معاون امور آب و آبفای وزیر نیرو با اشاره به اینکه وضع بارندگی کشور نسبت به سال‌های پیش، خوب نیست، گفت: نسبت به پارسال حدود ۵۴ درصد و نسبت به متوسط ۵۲ سال گذشته حدود ۴۰ درصد، کاهش بارندگی داریم.
به گزارش خبرنگار خبرگزاری صدا و سیما، آقای قاسم تقی زاده خامسی با حضور در برنامه گفت و گوی ویژه خبری چهارشنبه شب شبکه دو سیما با بیان اینکه افق سال آبی از ابتدای مهر تا ابتدای مهر سال بعد است و اکنون در هشتمین ماه سال آبی هستیم، افزود: بارندگی‌های مناسبی در اردیبهشت، پیش بینی شده است که امیدواریم محقق شود.
وی اضافه کرد: در ۵۲ سال گذشته، میزان بارندگی در حدود ۲۲ سال از متوسط بالاتر و در حدود ۳۰ سال، از نرمال، کمتر بوده است.
آقای تقی زاده خامسی با اشاره به اینکه در ۵۲ سال اخیر، بیشترین بارندگی را در سال ۱۳۹۸ داشتیم، ادامه داد:سال‌های پربارش ما دو یا سه سال پشت هم بوده است و سال‌های کم بارش ما برای حدود یک دهه بود.
معاون امور آب و آبفای وزیر نیرو گفت: از سال ۱۳۸۶ تا ۱۳۹۶ دوره‌های کم بارش متناوبی وجود داشت.
آقای تقی زاده خامسی با اشاره به اینکه در برخی مواقع، سیل، نعمت است، افزود: در استان سیستان و بلوچستان در هشت ماه گذشته فقط ۳ درصد بارندگی داشتیم، اما ممکن است سیلابی اتفاق بیفتد و کم آبی آن منطقه را برای مدتی حل کند.
وی، بارش‌های رخ داده در سال آبی جاری را با متوسط بارش‌های ۵۲ سال گذشته، مقایسه و اضافه کرد: در دی، اسفند و فروردین امسال از نظر بارندگی، بدترین شرایط را در ۵۲ سال گذشته داشتیم.
معاون امور آب و آبفای وزیر نیرو با اشاره به وضعیت مخازن سد‌های کشور از ابتدای سال آبی تاکنون گفت: پارسال ۷۴ درصد مخازن سد‌های کشور پر بود، اما اکنون این رقم به حدود ۵۰ درصد رسیده است.
آقای تقی زاده خامسی افزود: پیش بینی می‌کنیم در حدود ۲۵۰ شهر، تنش آبی داشته باشیم البته این به معنای آن نیست که آب را جیره بندی کنیم؛ با مدیریت فشار، مسئله را حل می‌کنیم.
وی اضافه کرد: مجبور هستیم آب را در سد‌ها برای آب شرب به گونه‌ای مدیریت کنیم تا برای سال بعد هم ذخیره داشته باشیم.
آقای تقی زاده خامسی با بیان اینکه در اوایل این دولت در روستا‌ها حدود یک میلیون نفر به آب شرب پایدار دسترسی داشتند، گفت: در حدود ۱۰ درصد روستا‌ها در برخی جا‌ها مجبوریم با تانکر آبرسانی کنیم.
معاون امور آب و آبفای وزیر نیرو افزود: هزار تانکر را در سطح کشور برای این منظور اجاره کردیم و در عین حال فعالیت عمرانی آبرسانی همچنان ادامه دارد.
آقای تقی زاده با اشاره به اینکه تاثیر بارور سازی ابر‌ها چندان نیست، اضافه کرد: در گذشته چند بار این کار را به صورت آزمایشی انجام دادیم، اما نتیجه چندان مثبتی از آن نگرفتیم و این کار در برنامه امسال وجود ندارد.
وی با اشاره به حفر چاه ژرف در استان سیستان و بلوچستان گفت: کار بیهوده‌ای انجام شد و آن را در فضای مجازی بیش از اندازه بزرگ کردند.
آقای تقی زاده افزود: موضوع آب‌های ژرف، فعلاً در حال مطالعه است و تاکنون نتیجه مثبت قابل دفاعی به دست نیاوردیم، اما ممکن است در آینده به دست بیاید.
رئیس مرکز پیش بینی سازمان هواشناسی هم در ارتباط تصویری با این برنامه با اشاره به اینکه عمده فصل بارش را از دست دادیم، گفت: پیش از این حدود ۸۷ درصد از آب یک سال کامل زراعی تامین می‌شد در حالی که تا کنون فقط ۴۸ درصد این آب، تامین شده است.
آقای صادق ضیائیان افزود: بر اساس تجربیات قبلی، اگر بارش اردیبهشت، خرداد و تابستان به صورت نرمال پیش برود، حداکثر ۱۵ درصد بارش کل کشور را تامین می‌کند.
وی اضافه کرد: پیش بینی ما این است که اردیبهشت نرمالی را داشته باشیم، اما در مجموع فقط هشت درصد بارش کشور را تامین می‌کند.
رئیس مرکز پیش بینی سازمان هواشناسی ادامه داد: در تابستان هم کم بارشی را برای مناطق پربارش کشور از جمله مناطق ساحلی دریای خزر خواهیم داشت.
وی گفت: انتظار ما این است که در پایان سال آبی امسال یکی از کم بارش‌ترین سال‌های ۵۰ سال گذشته را تجربه کنیم و امکان دارد حتی رکورد کم بارش‌ترین سال را داشته باشیم.
آقای ضیائیان افزود: کم بارش‌ترین سال در سال آبی ۸۶ و ۸۷ اتفاق افتاده که حدود ۴۳ درصد کم بارش بوده است؛ امسال به حدود آن عدد خواهد رسید.
وی اضافه کرد: پیش بینی می‌شود دمای هوا در تابستان در نقاط مختلف کشور، بین نیم تا دو درجه بیش از نرمال باشد.
آقای ضیائیان افزود: انتظار داریم در جنوب شرقی کشور، نرمال باشد، اما در دیگر نقاط بیش از نرمال باشد.
رئیس مرکز پیش بینی سازمان هواشناسی گفت: با توجه به اینکه زمین‌ها خشک و بارشی اتفاق نیفتاده است شاهد پدیده‌ای در کل کشور هستیم که با کوچکترین باد، گرد و خاک زیادی ایجاد می‌شود و نشان دهنده زمین خشک و در نتیجه احساس گرمای بیشتری است.
وی افزود: پیش بینی‌ها می‌شود تعداد سال‌های خشک ما در آینده بیش از تعداد سال های‌تر باشد.
سخنگوی صنعت برق نیز در ارتباط تصویری با این برنامه گفت: ۱۰ هزار مگاوات از ظرفیت تولید نیروگاه‌های کشور به نیروگاه‌های برق آبی مربوط می‌شود که در اوج مصرف به تولید برق کمک می‌کنند.
آقای مصطفی رجبی مشهدی افزود: این بخش، امسال با کم بارشی کنونی به حدود ۶ هزار مگاوات تخمین زده شده است که امیدواریم همین عدد محقق شود.
وی با بیان اینکه برای جبران چهار هزار مگاوات کسری تولید برق، برنامه ریزی لازم را انجام داده ایم، ادامه داد: برای هر استان، سقفی را پیش بینی کردیم که باید آن را رعایت کند.
سخنگوی صنعت برق گفت: با همکاری همه مشترکان و کاهش مصرف غیر ضروری به ویژه در دستگاه‌های اجرایی و ادارات، سال بدون خاموشی را خواهیم داشت.
وی افزود: امسال صنایع باید شرایط صنعت برق را درک کنند و در ساعات خاصی، بخشی از مصرف خود را کاهش دهند.
آقای رجبی مشهدی اضافه کرد: در فروردین, ۲۶ درصد افزایش مصرف در بخش صنایع بزرگ داشتیم که نشان می‌دهد این بخش، سال خیلی خوبی را آغاز کرده است و تولید خیلی خوب و مناسبی را داشتند.
معاون امور آب و آبفای وزارت نیرو: 320 هزار چاه غیرمجاز در کشور داریم
معاون امور آب و آبفای وزارت نیرو گفت: تعداد 320 هزار چاه غیرمجاز در کشور داریم که از این تعداد حدود 200 هزار چاه آب سطحی است.
آقای قاسم تقی زاده خامسی درباره چاه های غیرمجاز و دشت ها در کشور افزود: وضع دشت ها در کشور منفی است ولی سیلاب های دو سال اخیر به آب زیرزمینی خیلی کمک کرد و در بسیاری از نقاط سطح آب زیرزمینی بالا آمده است.
وی ادامه داد: آمار دقیق چاه های غیرمجاز را داریم ولی برخی از این ها را چاه نمی دانیم و آمارهای گفته شده درست نیست چرا که چاه هایی که در 20 متری به آب می رسد آب سطحی است و چاه هایی که زیر 30 و 40 متر انجام می شود جزو آب های زیرزمینی است که شناسایی شده اند.
آقای تقی زاده خامسی افزود: در یک دوره ای چاه های غیرمجاز را بستیم و الآن هم این کار را به صورت محدود انجام می دهیم چون در این شرایط موضوع معیشت مردم مطرح است ولی با بهبود شرایط؛ این چاه ها را مسدود می کنیم.
وی گفت: در حال حاضر چاه هایی که بسته می شوند برداشت های زیادی دارند و سعی کردیم در این شرایط وارد تنش اجتماعی برای این کار نشویم.
معاون امور آب و آبفای وزارت نیرو ادامه داد: در یک دوره اخیر حدود هشت هزار چاه غیرمجاز را مسدود کردیم ؛ البته حدود 200 هزار چاه در 20 متری به آب رسیدند که اینها در مقایسه با سفره های زیرزمینی عددی محسوب نمی شود.
آقای تقی زاده خامسی تصریح کرد: چاه های غیرمجاز دسته بندی شده اند و از این هشت هزار چاه غیرمجاز که مسدود کردیم به اندازه صد هزار چاه، آب برداشت می کردند که قوه قضائیه هم همکاری بسیار خوبی دارد.
وی درباره مدیریت خشکسالی گفت: صرفه جویی در مصرف آب؛ یک اصل است و مردم هم همیشه همکاری کرده اند مثلاً در اوایل کرونا مصرف آب در تهران 45 درصد افزایش پیدا کرد ولی الآن به وضع معمولی رسیده است.
وی ادامه داد: همکاری اصلی در این زمینه با بخش کشاورزی است چون حدود 90 درصد آب در این بخش مصرف می شود و مصرف آب آشامیدنی هفت درصد کل آب است و در بخش کشاورزی باید کارهای ترویجی صورت گیرد و الگوی کشت داده شود.
معاون امور آب و آبفای وزارت نیرو تصریح کرد: در حال حاضر در 17 استان کشور برنج کاشته می شود و نقاطی در کشور داریم که آب آشامیدنی نیست ولی برنج می کارند که باید در این زمینه تدبیری اندیشید.
آقای تقی زاده خامسی گفت: در سال 98 متوسط زیر کشت خوزستان حدود 60 هزار هکتار بود که در این سال 205 هزار هکتار شلتوک کاشتند و امیدواریم طرح آمایش سرزمین که سازمان برنامه و بودجه انجام داده به این مسیر کمک کند.
وی افزود: در سال 83 مرز مدیریت منابع آب را استانی کردیم ولی اخیراً تغییر ساختار دادیم و کار مهمی که در این ساختار حوزه آب که 9 بخش آبریز است انجام دادیم کمیسیونی متشکل از وزارت نیرو، کشاورزی، صنعت، محیط زیست و کشاورزان تشکیل شده است.
آقای تقی زاده خامسی ادامه داد: 50 درصد جمعیت کشور در فلات مرکزی ایران زندگی می کنند که 20 درصد منابع آب در آنجا داریم یعنی انتقال آب شرب؛ یک کار قطعی است که باید با دقت بررسی شود و این ساختار جدید؛ قابل اعتنا است؛ البته کامل نیست که باید اشکالات آن برطرف شود.
وی درباره کنتور هوشمند گفت: برای کنتور هوشمند؛ امسال مجلس بودجه خیلی خوبی در نظر گرفته است و بهترین بودجه ای که برای وزارت نیرو در طول دوره ها گذاشته شده؛ امسال است.
معاون امور آب و آبفای وزارت نیرو درباره انتقال آب از دریای خزر هم افزود: تخصیص آن را ابلاغ کردیم که باید مطالعه شود و سرمایه گذار هم پیدا شود چون دولت در انتقال آب از دریاها سرمایه گذاری نخواهد کرد.
آقای تقی زاده خامسی ادامه داد: انتقال آب از خلیج فارس هم در فاز مطالعه است و باید مجوز زیست محیطی گرفته شود و تنها جایی که مجوز زیست محیطی گرفته است 150 میلیون مترمکعبی است که به طرف یزد و کرمان می رود که فاز اول و دوم آن افتتاح شد و فازهای بعدی آن هم انجام می شود و مابقی در حال مطالعه هستند.
وی درباره فاضلاب خوزستان هم گفت: دولت در یک ماه گذشته 2300 میلیارد تومان اعتبار برای فاضلاب خوزستان اختصاص داده که از طریق پنج بانک استفاده خواهد شد و این یکی از بزرگترین کارهایی است که دولت انجام داده است و امیدواریم مسائل خوزستان با این بودجه حل شود.
آقای تقی زاده خامسی افزود: قراردادهای آن در حال انجام است؛ البته در بحث فاضلاب اهواز از صندوق توسعه ملی 50 میلیون دلار به آن اختصاص دادند و 50 میلیون دلار هم سال گذشته به آن پرداخت شد و مناقصات آن در حال انجام است و پیش بینی می شود تا سه سال دیگر انجام شود.
وی ادامه داد: در پویش «الف-ب ایران» یک برنامه ای برای سال 1400 به رئیس جمهور ارائه کردیم که هر هفته طرح هایی افتتاح می شود و امروز چهار طرح بسیار بزرگ اعم از تصفیه خانه آب در بندرعباس که چهل و پنجمین تصفیه خانه ای است که در این دولت ساخته می شود، تصفیه خانه فاضلاب ساری که هشتاد و سومین تصفیه خانه کشور است، سد بالارود در استان خوزستان که پنجاه و سومین سد است که در این دولت ساخته می شود و مجموعاً 2600 میلیارد تومان طرح فردا توسط رئیس جمهور افتتاح خواهد شد.
معاون امور آب و آبفای وزارت نیرو گفت: 50 درصد آب شرب، سطحی و 50 درصد آن زیرزمینی است و برای سال جاری مشکل حاد نمی بینم ولی نگران سال آینده هستم که باید مراقبت کنیم که بخش های دیگر آب زیادی برداشت نکنند.
آقای مهدی فصیحی هرندی کارشناس آب در ارتباط تصویری با این برنامه گفت: موضوع اصلی؛ عدم تغییر رویکرد است و ما همچنان عملکرد را ارائه می دهیم که این اعداد؛ تصویری از آینده به ما نمی دهد.
وی افزود: سیاست گذاری که ما در مدیریت منابع آب پیش می بریم عملاً درسی از گذشته در آن دیده نمی شود و چرا تغییر الگوی کشت اتفاق نمی افتد؟ چون جامعه ای که پیرامون منابع آب هستند بهتر از ما بهره برداری را پیاده می کنند.
آقای فصیحی هرندی ادامه داد: چاه های سطحی و حریم رودخانه هم برداشت غیرمجاز محسوب می شود؛ بنابراین باید تغییر رویکرد اتفاق بیفتد.
وی گفت: پیشران های توسعه منابع آب؛ نیاز و اقتصاد نیست بلکه اقتصاد سیاسی است و سیاست گذاری باید با ظرفیت های محلی و منطقه ای ما تطبیق پیدا کند که این اتفاق هنوز نیفتاده است و راه حل آن هم رویکرد حوزه ای آب نیست.
این کارشناس آب افزود: ما اجازه نداریم سیاست گذاری را بر دوش مردم بگذاریم مثلاً کشاورز باید کنتور هوشمند تهیه کند و یا موضوع حریم و بستر رودخانه ها که در سال 84 قوانینی را برای آن در نظر گرفتیم که یک سری از املاک در حریم رفتند که باید پول آن پرداخت شود و دولت پول ندارد و اعلام می کنیم کاربری اراضی انجام ندهند که اینها نقص است که باید اصلاح شود.