتوان به مناجات خوانی و قرائت دعای سحر با صدای خوانندگان مطرح موسیقی ایرانی همچون محمد معتمدی، محمد اصفهانی و ... اشاره کرد. یک بخش دیگر از برنامه «سحوری» به پخش سخنرانیهای کوتاه اختصاص دارد.
برنامهای از حرم امام رضا (ع)
«سجاده» عنوان ویژه برنامه سحرگاهی شبکه پنج سیماست که به طور مستقیم از صحن حرم مطهر امام رضا (ع) پخش میشود. با توجه به شیوع ویروس کرونا و عدم امکان سفر بسیاری از مردم به مشهد، این برنامه فرصتی را برای قرار گرفتن مردم در فضای حرم علی بن موسی رضا (ع) فراهم کرده است. درواقع برنامه «سجاده» نائب الزیاره مخاطبانش است و با نمایش پی در پی تصاویری از آن حرم نورانی، کبوتر دلها را در صحن و سرای آقا امام رضا (ع) به پرواز در میآورد.
کارشناس مذهبی برنامه سجاده حجت الاسلام مسعود عالی است و اجرای آن را سیدمحمدجواد شرافت (از شاعران آئینی) به عهده دارد.
نواها و نغمههای رمضانی
طولانیترین و تخصصیترین ویژه برنامه سحرگاهی سیما در ماه رمضان امسال، متعلق به شبکه آموزش است. این شبکه از ساعت ۲۴ تا ۶ بامداد با برنامه «نواها و نغمه ها» فضایی هنری و معنوی را برای مخاطبهای خودش فراهم میکند. به این ترتیب که در این برنامه شش ساعته، مناجاتها و آوازهای عرفانی، نوای مداحان، دعاهای ویژه ماه رمضان مانند دعای امین الله، مجیر، ابوحمزه ثمالی، خمس عشر … قرائت میشود و در روزهایی که دعای خاص برای آن روز وجود دارد دعای کمیل، عهد، توسل و … به گوش میرسد. همچنین در خلال این نغمات، قطعاتی کوتاه از سخنان معنوی و عرفانی بزرگان دین پخش میشود؛ بزرگانی، چون حضرت امام خمینی (ره)، رهبر معظم انقلاب آیت الله خامنه ای، حجت الاسلام مجتبی تهرانی، مرحوم محمد اسماعیل دولابی، شهید مطهری و ... پخش میشود.
بلیت دوطرفه به حرم
شبکه قرآن با ویژه برنامه «مهمان خدا» از جوار حرم مطهر امام رضا (ع) به استقبال سحرگاهان میرود. این برنامه با شعار «قرآن زنده است»، به مباحث معرفتی و طرح مواسات و همدلی مومنانه با هدف تشویق مردم برای کمک به نیازمندان در ماه مبارک رمضان، مهمان دلهای خداجوی روزهداران و سحرخیزان است. یکی از بخشهای این برنامه «بلیت دو طرفه» نام دارد که در این بخش تصاویر اماکن مقدس کربلا، نجف اشرف و مشهد مقدس با نوای مناجات پخش میگردد.
یکی دیگر از بخشهای ویژه مهمان خدا «میانه میدان» نام دارد که به موضوع مشکلات حال کشور و کمکهای خیرخواهانه و گفتگو با طلاب جوان پیرامون فعالیتهای جهادی در روزهایی که محور آن کمک مومنانه است میپردازد. گفتگو با خانوادههای شهدای مدافع حرم و دفاع مقدس نیز از دیگر بخشهای برنامه سحرگاهی شبکه قرآن سیماست. در این برنامه تلاوت قرآن و اذان توسط استادان و قاریان ممتاز کشور انجام میشود.
وقت سحر به روایت افق
«وقت سحر» عنوان برنامه سحرگاهی شبکه افق سیماست. این برنامه با اجرای «صابر خراسانی» شاعر و مداح مشهور پخش میشود. در این برنامه همچنین نریمان ذاکر و شاعر اهل بیت نیز خراسانی را همراهی میکند. بخش بعدی «وقت سحر» سخنرانی مذهبی است؛ این بخش با حضور استاد مطرح حوزه و دانشگاه حجت الاسلام والمسلمین علیرضا پناهیان روی آنتن میرود. در هر قسمت از این برنامه یک گزارش زنده تصویری نیز درباره برنامهها و فعالیتهای فرهنگی و خیرخواهانه نیز پخش میشود. «وقت سحر» به این ترتیب به معرفی فعالیتهای خودجوش انسان دوستانه و الگوسازی در این زمینه نیز میپردازد. حاج علی قربانی نیز در این برنامه به مناجات خوانی میکند.
برنامه سحرگاهی ویژه کودکان
شبکه پویا که به کودکان اختصاص دارد نیز یوژه برنامه «ماه طلایی» را برای اوقات سحرگاهی ماه رمضان امسال پخش میکند. این برنامه با اجرای شهرام شکیبا، بخشهای مختلفی دارد. بخش هایی، چون خواندن پیامهای بینندگان برنامه، بخش نمایشی که توسط بازیگران این برنامه و متناسب با ذائقه مخاطب نونهال تهیه شده، مصاحبه با فعالان فرهنگی حوزه کودک و نوجوان و مناجات خوانی و قرائت قرآن و اذان با صدای بچه ها.
رفاقت نوجوانانه در سحرگاه
شبکه امید برای مخاطب نوجوان خودش در سحرهای ماه رمضان امسال برنامه «رفیق» را تدارک دیده است؛ رفاقتهایی از جنس نوجوانی موضوع برنامه رفیق است که همراه نوجوانان روزه اولی در اوقات سحر شبکه امید خواهد بود. مهمانان برنامه که خود یا نوجوانند و یا خاطرات جذابی از نوجوانی خود دارند در استودیو رفیق حاضر میشوند. بیان مباحث روان شناسی و مسائل مربوط به نوجوانان از جمله موضوعاتی است که ویژه برنامه «رفیق» شبکه امید هر سحرگاه در ایام ماه مبارک رمضان به آن میپردازد.
آسیبهایی که برخی نوجوانان در روابط و دوستیها با همسن و سالان خود میبینند از جمله دغدغههایی است که این برنامه سعی دارد با استفاده از نظرات روان شناسان مباحثی را در این حوزه مورد بررسی قرار دهد. فلسفه دوستی و رفاقت در اسلام، وفاداری، رازداری، معرفت و در کل ۳۰ موضوع را در حوزه دوستی و رفاقت برای ۳۰ برنامه «رفیق» درنظر گرفته شده که با بحثهای کارشناسان برای نوجونان عزیز و روزه دار کشورمان تبیین میشود و بخشهای دیگر برنامه هم با توجه به موضوع هر قسمت انتخاب شده اند.