داستان بلندپروازی‌های قیمت مرغ

به گزارش خبرگزاری صداوسیما مرکز یزد، مرغ، غذایی که هم زینت بخش محافل جشن است و هم غذای پذیرایی در عزاداری ها. خیلی از ایرانی‌ها هم برای پذیرایی از مهمانانشان از مرغ استفاده می‌کنند. همین ماده غذایی که شاید به گونه‌ای با آبروی ایرانی‌ها هم گره خورده امسال بار‌ها با نوسان قیمت مواجه شد و جای خالیش در سفره‌ها خیلی‌ها را نگران کرد.

با این حال از زمانی که مرغ از بازار رخت بست یا قیمت این کالای پروتئینی بر بال پرواز نشسته و دو سه برابر شد، مسئولان بار‌ها وعده رفع این مشکل را داده اند؛ وعده‌هایی که بار‌ها تکرار شده است. موضوعی که باعث شد تا با گفتگو با مسئولان مرتبط در استان یزد کندوکاوی در علت گرانی‌های قیمت مرغ داشته باشیم.

اوضاع در بازار مرغ یزد بر وفق مراد نبود؛ هر بار که با مسئولان مربوطه گفتگو کردیم از نبود مشکل در این بازار سخن گفتند، اما وضعیت در بازار با آنچه مسئولان می‌گفتند تفاوت بسیاری داشت.

رقابت بین قیمت مرغ و دمای هوا

شاید کمی باورش سخت باشد، اما مرغی که هم اکنون در بسیاری از استان‌های کشور اگر وجود داشته باشد با قیمت گران فروخته می‌شود، در آغاز تابستان با قیمت تقریبا ۱۱ هزار تومان به فروش می‌رسید و چیزی به اسم کمبود مرغ وجود نداشت.

در تیرماه و با افزایش تدریجی دمای هوا، قیمت مرغ نیز سیر صعودی در پیش گرفت و ظرف یک هفته به قیمت بالای ۱۸ هزار تومان در بازار یزد به فروش رسید.

مسئولان در میان اعتراض شهروندان به این فکر افتادند تا پر‌های قیمت مرغ را چیده و بر این اساس قیمت مصوبی را بدین منظور اعلام کردند؛ ۱۵ هزار و ۷۵۰ تومان.

معاون بازرگانی سازمان صمت استان یزد هفتم تیرماه گفت: در نشست ستاد تنظیم بازار استان این موضوع بررسی شد و برای هر کیلوگرم مرغ قیمت ۱۵ هزار و ۷۵۰ تومان تصویب شد.

افشارپور افزود: از فردا مرغ فروشان و مراکز عرضه گوشت مرغ استان موظف هستند، مرغ را با همین قیمت مصوب به فروش برسانند.

وی همچنین از مردم خواست در صورت مشاهده تخلف مراتب را با شماره ۱۲۴ در میان بگذارند؛ خواسته‌ای که چندین بار پس از افزایش قیمت مرغ نیز مطرح شد، اما گویا قیمت مرغ کاری به این خواسته و به تلفن‌های شهروندان با شماره ۱۲۴ نداشت.

اما نه خبری از فروش مرغ با این قیمت بود و نه خبری از نظارت و برخورد با گران فروشی. روند صعودی همچنان ادامه داشت و همپا با دلار بالا می‌رفت تا به قیمتی بالاتر از ۳۵ هزار تومان رسید.

مرغ به وفور در بازار یافت می‌شد، اما تقاضا کاهش یافته و مردم یا دور خرید مرغ را خط کشیده بودند و یا با اعتراض و غرولندکنان به خرید این محصول می‌پرداختند؛ مساله‌ای که با اعتراض مرغ فروشان نیز مواجه شده بودند و آنان که مرغ را به دلیل خرید گران به قیمت گران می‌فروختند، از کمبود مشتری گلایه می‌کردند.

دردسر‌های مصوبه جدید قیمت مرغ

سه ماه از مصوبه قیمت مرغ گذشته بود که کارگروه تنظیم بازار بار دیگر قیمتی را به عنوان قیمت مصوب اعلام کرد تا بلکه بتواند به آشفته بازار مرغ پایان دهد؛ قیمتی که نزدیک به ۵ هزار تومان بیشتر از قیمت مصوب قبلی بود.

مرغی که قرار بود در تیرماه به قیمت ۱۵ هزار و ۷۵۰ تومان فروخته شده و با متخلفان به شدت برخورد شود در مهرماه به ۲۰ هزار و ۴۰۰ تومان رسید تا مهری باشد بر ناکامی مصوبه قبلی.

بر اساس این مصوبه، قرار بود قیمت مرغی که به بیش از ۳۰ هزار تومان رسیده به زیر ۲۱ هزار تومان برسد، اما سبب شد تا ویترین‌هایی که قرار بود مرغ را با این قیمت به فروش برسانند، خالی شوند و مشکل دیگری در بازار مرغ به وجود آید؛ مشکلی به نام کمبود مرغ دولتی.

باز هم مسئولان به میدان آمده و مدعی شدند که هیچ کمبودی در زمینه مرغ در استان یزد وجود ندارد و وعده روز‌های آتی را برای رفع  این مشکل دادند؛ وعده‌هایی که در حد وعده و حرف باقی مانده و باز هم خبری از حل مشکل مرغ دولتی نبود.

پیگیری‌ها نشان داد برخی از مرغداران که از تصویب قیمت مرغ ناراحت بودند از تحویل مرغ برای عرضه به قیمت مصوب خودداری کرده و مرغ‌های خود را با قیمت بالا به بازار آزاد عرضه می‌کنند؛ بازاری که قیمت در آن بالاتر از قیمت مصوب است.

کمبودی که حتی صدای معاون وزیر را در سفر به استان یزد درآورد و وی که پیش از نشست با مسئولان استان سری به بازار زده و با نبود مرغ مواجه شده بود، نسبت به این مساله اعتراض کرد.

مشکلی به نام نهاده‌های دامی

برای پیشگیری مشکل مرغ به سراغ مسئولان مختلف استان رفتیم؛ از معاون اقتصادی استانداری تا رئیس جهاد کشاورزی و رئیس اتحادیه مرغداران استان. پیگیری‌ها ما را به یک مشکل رساند؛ نهاده‌های دامی.

سید مسعود عظیمی معاون اقتصادی استاندار یزد با اشاره به میزان نیاز استان به نهاده‌های دامی و همچنین مشکل ترخیص و تامین نهاده‌ها، از نمایندگان مجلس خواست که موضوع واگذاری مدیریت خرید و توزیع نهاده‌ها به تشکل‌ها و اتحادیه دامی را پیگیری و از این طریق مشکلات موجود را برطرف کنند.

رئیس وقت سازمان جهاد کشاورزی استان یزد نیاز روزانه نهاده‌های دامی استان را دو هزار تن اعلام کرد و گفت: ۲.۵ میلیون تن نهاده دامی کمتر از نیاز کشور وارد و این باعث شده کشور با کمبود مواجه شود. از طرفی خرید نهاده انجام شده، اما از گمرک ترخیص نشده و محموله به دست تولیدکننده نرسیده یا دیر می‌رسد.

سجادی پور درباره بی رغبتی مرغداران استان یزد برای عرضه مرغ با قیمت دولتی تصریح کرد: متاسفانه هر استانی به خصوص استان‌های همجوار یزد برای گوشت مرغ نرخ متفاوتی مشخص و مصوب کرده‌اند و این مسئله باعث شده که مرغداران با توجه به بالاتر بودن قیمت مرغ مصوب این استان‌ها، مرغ تولیدی خود را به استان‌های همجوار بفرستند و این باعث کمبود مرغ در استان خواهد شد.

مدیرعامل تعاونی کشاورزی مرغداران استان یزد هم از کمبود نهاده‌ها به عنوان مشکل اصلی مرغداران یاد کرد و افزود :  کمبود نهاده‌ها سبب کاهش جوجه ریزی شده و به طبع آن هم تولید مرغ کم می‌شود.

طهماسبی با اشاره به تولید روزانه ۳۰ تا ۳۵ تن مرغ با وجود نیاز روزانه به ۷۰ تن در استان ادامه داد: با توجه به اینکه تولید مرغ کم بوده و مرغداران باید درصدی از مرغ خود را به تنظیم بازار اختصاص دهند، شاهد کاهش کشتار مرغ در کشتارگاه‌ها هستیم.

نماینده مردم یزد و اشکذر هم نسبت به کمبود نهاده‌های دامی واکنش نشان داده و گفت: مشکل از سیستم است، هیچ نهاده‌ای و به هیچ میزان خارج از سیستم وارد کشور نمی‌شود. هر چه در بازار آزاد خرید و فروش می‌شود و باعث دو نرخی شدن نهاده‌ها شده به علت تخلفات و فساد‌های درون سیستمی است که باعث شده هم مصرف‌کننده و هم تولیدکننده متضرر شوند.

فریادی که کارساز شد

هفته آخر بهمن بود که معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت به یزد سفر کرد. در این سفر به بازدید از بازار یزد پرداخت و در جلسه کارگروه تنظیم بازار استان به شدت نسبت به کمبود مرغ در بازار انتقاد کرد.

عباس تابش در این جلسه با اشاره به ظرفیت چهار میلیونی جوجه ریزی در استان یزد گفت: ۵۰ درصد این ظرفیت همچنان خالی است و فقط دو میلیون جوجه ریزی صورت می‌گیرد.

وی سخن گفتن از قیمت‌ها بدون تامین نیاز‌ها را از بزرگترین مشکلات مسئولان عنوان کرد و افزود: نیاز ماهانه برای جوجه ریزی ۱۱۰ میلیون قطعه در کشور است، اما ما نهاده‌های مورد نیاز برای ۱۳۰ میلیون قطعه جوجه را فراهم کرده ایم، بنابراین قابل قبول نیست که در فروشگاه‌های یزد مرغ وجود نداشته باشد و کشتارگاه‌هایی که نهاده دریافت می‌کنند، مرغ تحویل ندهند.

معاون وزیر صمت ادامه داد: هر مرغداری که نهاده دریافت می‌کند، باید پس از ۴۵ روز بر اساس نهاده‌های دریافت شده، مرغ تحویل دهد و اگر این کار را انجام داد دیگر نهاده نخواهد گرفت.

وی درخواست برخی مرغداران برای تحویل نهاده ۶۰ روز را عجیب دانست و گفت :  مگر می‌خواهید شترمرغ تحویل دهید که به ۶۰ روز نیاز دارید؟

استاندارد مرغ در جهان ۱/۸ کیلوگرم و در ایران ۲/۲ کیلوگرم است، اما مرغداری‌ها می‌خواهند مرغ سه کیلویی را با نهاده ۴۲۰۰ تومانی دولتی تحویل داده و این به معنای فروش مرغ پرچرب به مردم است.

تابش در بخش دیگری از سخنان خود به مساله و مشکل اصلی مرغداران و آنچه عامل کمبود و قیمت بالای مرغ معرفی می‌شود، پرداخت و با تاکید بر نبود مشکل در تامین و تخصیص نهاده‌ها گفت :  موجودی ما به گونه‌ای است که اگر مرغداران بگویند به جای ۴۲ روز، به ۴۵ روز برای پرورش یک جوجه نیاز است، می‌توانیم این خواسته را محقق کنیم.

مدیرعامل سازمان حمایت تولیدکنندگان و مصرف کنندگان، مسئولان را به تحویل نهاده‌ها در زمان مقرر فراخواند و گفت: مردم نباید تاوان دیر رسیدن نهاده‌ها را پرداخت کنند. مگر می‌شود که مرغ در فروشگاه‌های بزرگ وجود نداشته باشد و دستگاه‌های نظارتی باید با قدرت وارد عمل شوند.

بی رغبتی مرغداران به تحویل مرغ به تنظیم بازار نیز از مشکلاتی بود که در این گزارش به آن پرداختیم. تابش درباره این مساله هم تصریح کرد: مرغداران می‌گویند به جای اینکه با قیمت ارزانتر به تنظیم بازار تحویل دهیم به بازار آزاد با قیمت بالاتر می‌فروشیم. این مساله قابل قبول نیست و قیمت مرغ نباید جزیره‌ای باشد.

و اما بخش آخر سخنان معاون وزیر به قیمت مرغ اختصاص داشت. وی گفت: قیمت تمام شده مرغ کمتر از ۱۲ هزار و ۷۰۰ تومان است. قیمت مصوب مرغ با ۸۵ درصد ذرت دولتی ۱۳ هزار و ۱۰۰ تومان است و ۱۰ درصد به استانداران اختیار دادیم و بر این اساس قیمت مرغ می‌شود ۱۴ هزار و ۴۰۰ تومان. ۶ هزار تومان هم تا عمده فروشی قرار دادیم پس قیمت نهایی مرغ ۲۰ هزار و ۴۰۰ تومان. خواهد بود.

کمبود مرغ در یزد نداریم

سخنان معاون وزیر و تأکید استاندار بر حل مشکل مرغ در استان یزد در کنار کشف چندین انبار بزرگ احتکار نهاده‌ها سبب شد تا وضعیت این محصول رو به بهبودی رود، به گونه‌ای که مسئولان از نبود مشکل در زمینه مرغ با قیمت مصوب در استان سخن گفتند.
برای بررسی این موضوع به سازمان جهاد کشاورزی رفتم و با مدیر طیور این سازمان به گفتگو پرداختم.

حسین محمدزاده با تایید این مساله گفت: هم اکنون هیچ کمبودی در زمینه نهاده‌های دامی وجود ندارد و نهاده مرغ‌های گوشتی و تخم گذار به صورت مرتب در اختیار مرغداران قرار می‌گیرد. به ازای هر مرغ گوشتی ۲ کیلویی، چهار کیلو و نیم نهاده و به ازای هر مرغ تخمگذار، یک کیلو و ۹۰۰ گرم ذرت و ۹۰۰ گرم سویا تحویل مرغداران می‌شود.

وی با بیان اینکه مدت زمان تحویل مرغ ،حداقل ۴۰ و حداکثر ۴۵ روز است، گریزی به سخنان معاون وزیر درباره تحویل مرغ پرچربی به مردم زد و افزود: هزینه نگهداری مرغ بالای ۴۵ روز زیاد است و غذایی که می‌خورد در راستای رشد آن نیست؛ اینکه گفته می‌شود مرغداران مرغ را ۶۰ روز نگه می‌دارند تا وزن آن بیشتر شده و چربی تحویل مردم می‌دهند، درست نیست.

مدیر طیور سازمان جهاد کشاورزی استان مرغ کشتار شده در کشتارگاه‌های یزد را بالاتر از نیاز استان عنوان کرد و افزود : نیاز روزانه استان ۷۵ تن است، ولی ما همواره بیش از نیاز استان مرغ گوشتی تولید کرده ایم.

وی گفت : ما علاوه بر تولید نیاز روزانه استان، ۲۰ تن نیز برای قطعه بندی در نظر گرفته و همچنین بخشی از نیاز استان کرمان به عنوان استان همجوار را تامین کرده ایم بنابراین می‌توان گفت که روزانه بالای ۲۰۰ تن مرغ تولید داشته ایم.

اما در حالی که تا چندی پیش مشکل جوجه ریزی و کشتار نکردن منظم در استان وجود داشت، محمدزاده از همکاری گسترده مرغداران خبر داد و تصریح کرد: جوجه ریزی از ۵ تا ۲۰ بهمن انجام شد  و هم اکنون مرغ‌های این دوره به بازار عرضه می‌شوند.

رکورد تولید گوشت مرغ در یزد

رئیس اتحادیه مرغداران استان یزد از جمله کسانی بود که در مدت اخیر به شدت نسبت به توزیع نهاده‌ها اعتراض داشت و این مساله را عامل کاهش جوجه ریزی و به طبع آن کمبود و افزایش قیمت مرغ عنوان کرده بود.

با او به گفتگو نشستم تا اوضاع کنونی مرغ را از زبان رئیس این اتحادیه جویا شوم.

مهدی دشتی نیز از نبود مشکلی در زمینه گوشت مرغ گرم در بازار یزد سخن گفت و افزود: نهاده‌ها به صورت مرتب در اختیار مرغداران قرار گرفته و مرغداران نیز بر اساس نهاده‌های دریافت شده، مرغ را تحویل داده و به قیمت مصوب در بازار به فروش می‌رسد.

وی گفت : در استان یزد روزانه ۱۲۰ تا ۱۴۰ تن گوشت مرغ تولید می‌شود در حالی که نیاز استان کمتر از ۱۰۰ تن است و به کمتر از ۸۰ تن می‌رسد.

رئیس اتحادیه مرغداران استان از رکوردزنی در زمینه تولید گوشت مرغ خبر داد و تصریح کرد: در دو ماه اخیر هیچ مشکلی در زمینه تولید مرغ وجود نداشته و حتی برخی روز‌ها توزیع مرغ به بالای ۱۷۵ تن رسید که بسیار بالاتر از نیاز استان بوده و یک رکورد به شمار می‌آید.

دشتی تأکید کرد که مرغداری‌ها به تعهد نسبت به در اختیار قرار دادن مرغ در قبال نهاده‌های دریافتی پایبند هستند و مرغ به قیمت مصوب در بازار فروش می‌رود. بخش دیگری نیز که فراتر از نهاده‌های دریافتی است را به قیمت آزاد می‌فروشند.

وی جوجه ریزی در استان را به صورت مرتب توصیف کرد و گفت: هم اکنون جوجه ریزی برای ماه مبارک رمضان در حال انجام است و نه تنها در ایام عید نوروز بلکه در ماه مبارک نیز مشکلی برای گوشت مرغ وجود نخواهد داشت.

کمبود مرغ به دلیل خرید مازاد بر مصرف

پیگیری‌ها نشان داد که مشکل مرغ قیمت مصوب در استان یزد تا حدودی حل شده و این مساله در بازدید از چندین فروشگاه کاملا نمایان است.

اما گاهی شنیده می‌شود که برخی مناطق با کمبود مرغ مواجه هستند. پیگیری این مساله نشان داد که شهروندان با وجود اینکه مشکلی در زمینه مرغ در استان وجود ندارد، اما همچنان از کاهش این محصول در بازار یا افزایش قیمت آن نگران هستند و بر این اساس اقدام به خرید تعداد بیش از حد نیاز کرده و مرغ را در فریزر نگه می‌دارند.

مساله‌ای که افشارپور، معاون بازرگانی سازمان صنعت، معدن و تجارت یزد نیز آن را تایید کرده و می‌گوید هم اکنون هیچ مشکلی در زمینه مرغ در استان وجود ندارد، اما برخی شهروندان پیش از رسیدن مرغ در کنار فروشگاه‌ها صف بسته و تعداد زیادی مرغ خریداری می‌کنند و این صف بستن‌ها و اتمام سریع مرغ سبب می‌شود که مردم فکر کنند مشکل مرغ همچنان در استان یزد پابرجاست.

وفور مرغ در فروشگاه‌ها و عرضه آن به قیمت مصوب در استان یزد در حالی صورت می‌گیرد که برخی از استان‌های کشور همچنان با بحران مرغ روبرو بوده و تیتر اول رسانه‌های آن استان‌ها نیز درباره این مشکل است.

با توجه به نزدیک بودن ایام عید و همچنین فاصله یک ماه تا ماه مبارک رمضان امید است تا روند کنونی همچنان ادامه یابد و مسئولان استان نهاده‌ها را به صورت مرتب در اختیار مرغداران قرار دهند، مرغداران نیز جوجه ریزی و کشتار را بر اساس نهاده‌های تحویل گرفته انجام دهند و مردم هم آرامش حاکم بر بازار مرغ را حفظ کرده و از بحران آفرینی خودداری کنند.

نویسنده: محمدرضا جایروند