مدیر گروه گفتاردرمانی دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی گفت: لکنت حدود یک درصد جامعه را درگیر میکند و شیوع آن در پسرها ۳ تا ۴ برابر دخترهاست.
دکتر اکبر داروئی افزود: لکنت به صورت تکرار صداها، هجاها و کلمات، کشیده اداکردن بعضی صداها یا گیر و قفل روی بعضی از صداها و قطع موقت گفتار روی میدهد؛ به طوری که سخن گفتن را برای فرد مشکل میسازد.
نایب رییس انجمن علمی گفتار درمانی ایران اظهار داشت: به همین دلیل و با توجه به تداوم این وضعیت، سایر فعالیتهای فرد مثل درس خواندن، اشتغال و حتی ازدواج ممکن است تحت تاثیر این مشکل قرار گیرد.
وی تصریح کرد: اختلالات تلفظی و اشکال در وضوح گفتار، اختلال دیگری است که میتواند به تنهایی یا در کنار سایر اختلالات روی دهد. بعضی از این موارد، خفیف هستند مثل تلفظ نادرست یک یا دو صدای گفتاری مانند "ر"، "س" یا "ش" که صرفا توجه شنونده را به خود جلب میکند و تاثیری بر فهم گفتههای گوینده ندارد، اما گاهی تعداد صداهای نادرست آن قدر زیاد است که وضوح گفتار گوینده بسیار پایین میآید.
نایب رییس انجمن علمی گفتاردرمانی ایران ادامه داد: کم شنوایی و شکاف کام، دو عارضه نسبتا شایع هستند که به چنین وضعیتی منجر میشوند.
وی افزود: گفتار درمانی یا آسیب شناسی گفتار و زبان، رشتهای از علوم توانبخشی است که به رفع یا کاهش اختلالات گفتار، زبان و بلع میپردازد. شیوع این اختلالات در دنیا بین ۷ تا ۱۰ درصد کل جمعیت برآورد میشود، ولی نسبت آن در میان کودکان بیشتر است.
مدیر گروه گفتاردرمانی دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی گفت: به طور کلی در هر سنی ممکن است اختلال گفتار، زبان یا بلع روی دهد. برخی از این اختلالات مادرزادی هستند و هم زمان با تولد نشانههای آن وجود دارد و برخی از آنها هم اکتسابی به شمار میروند.
داروئی افزود: به عنوان مثال یک نوزاد نارس که هنوز قدرت مکیدن شیر را از سینه مادر یا شیشه ندارد، نیازمند تحریکات حسی- حرکتی از سوی گفتار درمانگر است تا بتواند به تغذیه طبیعی و مستقل دست پیدا کند؛ همین طور فردی که در سنین میانسالی یا بزرگسالی، به علت بیماری مانند پارکینسون یا سکته مغزی، توانایی غذا خوردن، یا صحبت کردن را به طور کامل یا نسبی از دست میدهد. با این همه، همان طور که ذکر شد، تنوع و میزان اختلالات در کودکان بیشتر است.
وی با اشاره به اینکه اختلالات گفتار و زبان هم میتوانند به صورت منفرد روی دهند و هم به صورت توامان با دیگر اختلالات، اظهار داشت: تاخیر رشد گفتار و زبان که به صورت صحبت نکردن در زمان مقرر، استفاده از واژگان محدود، ناقص بیان کردن جملات و به طور کلی نداشتن تناسب توانایی صحبت کردن با سن کودک خود را نشان میدهد، از جمله شکایت بخشی از خانوادههایی است که به همین دلیل به گفتار درمانی مراجعه میکنند.
داروئی گفت: این وضعیت در برخی موارد ناشی از مشکلات زمینهای مانند کم توانی ذهنی، کم شنوایی، اوتیسم و بیش فعالی است که علاوه بر گفتار و زبان، بر رشد سایر مهارتها و فعالیتهای کودک نیز تاثیر میگذارد، هر چند ممکن است بدون علت مشخص جسمی یا روانی هم دیده شود.
عضو هیات علمی دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی گفت: در خانوادههایی که کودک با سایر کودکان و یا بزرگسالان تعامل چندانی ندارد و اطرافیان او، توان یا انگیزه لازم را برای برقراری ارتباط یا بازی کردن با وی ندارند، چنین مواردی به وفور دیده میشود.
وی افزود: مشکلات صوتی که عمدتا به دلیل آسیب دیدن حنجره روی میدهد، از دیگر موارد مراجعه به گفتار درمانی است. افرادی که از صدای خود برای شغل خود استفاده میکنند، نظیر معلمان، خوانندگان، قاریان، مداحان و البته خود گفتار درمانگران در معرض آسیب دیدگی حنجره و متعاقب آن اشکال در صدایشان هستند.
داروئی تاکید کرد: استفاده بیش از حد و نادرست از صدا، بدون رعایت بهداشت صوتی، میتواند به عوارضی مانند گرفتگی صدا یا نفس آلود شدن آن منجر شود.
وی ادامه داد: استفاده از الکل، سیگار و سایر مواد دخانی هم میتواند موجب اختلالات صوتی و حتی سرطان حنجره شود که در صورت احساس تغییر صدا، فرد باید بلافاصله به متخصص حنجره مراجعه کند.
داروئی خاطرنشان کرد: اختلالات خواندن و نوشتن در دوران مدرسه وجه دیگری از اختلال زبان به حساب میآید. مشکل در روخوانی، درک مطلب نوشته شده یا نوشتن کلمات و جملات با یا بدون داشتن الگو، از جمله موارد شایع در برخی کودکان دبستانی است که درصورت رسیدگی نکردن و رفع نشدن، ممکن است به موفق نبودن در تحصیل و یا ترک تحصیل آنان بینجامد.