جهاد خودکفایی نیروی زمینی ارتش با رونمایی از دستاورد جدید خود در حوزه پهپادهای انتحاری، گام پرش گونه‌ای در افزایش توان رزم این نیرو برداشته که منجر به ورود این نیرو به حوزه عملیات‌های فوجی خواهد شد.
به گزارش گروه وبگردی خبرگزاری صدا و سیما؛ اگر تا مدتی قبل، سپاه پاسداران به عنوان قدرت مهم پهپادی در منطقه و جهان، کابوس بزرگی برای دشمنان بخصوص رژیم صهیونیستی و آمریکا به حساب می‌آمد، اما در چند سال اخیر شاهد افزایش کمی و کیفی ناوگان پرنده‌های بدون سرنشین ارتش جمهوری اسلامی ایران در کلاس‌های مختلف هستیم که این نیرو را نیز تبدیل به یکی از ابزار‌های مهم بازدارندگی و تقویت چشمگیر قدرت دفاعی کشورمان کرده است.
در کنار انواع پرنده‌های شناسایی و رزمی، یکی از حوزه‌هایی که اخیرا مورد توجه جدی‌تر ارتش قرار داشته، پهپادهای انتحاری است که در سال‌های اخیر، سطح و اعتبار این بخش از پرنده‌های بدون سرنشین در ارتش کشورمان با ارتقاء چشمگیری همراه بوده است.
از جمله نمونه‌های موفق در این بخش، پهپاد رعد ۸۵ بود که جزء اولین پهپادهای انتحاری کشور محسوب می‌شود که وارد خدمت ارتش ایران شده است. یک پرنده بدون سرنشین انتحاری کوچک که سالهاست به عنوان یکی از اصلی‌ترین سامانه‌های انتحاری بدون سرنشین کشور ما شناخته می‌شود. این پرنده بردی در حدود ۱۰۰ کیلومتر داشته و بنا به اعلام مسئولین با قابلیت ارسال تصاویر توان درگیری با اهداف ثابت و متحرک را دارد.
پهپاد انتحاری رعد
اما در جریان رزمایش بزرگ پهپادی سال گذشته ارتش بود که برای اولین بار، از پهپاد آرش رونمایی شد. یک پرنده بدون سرنشین با برد ۲ هزار کیلومتر با قابلیت انتحاری که برد بلند‌ترین نوع در کلاس خود در جهان به حساب می‌آید. این پهپاد به صورت تخصصی قابلیت قفل بر روی ایستگاه‌های راداری و در اصطلاح سرکوب پدافند هوایی دشمن را نیز دارد.
پهپاد آرش در حقیقت بر اساس سری کیان توسعه پیدا کرده و خانواده پهپاد کیان دو عضو دارد که اولی کیان ۱ نام دارد و در سال ۱۳۹۳ با ماموریت نقش هدف پرنده برای آزمایش سیستم‌های راداری وارد سازمان رزم نیروی پدافند هوایی ارتش شده است.
پهپاد کیان ۲ با ماموریت ضد رهگیری و حمله به اهداف زمینی در شکل انتحاری در سال ۱۳۹۸ وارد خدمت شد که به نسبت مدل اولیه اندازه بسیار بزرگتری دارد. پهپاد کیان بر اساس اطلاعات اعلام شده بردی بیش از هزار کیلومتر را دارد و بر اساس برآورد‌های موجود از سیستم شتاب دهنده اول سوخت جامد و موتور توربوجت بهره می‌برد.
پهپاد کیان یک و دو در کنار یکدیگر
پهپاد آرش از نظر اندازه و ظاهرا تقریبا همان کیان ۲ است، اما یک تفاوت بزرگ در اینجا وجود دارد. در کنار بحث انتحاری، پهپاد آرش قابلیت سرکوب پدافند هوایی را در اختیار دارد. در خصوص سامانه‌های همراه این پهپاد خبر دقیقی منتشر نشده، اما با این حساب به نظر میرسد در درون این پرنده بدون سرنشین، سیستم‌های دریافت کننده امواج راداری نصب شده و می‌تواند با ایجاد حالت آشیانه یاب راداری هدف را کشف و به آن حمله کند.
تصویر پهپاد آرش در زمان پرتاب
ورود نزاجا به باشگاه حملات فوجی پهپادی و هوش مصنوعی
در روز‌های اخیرا جهاد خودکفایی نیروی زمینی ارتش از یک سری دستاورد‌های جدید خود رونمایی کرده که نشان از یک جهش بسیار بزرگ در توانایی مجموعه آجا در حوزه بدون سرنشین‌ها می‌دهد. یکی از مهم‌ترین دستاورد‌های به نمایش درآمده بحث پرنده‌های بدون سرنشین انتحاری با قابلیت حمله موجی در دسته‌های ۱۰ فروندی و همچنین قابلیت بهره گیری از هوش مصنوعی بوده است.
نکته جالب ماجرا اینجاست که به فاصله کمی و در جریان رزمایش پیامبر اعظم (ص) ۱۵ نیروی هوافضای سپاه در اواخر سال پیش بود که برای اولین بار به صورت رسمی به بحث استفاده از هوش مصنوعی در پهپادهای سپاه نیز اشاره شد و تصویری از پرواز جمع پرنده‌های بدون سرنشین سپاه به نوعی نشان دهنده وجود یک الگوریتم هدایتی بین این پرنده‌ها بود.
پرواز جمع چهار فروند پهپاد شاهد ۱۸۱ در رزمایش اخیر سپاه
بر اساس اطلاعات موجود این پهپاد‌ها برای کنترل از یک ایستگاه زمینی بهره گرفته و برد پروازی آن‌ها نیز بین ۴۰ الی ۴۰۰ کیلومتر است. این پرنده‌های بدون سرنشین همچنین از قابلیت شبکه شدن و به اشتراک گذاری اطلاعات در کنار بحث ارسال اطلاعات به سسیستم کنترل برخوردار هستند. این پرنده‌های بدون سرنشین از سر‌های جنگی به وزن ۵ الی ۱۵ کیلوگرم برخوردار هستند.
با نگاه به پرنده‌های بدون سرنشین انتحاری جدید نزاجا متوجه وجود یک پرنده بدون سرنشین بزرگ‌تر و تعداد پرنده بدون سرنشین کوچکتر می‌شویم. بر اساس اطلاعات موجود پرنده بدون سرنشین بزرگ در نقش نوعی پرنده مادر و کنترل کننده اصلی ایفای نقش کرده و از طریق این پهپاد بزرگ است که سایر پرنده‌های انتحاری کوچکتر نیز کنترل می‌شوند.
این مسئله کنترل می‌تواند به صورت لحظه‌ای و آنلاین از طریق واحد کنترل زمینی و یا به صورت هوش مصنوعی و از پیش تعیین شده و بر اساس اطلاعاتی باشد که از قبل در پهپاد پیشرو یا اصطلاحا مادر ذخیره شده است. این نوع از سیستم هدایت و کنترل را شاید بتوان لبه فناوری کنترل و عملیات بدون سرنشین در جهان حساب کرد که به نوعی سر ریز آن برای جنگنده‌های سرنشین دار در جنگنده‌های نسل جدید نیز طرح شده است.
مجموعه پهپادهای انتحاری نزاجا - پهپاد بزرگر تر در نقش پرنده پیشرو و پهپادهای کوچکتر در نقش دنباله رو
برای نمونه در کانسپت‌های مطرح شده برای جنگنده‌های نسل ۶ به ترکیبی از بحث هوش مصنوعی و پرواز پرنده‌های بدون سرنشین در کنار یک جنگنده سرنشین دار به عنوان مادر و واحد کنترل اشاره شده است که در صورت لزوم البته این پرواز می‌تواند به صورت مستقل و بر اساس هوش مصنوعی باشد. پرنده‌های بدون سرنشین در این سناریو در محیط‌های پر خطر وارد عمل شده و تهدید را نسبت به پلتفرم سرنشین دار کاهش می‌دهند. در عین حال قابلیت رزم شبکه محور باعث می‌شود تا این پرنده‌ها امکان به اشتراک گذاری اطلاعات با یکدیگر را نیز داشته باشند که این مسئله میزان اطلاع از وضعیت کلی پیرامونی را گسترش داده و درصد موفقیت عملیات را نیز افزایش می‌دهد.
مسئله مهم و قابل توجه دیگری که در خصوص نسل جدید پهپادهای ارتش اعلام شده توان ضد هوایی و مقابله با اهداف پروازی است. علاقمندان به حوزه نظامی اطلاع دارند که امروزه در جهان بحث توسعه سامانه‌های بدون سرنشین خصوصا در حوزه حملات فوجی، توسعه پرنده‌های بدون سرنشین کوچک و استفاده از پرنده‌های بدون سرنشین تجاری برای عملیات‌های جاسوسی و تروریستی هر روز در حال گسترش پیدا کردن است. در سال‌های اخیر در کشور ما سیستم‌های پدافندی مختلفی برای مقابله با این طیف از تهدیدات توسعه پیدا کرده، اما یکی از روش‌های تقریبا جدید در این حوزه پاسخ دادن با پهپاد خودی به پهپاد دشمن است.
پهپادهای انتحاری کوچک مثل مدل تولید شده برای نزاجا با توجه به توان صنعتی کشور در این حوزه در تعداد انبوه قابلیت تولید را دارند و می‌توان در شرایط قرار گرفتن در معرض یک تهاجم با موجی از پرنده‌های بدون سرنشین در تعداد کم یا زیاد این پهپادهای انتحاری را به سمت آن‌ها فرستاده و با انفجار در آسمان تهدید را نابود کرد.
در حوزه عملیات زمینی نیز یکی بحث شناسایی و دیگری بحث تهاجم زمینی طرح می‌شود. در بحث شناسایی باید دقت داشت که اطلاعات جمع شده از یک مجموعه از پرنده‌های بدون سرنشین می‌تواند فضای بسیار بیشتری را گسترش دهد و در بحث تهاجم نیز نکته مهم این است که حمله در دسته‌های بزرگ‌تر شانس موفقیت و عبور از سد پدافند دشمن را نیز شدیدا بالا خواهد برد. در بحث سر جنگی باید گفت که میزان در نظر گرفته شده برای این پهپاد‌ها و خصوصا پروفایل پروازی و حمله از بالای آن‌ها می‌تواند برای نابودی طیف گسترده‌ای از تهدیدات موجود روی زمین مثل انواع زره پوش‌ها، تانک‌ها، خودرو‌های انتحاری و خصوصا سامانه‌های راداری و حتی پدافندی باشد.
با این اوصاف نیروی زمینی ارتش با رونمایی از سیستم جدید در حقیقت یک گام پرش گونه برای ورود به فضای نبرد شبکه محور و بدون سرنشین در قرن جدید را برداشته و همگام با سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، در حال حاضر از معدود دارندگان این توانایی در میان ارتش‌های جهان محسوب می‌شود. حالا بهتر می‌توان درک کرد چرا ژنرال مکنزی فرمانده ستاد مرکزی تروریست‌های آمریکایی در غرب آسیا (سنتکام) طی روز‌های گذشته اعتراف کرده که ایران با استفاده از انواع پهپادهای رزمی و شناسایی، برتری هوایی آمریکا در منطقه را پس از دهه ها، به چالش کشیده است.