بحران در قلب مرده آفریقا

   به گزارش سرویس بین الملل خبرگزاری صدا و سیما، مجتبی شاهسونی کارشناس مسائل بین الملل در یادداشتی درباره بحران سیاسی در چاد نوشت: فقر‏ شدید، فساد گسترده، ادامه درگیری میان ارتش با شورشیان شمال این کشور‏، فعالیت گروه های تروریستی چون بوکوحرام، تنش با همسایگان، استثمار کشورهای غربی و اخیرا کشتن ادریس دبی بحران در قلب مرده آفریقا را به اوج خود رسانده است. 

 

جمهوری چاد یکی از کشور‌های آفریقای مرکزی است با مساحتی حدود ۱.۲۸۴.۰۰۰ کیلومتر مربع که پایتخت آن شهر انجامنا است و از فقیرترین کشور‌های جهان به شمار می‌آید. این کشور از شمال با لیبی، از شرق با سودان، از جنوب با آفریقای مرکزی، از جنوب غربی با کامرون و نیجریه و از غرب با نیجر همسایه است. بخش زیادی از زمین‌های این کشور را بیابان پوشانده است و به خاطر آب و هوای خشکش به قلب مرده آفریقا مشهور است‎، خشکسالی‌های سخت از عوامل اصلی فقر و عقب ماندگی این کشور است این کشور در سال ۱۹۶۰ از فرانسه مستقل شد. اما در سال ۱۹۶۵ درگیر جنگ داخلی شدو در سال ۱۹۷۹ شورشیان پایتخت را تصرف کردند و جنگ داخلی پایان یافت. همچنین چاد در سال ۲۰۰۳ به جمع کشور‌های تولید کننده نفت پیوست موضوعی که امید‌ها را برای بهبود وضعیت اقتصادی کشور افزایش داد. جمعیت این کشور ۱۰ میلیون و ۵۳/۱ درصد از مردم آن مسلمان هستند. زبان‌های رسمی در این کشور فرانسه و عربی است، اما به دلیل تنوع زیاد قومی و نژادی در این کشور زبان‌های دیگری هم در میان مردم رایج است.

دموکراسی یا دیکتاتوری
بر اساس قانون اساسی چاد رئیس حکومت در این کشور رئیس جمهور است. هم اوست که نخست وزیر و کابینه را تعیین می‌کند. رئیس جمهور با رای مستقیم مردم برای دوره‌ای پنج ساله تعیین می‌شود. رئیس جمهور می‌تواند تنها دو دوره در راس حکومت بماند. با این حال در سال ۲۰۰۵ میلادی تغییری در قانون اساسی این کشور ایجاد شد و بر اساس آن محدودیت دوره‌های ریاست جمهوری برداشته شد. 

ادریس دبی ایتنو در دسامبر ۱۹۹۰ با کودتای نظامی علیه دولت "حسین حبری" به قدرت رسید از سال ۱۹۹۰ تا ۲۰۲۱ رئیس جمهور و رئیس جنبش نجات میهن‌پرستی بود. وی رهبری یک شورش علیه رئیس‌جمهور حسین حبری در دسامبر ۱۹۹۰ را برعهده داشت و به این ترتیب قدرت را به دست گرفت و از شورش‌های مختلف بعدی و تلاش‌هایی که برای کودتا علیه وی صورت گرفت جان سالم به در برد. دبی در انتخابات ۱۹۹۶ و ۲۰۰۱ پیروز شد. اعلام پیروزی دبی در انتخابات ریاست جمهوری آوریل ۲۰۲۱ با بیش از ۷۹ درصد آرا موجب تشدید درگیری‌ها در چاد شد.

تنش در روابط چاد و سودان
ادریس دبی رئیس جمهور چاد، خارطوم را به دخالت در درگیری‌ها بین ارتش چاد و شورشیان درحومه شهر پایتخت و چند شهر دیگر چاد متهم کرده بود و به همین دلیل روابط میان چاد و سودان همواره پر تنش بود. 

 

روابط نزدیک با رژیم صهیونیستی و غرب
دبی روابط بسیار نزدیکی با نتانیاهو داشت تا جایی که در پی کشته شدن دبی‏، بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی در توییتر نوشت: به ملت چاد درگذشت ادریس دبی، رئیس‌جمهوری این کشور را خالصانه تسلیت می‌گویم. ما رهبری شجاع را از دست دادیم و همیشه تصمیم تاریخی او را در ازسرگیری روابط چاد با اسرائیل به خاطر خواهیم داشت. چاد در دوره دیکتاتوری معمر قذافی، روابط خود را با رژیم صهیونیستی قطع کرده بود اما اخیرا دبی و نتانیاهو این روابطشان را از سرگرفته بودند. دبی برای مدتی طولانی متحد فرانسه و سایر کشور‌های غربی و رژیم صهیونیستی بوده است؛ هر چند نارضایتی گسترده‌ای در این کشور درباره مدیریت منابع نفتی چاد توسط دولت او وجود داشته است.

پایان کار ادریس دبی
ادریس دبی ۶۸ ساله در ۲۰ آوریل ۲۰۲۱ هنگام فرماندهی نیرو‌های خود علیه شورشیان جبهه تغییر و توافق چاد (FACT) کشته شد. ژنرال عظیم برماندوآ آگونا سخنگوی ارتش چاد تاکید کرد: ادریس دبی تا آخرین نفس در دفاع از تمامیت ارضی در میدان نبرد جنگید.به گفته محمد زن‌بادا، رئیس کارزار انتخاباتی دبی، او قرار بود بعد از اعلام نتایج اولیه انتخابات، سخنرانی پیروزی خود را برگزار کند، اما به‌جای آن تصمیم گرفت که به دیدار سربازان چادی در خط مقدم نبرد با شورشیان علیه حکومت خود برود.

فقر‏ شدید، فساد گسترده، ادامه درگیری میان ارتش با شورشیان شمال این کشور‏، فعالیت گروه های تروریستی چون بوکوحرام، تنش با همسایگان، استثمار کشورهای غربی و اخیرا کشتن ادریس دبی بحران در قلب مرده آفریقا را به اوج خود رسانده است. شرایطی که می تواند بستر را برای حضور فعال تر گروه های تروریستی از جمله داعش فراهم کند و از سوی دیگر منجر به فقیر تر شدن مردم این کشور شود. از این رو تا زمانی که عزم جدی برای تحقق استقلال واقعی میان مقامات این کشور نهادینه نشود و حاکمان آن خود را محتاج و وابسته به غرب بدانند حتی وعده های شورای نظامی این کشور نیز مانند گذشته تحقق نخواهد یافت.