در روز‌های آغاز سال نو رفتیم به دیدار رئیس مجتمع قضایی اقتصادی و مروری داشتیم به سالی که گذشت.
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما برای شروع، قاضی اسداله مسعودی مقام پیش از آنکه رئیس مجتمع قضایی اقتصادی باشد همه ما او را بیشتر با پرونده‌های مفاسد اقتصادی می‌شناسیم و او را در مواجهه با مفسدان دانه درشت اقتصادی دیده ایم و می‌بینیم.
قاضی مقتدر و قاطعی که به قولی مو را از ماست بیرون می‌کشد تا مبادا حقی از شاکی یا حتی متهم ضایع شود، بار‌ها در دادگاه‌ها متهمان فساد اقتصادی را دیده ام که می‌گویند:" از اینکه به ما حق دفاع کامل می‌دهید راضی هستیم". بیشتر جلسات دادرسی پرونده‌های مهم و به قولی دانه درشت‌ها تا ۶۰ تا ۷۰ جلسه ادامه داشته تا تمامی زوایای پیدا و پنهان پرونده برای قاضی مسعودی مقام روشن شود.
در روز‌های آغاز سال نو برای احوال پرسی و دیدار عیدانه به دفتر کارش رفتیم، میز شلوغ و مملو از پرونده‌های قطور قضایی گویای این است که قضاوت تعطیلی و نوروز نمی‌شناسد.
با همه مشغله هایش دعوت ما را برای گفتگو قبول کرد و نشستیم پای حرفهایش.
از هر دری صحبت کردیم حالا از آخرین جزئیات پرونده‌های مفاسد اقتصادی بگیرید تا عیدی دادن و عیدی گرفتن، البته به من به عنوان خبرنگاری که بیش از دو سال و نیم دادگاه‌های مفاسد اقتصادی را پوشش خبری دادم و گزارش دادگاه‌ها را به خبر بیست و سی رساندم، نمره داد، به نظر خودم نمره‌ی بالا گرفتن از قاضی پرونده‌های مفاسد اقتصادی، تخلفات برخی مسئولان و جرائم بانکی که اتفاقا استاد دانشگاه هم هست، کار ساده‌ای نیست، گفتگوی ما را بخوانید.
*آقای مسعودی مقام! در آغاز گفتگو گریزی بزنیم به سخت‌ترین و مهمترین پرونده‌هایی که سال ۹۹ رسیدگی کردید.
پرونده‌های ما همه سخت بوده، اما دو تا پرونده است که هم حواشی دارد هم خود پرونده پیچیده است، پرونده موسوم به پرونده هفت تپه که اخلال در نظام اقتصادی از طریق قاچاق ارز است به میزان یک میلیارد و ۵۰۰ میلیون یورو و همچنین پرونده شرکت پی سی یا همان شرکت بازرگانی پتروشیمی است.
و از پشت پرده شکل گیری این دو پرونده هم گفت.
به نظر من نظارت ها، نظارت قوی نیست و در برخی پرونده‌ها مشخص است که ارز همین جا فروخته و حواله‌ها شده است. وقتی حواله ارزی همین جا فروخته می‌شود کالایی در بین نیست و شاید یک بارنامه را می‌بینیم که بار‌ها در ثبت سفارش استفاده شده و نظارتی نبوده است که این به پیچیدگی کار دادگاه اضافه می‌کند.
آقای مسعودی مقام! بیش از ۲۵ سال از زندگی تان صرف قضاوت پرونده‌های مفاسد اقتصادی، تخلفات ارزی و بانکی و برخی مسئولان شده، هیچ وقت در این ۲۵ سال‌ها دست و دلتان برای صدور رای نلرزیده است؟
نه.
هیچ وقت تحت تاثیر قرار نگرفتید؟
نه، تحت تاثیر قرار نگرفتم، ولی شاید توجه به ابعادمختلف موضوع کرده ام یعنی شاید وضعیت متهم، خانواده متهم و وضعیت جامعه را در نظر گرفته ام، اما همیشه وقتی رای می‌دهم که اقناع کامل داشته ام.
به سختی کار قضاوت پرونده‌های سنگین با متهمان دانه درشت فکر می‌کردم که پرسیدم یک قاضی چه طور باید حال روحی خودش را خوب نگه دارد؟
ما چند کار باید انجام دهیم، اولا ارتباط یک قاضی با خدا خیلی مهم و اساسی است و بحث‌های اخلاقی و دینی خیلی مهم است، چون جا‌هایی می‌رسید که شما تنهای تنهایید.
من بار‌ها و بار‌ها برایم پیش آمده است که انگار فقط خودم می‌مانم کسی نیست حتی نزدیکان آدم هم نمی‌توانند کاری کنند، دوم اینکه قاضی از پرونده و اصحاب پرونده ترس نداشته باشد و این زمانی است که از حیث ایمان، تقوا و عدالت در رده بالایی باشد و نکته دیگر اینکه قاضی اگر مسلح به سلاح علم باشد به نظر من زیاد با این مشکلات مواجه نیست.
یعنی اینکه قاضی اگر مسلط به موضوع‌های پرونده باشد و به درستی رسیدگی کند و مباحث علمی را رعایت کند، کنارش با روابطی که من می‌گویم روابط بین انسان و خدا ورعایت فضایل اخلاقی، فکر می‌کنم که مشکلی ایجاد نمی‌شود، ولی نمی‌توانم بگویم که یک قاضی اذیت نمی‌شود، چون من ۲۵ سال از زندگی ام را در سنگین‌ترین پرونده‌ها سپری و خیلی هم فشار تحمل کرده ام از جمله ارزیابی پرونده، نقش متهمان و کشف موضوعات.
به نظر شما چه مرزی بین عصبانیت و قاطعیت یک قاضی وجود دارد؟
من بین عصبانیت و قاطعیت فرسنگ‌ها فاصله می‌بینم و برای ما که قاضی هستیم قاطعیت در صدور آرا و رسیدگی مستتر می‌شود.
عصبانیت برای یک قاضی سم است، نمی‌گویم قاضی عصبانی نمی‌شود و خودم عصبانی نمی‌شوم، چرا، عصبانی می‌شوم، اما نباید در تصمیم ما تاثیر داشته باشد و نباید به عنوان ویژگی برای قاطعیت تلقی شود.
آقای دکتر! هر سال در شروع سال جدید از خدا چه می‌خواهید؟
من همیشه زمان سال تحویل‌ها از خدا عاقبت به خیری و حسن شهرت خواسته ام، خواسته مالی ندارم، چون شغل قضاوت خیلی سخت است و هم دنیوی وهم اخروی مسئولیت‌های سنگینی دارد من فکر می‌کنم که بهترین آرزو در شغل قضا عاقبت به خیری است و قدرتی خدا به انسان بدهد که ارزیابی هایش درست باشد و حقی تضییع نکند.
اهل عیدی دادن هستید؟
بله در حد معقول به خانواده ام ۵۰ هزار تومان عیدی می‌دهم، آخرین عیدی را از پدرم سال ۷۸ گرفتم ۵ هزار تومان بود. اتفاقا پدرم تهرانی بود و آن موقع ۵ هزارتومان خیلی پول بود، چون پدرم کارگر بود.
از پدربزرگم هم عیدی گرفتم که البته تمام آن‌ها فوت کرده اند، آن‌ها هم عیدی می‌دادند ۵۰۰ تومان و ۱۰۰۰ تومان. عیدی دادن خیلی خوب است و به نظرم برخی روابط که به صورت سنت درآمده است، اثر مفید برای افراد دارد و باعث نزدیک‌تر شدن و اعتماد و محبت می‌شود. البته برای هر کسی عیدی متفاوت است مثلا اگر کسی به من کتاب هدیه کند برایم ۱۰۰ها میلیون ارزش دارد، اما شاید به یک جوان کتاب بدهند خوشش نیاید، چون عیدی برای هر کسی متفاوت است.
یک آرزوی ویژه برای خبرنگاران حوزه قضایی خبرگزاری‌ها که در سخت‌ترین حوزه خبری کار می‌کنند؟
من تشکر می‌کنم از همکارانم در حوزه‌های خبری و رسانه‌ها که خیلی تلاش کردند با وجود ناملایماتی که وجود دارد تا به سمت و سویی برویم که واقعیت‌ها منعکس شود.
ما هم باید واقعیت‌ها را به خبرنگاران منتقل کنیم نه اینکه برخی موارد را وارونه معکس کنیم.
و نمره شما که قاضی پرونده‌های مفاسد اقتصادی هستی، به عملکرد خبرنگار خبرگزاری صداوسیما در انعکاس اخبار دادگاه‌های مفاسد اقتصادی طی دو سال گذشته در خبر بیست و سی؟
من فکر می‌کنم نمره‌ای که می‌توانم بدهم ۱۸ است، شاید خیلی‌ها ایراد بگیرند، ولی انعکاس برخی رفتار‌های متهمان که دانه درشت هستند و انطباق با واقعیت‌ها خیلی سخت است، چون آن‌ها از ما می‌خواهند که برخی واقعیت‌ها را نگوییم، اما خودشان هم رسانه دارند، هم مجله و روزنامه و فضای مجازی. من فکر می‌کنم عملکرد، عملکرد مناسبی بوده و بخش‌هایی از این روشنگری‌ها و رسیدگی‌ها توسط رسانه و شما صورت گرفته و این خیلی کمک کرده است.
نشان دادن محاکمه و رفتار‌های متهمان شاید در این سال‌ها بی سابقه بوده، یعنی اقدامات شما صرفا گزارش یک جریان محاکمه نیست بلکه جنبه پیشگیرانه و اثرگذاری هم دارد.
اما اگر برخی ایرادی را هم مطرح می‌کنند، این ایراد به شما مربوط نمی‌شود بلکه ایراد به زمانی است که داده می‌شود و در زمان کوتاه قطعا باید مهمترین قسمت جریان محاکمه را تصویر بکشند که شاید به ضرر متهمان یا به نفع آن‌ها باشد و این نوع ارزیابی، ارزیابی صحیحی از عملکرد خبرنگار در جریان محاکمه نیست.
گفتگو: ملیحه پژمان
خبرنگار گروه اجتماعی خبرگزاری صداوسیما