واکسیناسیون کرونا در مراکز بهداشت طبق اولویت‌بندی

به گزارش خبرنگار حوزه بهداشت و سلامت گروه علمی فرهنگی هنری خبرگزاری صدا و سیما به نقل از روابط عمومی وزارت بهداشت، آقای دکتر جعفرصادق تبریزی با اشاره به شعار امسال روز جهانی بهداشت مبنی بر «جهانی عادلانه‌تر و سالم‌تر»، گفت: این شعار برای امسال بسیار مناسب است، زیرا در دنیا شاهد هستیم که کشور‌ها در حال دور شدن از عدالت هستند. به عنوان مثال امروز ۸۶ درصد واکسن کرونا دنیا را فقط شش کشور در اختیار دارند و این نشان دهنده چهره کاملا غیر عادلانه دنیا است که نگاه تبعیض آمیزی به واکسن دارند و اگر چنین شعاری محقق شود به ارتقا سلامت جهانی هم کمک خواهد کرد. 

 

۱۲۰۰ مرکز ۱۶ و ۲۴ ساعته ارایه خدمات کرونا در کشور

 

وی با اشاره به آغاز شیوع کرونا در ایران در اسفند ۱۳۹۸، اظهار کرد: با شروع این اپیدمی در کشور وزارت بهداشت بویژه معاونت بهداشت تغییراتی را در ساختار ارائه خدمات خود اعمال کرد و حدود ۱۲۰۰ مرکز جامع خدمات سلامت را تحت عنوان مراکز منتخب کووید ۱۹ با ۱۶ یا ۲۴ ساعت فعالیت تجهیز کرد و به مردم اعلام کرد که از این مراکز برای علائم کرونا استفاده کنند ما هم در سیستم خود این مراکز را به عنوان سطح ارجاع برای سطوح بالاتر تعیین کردیم.

 

یک بهورز به ازای هر ۷۰۰ نفر در ۱۸هزار خانه بهداشت

 

تبریزی تأکید کرد: حدود ۱۸ هزار خانه بهداشت در سطح کشور داریم که در روستا‌ها در حال خدمت رسانی هستند و به این ترتیب برای هر ۷۰۰ نفر یک بهورز در روستا‌ها آماده به خدمت است و ۵۳۴۳ پایگاه سلامت شهری و ۲۵۶ پایگاه سلامت روستایی که خدمات فعال خود را ارائه می‌کنند.

 

غربالگری تلفنی کرونا از سوی ۳۲ هزار بهورز و ۲۴۵۰۰ مراقب سلامت

 

وی ادامه داد: حدود ۳۲ هزار بهورز و ۲۴۵۰۰ مراقب سلامت از روز‌های آغازین کرونا کار غربالگری شفاهی جمعیت تحت پوشش خود را آغاز کردند. این افراد به جمعیت تحت پوشش خود زنگ می‌زنند علائمشان را می‌پرسند، اگر فردی علائم خفیف داشت مورد آموزش قرار می‌گیرد و اگر علائمش شدیدتر بود او را به مراکز منتخب کرونا ارجاع می‌دهند. پس از آن بهورزان و مراقبین سلامت کار‌های بعدی پیگیری را انجام می‌دهند.

 

وی با اشاره به فعالیت حدود ۱۲۰۰ مرکز جامع خدمات سلامت تحت عنوان مراکز منتخب کووید ۱۹، اظهار کرد: این مراکز ۴ کار اصلی را انجام می‌دهند، یعنی غربال، ویزیت، دارودرمانی سرپایی و انجام تست تشخیصی کرونا توسط این مراکز صورت می‌گیرد. اگر فردی با علائم شدید بیماری به این مراکز مراجعه کرد نیز به بیمارستان‌های منتخب کووید۱۹ ارجاع داده می‌شود و کسانی که در خانه امکان ایزولاسیون و جداسازی از سایرین را ندارند به اقامت‌گاه‌هایی که برای این منظور در نظر گرفته شده است معرفی می‌شوند.

 

تبریزی با اشاره به قراگیری کشور در موج چهارم کرونا، ادامه داد: تاکنون ۴ گام بسیج ملی مقابله با کووید۱۹ را انجام دادیم که در هر گام ویژگی‌های خاصی به اقدامات ما اضافه می‌شد برای مثال در گام اول غربالگری شفاهی را انجام دادیم و در گام دوم غربالگری آزمایشگاهی به غربالگری شفاهی اضافه شد و در گام سوم ارائه خدمات جا مانده به دو خدمت پیشین اضافه شد و در گام چهارم محله محوری به اقدامات قبل اضافه شد تا خدمات در محل‌ها و بر خانوار متمرکز شود تا افرادِ در معرض تماس نزدیک با بیماران را با تیم‌های رهگیری خود شناسایی کنیم و به کسانی که نباید از منزل و قرنطینه خارج شوند در خانه خدمات ارائه دهیم و حمایت و نظارت لازم را انجام دهیم.

 

گام پنجم بسیج ملی مقابله با کرونا؛ بزودی

 

وی افزود: گام اول با مشارکت بسیج مستضعفین و گام چهارم ما با مشارکت بسیج و سازمان هلال احمر و برخی سفیران سلامت داوطلب ما صورت گرفت. با تشدید گام چهارم از ۱۸ اسفندماه ۱۳۹۹ تا ۱۸ فروردین ۱۴۰۰ این گام به مرحله پایانی خود رسید که با تغییر چهره بیماری در کشور در شرف اجرای گام پنجم هستیم که به زودی اخبار آن منتشر می‌شود. علاوه بر تشدید شناسایی بیماران در تماس نزدیک و رهگیری آن‌ها قرار است واکسیناسیون عمومی هم به عنوان یک فعالیت محوری به گام پنجم اضافه کنیم.

 

رئیس مرکز مدیریت شبکه وزارت بهداشت درباره اخذ تست کرونا در مراکز جامع خدمات سلامت و خانه‌های بهداشت، تصریح کرد: در نظام سلامت و مراقبت بهداشتی درمانی اولیه کلیه تست‌ها رایگان بوده و همچنان هم رایگان خواهد ماند و این در حالی است که ما در نظام سلامت در طول یکسال گذشته با مشکلات مالی و تحریم‌های ظالمانه روبرو بودیم. از اواسط فروردین ماه سال ۱۳۹۹ تست فقط در مراکز منتخب کووید۱۹ انجام شد، زیرا با محدودیت کیت مواجه بودیم، اما پس از تولید کیت‌های داخلی تست در مراکز به وفور انجام پذیرفت. با شروع طرح محله محور مقابله با کرونا مزین به نام سردار شهید حاج قاسم سلیمانی انجام تست کرونا به تیم‌های رهگیری و مراقبت در منزل هم توسعه یافت و این کار با استفاده از تست‌های سریع تشخیصی کرونای تولید ایران صورت گرفت.

 

وی افزود: کل تست‌های PCR انجام شده در مراکز منتخب ما از فرودین سال قبل تاکنون حدود ۴ میلیون است، اما از شروع طرح شهید سلیمانی و گام چهارم مقابله با کرونا تا ۱۸ فرودین ماه حدود ۵ میلیون و ۶۷۸ هزار تست در سیستم انجام دادیم که از این تعداد ۲ میلون و ۶۰۰ هزار تست PCR بوده و ۳ میلیون و ۷۳ هزار تست سریع است که ظرف ۱۵ دقیقه در همان جا پاسخ آن به فرد اعلام می‌شود. از حدود ۳ میلیون و ۷۳ هزار تست حدود ۲ میلیون و ۲۴۰ هزار تست توسط تیم‌های رهگیری و مراقبت در منزل ما انجام شد. سیاست محوری ما این بود که روستاییان عزیز برای انجام تست مجبور به خروج از روستا‌ها نباشند تا در راه فرد دیگری را به بیماری مبتلا نکنند؛ بنابراین تمام مراکز روستایی ما در کل کشور به تست سریع تجهیز کردیم.

 

چگونگی رهگیری بیمار کرونا مثبت در مراکز منتخب

 

وی افزود: زمانی که مراکز منتخب تشخیص قطعی دادند که فردی بیمار است در وهله اول داروی «کلروکین» به او می‌دهند که به مدت ۵ روز استفاده کند و سپس در صورت نیاز بیمار را به بیمارستان یا اقامت‌گاه‌ها ارجاع می‌دهند. پس از این مراحل مسئولیت فرد بیمار با خانه‌های بهداشت و پایگاه سلامت است. آن‌ها به مدت ۱۰ روز ۶ بار با آن‌ها تماس تلفنی برقرار کرده و جویای احوال و شدت و ضعف بیماری از آن‌ها می‌شوند. علاوه بر آن همکاران مراقب سلامت ما باید افرادی که تماس نزدیک با فرد مثبت داشته را شناسایی کنند که معمولا می‌گوییم ۶.۵ نفر (فرد نزدیک) به ازای هر یک بیمار بررسی و غربالگری شود.

 

رییس مرکز مدیریت شبکه وزارت بهداشت درباره سایر مراقبت‌های روتینی که باید از سوی خانه‌های بهداشت ارائه شود، بیان کرد: ما سعی کردیم خانه‌های بهداشت و پایگاه‌های سلامت محل رفت و آمد افراد مشکوک یا محتمل کووید۱۹ نباشد و از طریق سامانه‌های اطلاع رسانی ۱۹۰ و ۴۰۳۰ مراکز ارائه خدمت کرونا را معرفی کردیم تا به این طریق خانه‌های بهداشت و پایگاه سلامت امن بمانند و آلوده نشوند، اما در بررسی که در اردیبهشت ۱۳۹۹ انجام دادیم مشخص شد تقریبا بین ۳۰ تا ۱۰ درصد بسته به نوع خدمت افت ارائه خدمت را در مقایسه با سال قبل داشته‌ایم که حاکی از آن بود که یا مردم از ترس کووید۱۹ به ما مراجعه نمی‌کنند و یا خودشان مبتلا به بیماری هستند.

 

وی ادامه داد: بنابراین در گام سوم بسیج ملی مقابله با کووید۱۹ ارائه خدمات جامانده را هدف خود قرار دادیم و در طول اردیبهشت و خرداد ماه سال قبل تمامی بسته‌های خدمتی مراکز را بازنگری کرده و به دو گروه تقسیم بندی کردیم، خدماتی که باید به شکل حضوری ارائه شود و خدماتی که می‌توان به شکل غیر خضوری ارائه کرد. به حدود ۸ میلیون و ۵۰۰ هزار نفر وقت دادیم و به حدود ۱۸ میلیون و ۷۰۰ هزار نفر هم خدمات غیرحضوری ارائه کردیم و این کار استمرار یافت و همچنان هم ادامه خواهد یافت. به عنوان مثال در مورد مادران باردار خدمات ارائه شد و ضریب دریافت خدمتشان به ۱۰۴ درصد رسید.

 

آقای تبریزی درباره اقدامات وزارت بهداشت برای ارائه واکسن در قالب شبکه بهداشت کشور نیز گفت: هم واکسن وارداتی در راه است و هم واکسن ایرانی از پایان خرداد ماه به سیستم اضافه خواهد شد و امیدواریم با سرعت بالا این اتفاق بیفتد. سند ملی واکسیناسیون کووید۱۹ مصوب ستاد ملی کرونا مبنای اقدامات ما است که در آن به ۴ فاز تقسیم بندی شده و بر آن اساس واکسن تزریق می‌شود. ما پیش‌بینی می‌کنیم در فاز اول ۱.۵ تا ۲ میلیون نفر و در فاز دوم ۸.۵ تا ۹ میلیون نفر و در فاز سوم حدود ۴ میلیون نفر نیاز به واکسن داشته باشند. برای این افراد بر اساس اولویت بندی سند ملی واکسیسیون اقدام خواهیم کرد. ما سامانه‌های سطح یک را داریم که هر فردی پرونده الکترونیک خود را دارد و خدماتی که می‌گیرد در آنجا ثبت می‌شود و می‌توانیم بر اساس سن و بیماری‌های زمینه‌ای افراد و .... مطابق با اولویت بندی‌ها افراد را تفکیک کنیم و با آن‌ها تماس گرفته و آن‌ها برای واکسیناسیون مراجعه کنند.

 

حجم واکسیناسیون از تیرماه بالا می‌رود

 

وی افزود:، چون حجم واکسیناسیون ما از تیرماه بسیار بالا خواهد رفت از تیرماه فضا‌های دیگری را به فضا‌های موجود نظام بهداشتی اضافه خواهیم کرد تا بر اساس پیش‌بینی‌های صورت گرفته افراد بیشتری برای دریافت واکسن نزد ما بیایند. برنامه‌ریزی و زمان بندی برای این گام انجام شده است. آنچه که دولت برای واکسیناسیون انجام خواهد داد. بر اساس سند ملی واکسیناسیون است که اولویت بندی تزریق هم بر اساس میزان احتمال ابتلا به بیماری انجام شده است. افرد مسن و کادر بهداشت و درمان میزان مرگ و میر بالایی داشتند و ما باید از کسانی مراقبت کنیم که احتمال مرگشان بالا است و یا برای مراقبت از دیگران به آن‌ها نیازمندیم، مثل کادر درمان، سالمندان، بیماران زمینه‌ای و...

 

آقای تبریزی ادامه داد: در واکسیناسیون، سالمندان را به ۵ دسته تقسیم کردیم که دو گروه سالمندان پر خطر و بسیار پرخطر که ۳۰ درصد را شامل می‌شوند در اولویت اول قرار دادیم. اگر بخش خصوصی واکسن وارد کند آن شیوه واکسیناسیون هم در محل‌هایی که اعلام خواهد شد زیر نظر ما انجام می‌گیرد.

 

رییس مرکز مدیریت شبکه وزارت بهداشت درباره افرادی که اطلاعاتشان در پرونده الکترونیک سلامت نیست و به عبارتی پرونده الکترونیک سلامت ندارند، گفت: شاید اطلاعات ۱۰ درصد از جمعیت را نداشته باشیم که برای جمع آوری این اطلاعات هم اپلیکیشنی طراحی کردیم که افراد مشخصات خود را وارد کنند و پس از راستی‌آزمایی برای واکسیناسیون اقدام کنند. از طرفی احتمالا در روز‌های آتی پیامکی برای مردم ارسال شود که به نزدیک‌ترین خانه بهداشت خود مراجعه کنند و کسانی که پرونده الکترونیک سلامت ندارند، اطلاعات خود را تکمیل کنند.