گنج‌های گلخانه‌ای در دل کویر یزد

به گزارش خبرگزاری صداوسیما مرکز یزد، اینجا تا چشم کار می‌کند، سبزی و آبادی است. روستای احمدآباد یزد، جایی در دل کویر که یک روستازاده، آن را از دل خاک به ثروتی عظیم تبدیل کرده است.

وارد گلخانه می‌شوم. بوته‌های سبز و گوجه‌های خوش رنگ و لعاب مرا مات و مبهوت کرده است. با آقای زارع پورصاحب گلخانه که در حال برداشت گوجه هاست، همصحبت می‌شوم. او می‌گوید: از سال ۱۳۸۱ کشت محصولات گلخانه‌ای را با پدرم شروع کردیم. آن زمان فقط دوهزار متر سطح زیرکشت داشتیم.

او ادامه می‌دهد: حدود ۱۲سال، فقط محصولاتی، چون خیار سبز، گوجه، بادمجان، فلفل و ... را تولید می‌کردیم.

آقا زهیر می‌گوید: از سال۹۲ به دلیل علاقه به بسته بندی و صادرات محصولات گلخانه‌ای با دوستم مصطفی زارع کار بسته بندی و صادرات را شروع کردیم و انون گلخانه‌ای به مساحت ۶هزار و ۵۰۰مترمربع دارم.

در ادامه با آقا مصطفی همصحبت می‌شوم. او که چند سالی به کمک آقازهیر گلخانه داری می‌کند، می‌گوید: روزی که ما این کار را شروع کردیم به صورت سنتی و برای مصرف داخلی بود، اما هم اکنون روزانه ۶۰تن محصولات کشاورزی شامل فلفل، بادمجان و گوجه به کشور‌های روسیه، امارات، قطر، عراق و افغانستان صادر می‌کنیم.

گلخانه هایی که به کویر جان بخشیده

استان یزد با توجه به واقع شدن در کمربند خشک و بیابانی کشور، جزو مناطق خشک با آب و هوای گرم بیابانی طبقه بندی می‌شود. ویژگی که باعث نشده مردم سخت کوش این دیار تسلیم اقلیم شوند. آنها با احداث واحد‌های گلخانه‌ای به کویر تشنه جان بخشیده و نام یزد را در شمار اولین‌های محصولات گلخانه‌ای ایران ثبت کرده اند.

مدیر باغبانی جهاد کشاورزی استان یزد می‌گوید: وسعت گلخانه‌های استان هم اکنون به هزار و ۹۰۰ هکتار رسیده است که از این سطح ۵۰۰ هزار تن محصولات گلخانه‌ای تولید می‌شود.

شیخعلیشاهی با بیان اینکه بیش از ۷۰درصد محصولات گلخانه‌ای استان یزد به خارج از کشور صادر می‌شود می‌افزاید: خوشبختانه این تولیدات ارزآوری خوبی برای صادرکنندگان وتولیدکنندگان به همراه داشته است.

وی می‌گوید: هم اکنون استان یزد با سهم ۲۲درصدی از تولیدات گلخان‌های کشور رتبه دوم را در این بخش به خود اختصاص داده و با توسعه کشت گلخانه‌ای زمینه اشتغال بیش از ۱۶هزار نفر ایجاد شده است.

بهبود محصولات گلخانه‌ای با تولید بذر و نشاء

به گلخانه آقا زهیر و آقا مصطفی برمی گردیم. کارآفرینانی که با راه اندازی مجموعه تولید نشاء، سالن کشت‌های تحقیقاتی و مجموعه بسته بندی محصولات گلخانه ای، نه تنها برای اهالی روستای احمدآباد مشیر، بلکه گام موثری در زمینه بهبود وضعیت تولیدات محصولات گلخانه‌ای برداشته اند.

به همراه آقا زهیر به سمت سالن پرورش نشاء رفتیم. وارد سالن که شدیم منظره زیبایی از نشاء‌های مختلف در سالن دیدم. او با اشاره به اینکه سه سالی از راه اندازی گلخانه نشاء می‌گذرد، می‌گوید: این مجموعه ۴هزار متری شامل سالن نشاء و سالن تحقیقاتی است و ۱۰ نفر از نیرو‌های بومی منطقه، اینجا مشغول به کار هستند.

در ادامه بازدید از گلخانه نشاء، با آقای دهقانی مسئول گلخانه که در حال آب دادن به نشاء‌ها بود، صحبت می‌کنم. او می‌گوید: هدف ما این است که بذر و نشاء خوب و باکیفیت به دست کشاورزان بدهیم تا یک محصول خوب به بازار ارائه کنیم.

او می‌افزاید: دو سالن برای نشاء و ۴سالن هم برای کار تحقیقاتی بادمجان، هندوانه، گوجه، فلفل و خیارسبز داریم که سالیانه بین ۲ تا ۳ میلیون نشا تولید می‌کنیم.

آقای دهقانی از فواید کشت نشا‌های خوب می‌گوید و ادامه می‌دهد: تولید نشاء باعث صرفه جویی در آب، نهاده‌های کشاورزی، بذر، سم و کود و همچنین جلوگیری از پیش رسی محصولات و بالا بردن راندمان کار می‌شود.

کمی جلوتر کشاورزان در حال خرید نشاء هستند. علی آقا که از شهر تفت برای خرید آمده است می‌گوید: چند وقتی است، علاوه بر خرید نشاء، نهاده‌های کشاورزی را هم از این مجموعه می خرم.

او که از کیفیت بذر‌ها و نشاء‌های گلخانه رضایت دارد، ادامه می‌دهد: در دو فصل بهار و پاییز حدود ۵۰۰تا۶۰۰ هزار نشاء فلفل، گوجه و خیار گلخانه‌ای استفاده کرده ام که خوشبختانه محصول خوبی به بار نشسته است.

علاوه بر تولید نشاء، در این مجموعه گلخانه ای، کار تحقیقاتی هم انجام می‌شود. سالن بعدی محققان مشغول کارند، علی آقا که در حال برداشت فلفل کاپی است می‌گوید: شش ماه کار تحقیقاتی بر روی این فلفل انجام دادیم و با تولید انبوه، فلفل را به بازار‌های روسیه صادر کردیم.

او ادامه می‌دهد: پنج سال است که در این گلخانه تحقیقاتی کار می‌کنم و تنها هدف ما عرضه بهترین محصول به بازار‌های داخلی و خارجی است.

آقای مهندس ابراهیمی مسئول گلخانه هم که در حال نظارت بر روی محصولات گلخانه‌ای است می‌گوید: در این گلخانه بر روی محصولاتی، چون فلفل دلمه ای، فلفل سبز، فلفل رنگی، گوجه و خیارسبز تحقیق و آن را تولید می‌کنیم.

کاری کردند کارستان ...

هر کاری را باید به اهلش سپرد و کسانی را برای کار‌های بزرگ منصوب کرد که کوشاتر هستند. زهیر و مصطفی جوانان سخت کوش و خوش فکر یزدی، با توجه به شرایط اقتصادی جامعه و نبود بازار کار برای جوانان تصمیم گرفتند تا با تکیه بر توان و پشتکار خود، برای افراد جویای کار، کارآفرینی کنند به گونه‌ای که اکنون در گلخانه آنها، ۱۳۰ نفر مشغول به کارند.

به همراه آقای زارع پور وارد مجموعه‌ای شدم که سالن‌های زیادی داشت. در هر سالن افراد زیادی با کار و تلاش، گرمای خاصی در این مجموعه ایجاد کردند، به هر قسمت سالن که نگاه می‌اندازم، همه در تکاپو هستند.

در وسط سالن اول، فلفل‌های سبز و درشت خودنمایی می‌کرد. بانوان در این سالن مشغول چیدن محصول هستند، عده‌ای در حال گذاشتن و مرتب کردن فلفل‌ها در کارتن‌ها هستند و عده‌ای هم در حال بسته بندی محصول نهایی.

با صدیقه خانم یکی ازکارگران سالن فلفل هم صحبت شدم. در ابتدای صحبتش دعای خیر برای موسسان این مجموعه کرد و ادامه داد: سه سالی است که در این مجموعه مشغول به کار شدم. خدا را شکر راضی ام و وضع مالی خانواده ام بهتر شده است.

زهرا خانم هم که مشغول مرتب کردن فلفل‌ها در کارتن است، می‌گوید: روزی ۸ ساعت در روز کار می‌کند و خوشحالم که علاوه بر کسب درآمد، در محیطی امن مشغول به کار شدم.

در ادامه، وارد سالن بسته بندی گوجه شدیم. در این سالن هم افراد زیادی در حال بسته بندی گوجه‌ها بودند. در گوشه سالن با آقای دهقان یکی از کارگران که در حال جابجایی کارتن‌های گوجه فرنگی بود، همصحبت شدم. او می‌گوید: بعد از خدمت سربازی خیلی به دنبال کار بودم و خوشبختانه وارد این مجموعه شدم و اکنون دو سالی است که اینجا مشغول به کارم.

در ادامه با سرپرست سالن‌های بسته بندی به گفتگو می‌نشینم. خانم، ولی زاده می‌گوید: در این مجموعه گلخانه‌ای ۵سالن داریم که در آن محصولات گلخانه‌ای همچون فلفل، بادمجان، گوجه فرنگی و خیار خاردار برای صادرات به کشور‌های دبی، روسیه، قطر و عمان بسته بندی می‌شود.

در حال بازدید از سالن‌ها هستیم که مدیر صنایع تبدیل غذایی جهاد کشاورزی استان را می‌بینم که به این مجموعه آمده است.

طاقه باف می‌گوید: ظرفیت بالای جذب محصولات کشاورزی، ذخیره سازی، بسته بندی مکانیزه و صادرات کل محصولات به کشور‌های مختلف این مجموعه را به یکی از بزرگترین مجموعه‌های بسته بندی استان یزد تبدیل کرده است.

او ادامه می‌دهد: در استان یزد بیش از ۴هزار گلخانه و ۳۲واحد بسته بندی محصولات گلخانه‌ای وجود دارد.

تکمیل زنجیره گلخانه داری با فروش و صادرات محصول

نبود صنایع تبدیلی و بسته بندی مناسب برای عرضه در بازار یکی از موانع و مشکلات پیش روی گلخانه داران است. مسئله‌ای که کارآفرینان گزارش ما را بر آن داشت تا علاوه بر تولید نشاء و تولید محصولات گلخانه ای، قسمت بسته بندی را هم راه اندازی و گامی برای حل مشکل گلخانه داران بردارند.

۳۰۰گلخانه دار محصولات خود را برای بسته بندی به این مجموعه گلخانه‌ای می‌آورند.

در حال خارج شدن از یکی از سالن‌های بسته بندی هستم که چند کشاورز در حال خالی کردن محصولات گلخانه‌ای هستند. حسن آقا می‌گوید: از احمد آباد مشیر هفته‌ای یک بار محصولات خود را برای فروش به اینجا می‌آورم.

او ادامه می‌دهد: این مجموعه برای کشاورز‌های منطقه بسیار خوب است چرا که می‌توانیم محصولات خود را زودتر و با قیمت بهتر بفروشیم.

کارآفرینان یزدی علاوه بر بسته بندی برای سودآوری بیشتر، به سمت مکانیزه کردن بسته بندی محصولات گلخانه‌ای رفته اند.

بخشی از این مجموعه بصورت مکانیزه است. وارد این بخش می‌شوم. آقا مصطفی می‌گوید: با بسته بندی خوب در بازار‌های فروش، بهتر می‌توانیم رقابت کنیم و این موضوع به نفع کشاورزان منطقه است.

او می‌افزاید: سه ماه است که بسته بندی مکانیزه بادمجان به روسیه را انجام می‌دهیم.

در ادامه بازدیدم از این سالن با صادقیان نماینده روسیه در یزد همصحبت می‌شود. او که برای ارسال صیفی جات به کشور روسیه در سالن بادمجان است، می‌گوید: از این مجموعه، هفته‌ای ۶۰تن صیفی جات از قبیل فلفل دلمه، بادمجان و خیار سبز به کشور روسیه صادر می‌کنم.

پیری صادرکننده‌ای که از دشت مغان اردبیل آمده است هم می‌گوید: ۱۲سال است که از این مجموعه محصولات گلخانه‌ای خیار سبز، بادمجان، گوجه و فلفل به روسیه و ترکیه صادر می‌کنم.

او ادامه می‌دهد: این مجموعه با این همه پتانسیل اگر حمایت شود، هم ارز آوری خوبی دارد و هم اشتغال بیشتری را به دنبال دارد.

حسین آقا راننده کامیونی که در حال بارگیری است هم می‌گوید: هم اکنون ۱۰ تن خیار سبز بارگیری و برای میدان مرکزی تره بار تهران می‌بریم.

کمی آنطرف‌تر هم آقای باقی در حال بارگیری به دبی است. او می‌گوید: ۴سال است که با این مجموعه کار می‌کنم و روزانه دو تریلی براساس سفارش بازار بعضی وقت‌ها ۳تا۴ تریلی یا ما هیانه در حدود ۱۵۰۰تن خیارسبز، فلفل، بادمجان و گوجه از مجموعه آقای زارع پور خریداری و به کشور‌های حوزه خلیج فارس صادر می‌کنم.

گنجینه‌ای پرسود در دل کویر

مردمان کویر قنات حفر می‌کنند و از دل خاک به آب می‌رسند. با سخت کوشی، بذر امید می‌کارند و محصول را به ثمر می‌نشانند.

سالیانی است کشاورزان خطه کویر به کشت‌های کم آبخواه روی آورده اند. گلخانه‌ها را برافراشته اند و با تولید محصولات متنوع، به سفره‌های مردم برکت داده اند. گرچه موانع و مشکلاتی نیز بر سر راهشان است، اما سخت کوشی را پیشه کارشان کرده اند تا ثابت کنند که از دل کویر هم می‌توان بذر امید رویاند.

سخت کوشی مردانی، چون آقا زهیر و آقا مصطفی مشتی است نمونه خروار. کسانی که با تکمیل زنجیره محصولات گلخانه ای، هم سفره‌ای برای صد‌ها نفر پهن کرده و هم با فراهم کردن زمینه فروش و صادرات محصولات، بار بزرگی را از دوش گلخانه داران یزدی برداشته اند.

سخت کوشی که اگر در دیگر بخش‌ها تعمیم یابد گامی بسوی تحقق اقتصاد مقاومتی و زمینه ساز اشتغال و کارآفرینی در مناطق شهری و روستایی است.

نویسنده: مهدیه رضائی مهر