گزارش مکتوب ..... آلوئه ورا ظرفیتی فراموش شده در استان بوشهر

به گزارش خبرگزاری صداو سیما مرکز بوشهر ؛ هرکالایی که سود آوری بالایی را داشته باشد و به ثروتی عظیم تبدیل شود را می توان طلا دانست ؛ محصولی که هم جنبه خوراکی ؛ هم جنبه دارویی ، هم جنبه بهداشتی و هم ارز آور است را نباید نادیده گرفت ، گیاه آلوئه ورا علاوه بر این خواص می تواند موجب سرسبزی ؛ جلوگیری از فرسایش خاک و مانع وقایعی همچون سیلاب شود .

آلوئه ورا (صبر زرد) گیاهی است از از راسته  مارچوبه ، تیره سوسنهـا ، سـرده ي آلوئـه که بومی شبه جزیره عربستان و نواحی نیمه حـاره اي آفریقـا است در مناطق آفریقایى این گیاه را به نامهاي زنبق بیابانى (صحرایى)، گیاه سوختگی، گیاه جاودانگى و گیاه دارویى می شناسند

آلوئه ورا یک گیـاه بـادوام بـا گـل هـاي زرد است که به طور عمده در مناطق خشک رشد میکند. برگهاي سخت، مثلثی شـکل، گوشـتی، آبـدار و نیـزه اي این گیاه به طول 30 تا 60 سانتی متر (متوسط پنجاه سانتی متر) رشد میکند و طول کل گیاه تا یـک و نـیم متر میرسد .

از میان 240 گونه آلوئه ورا، تنهـا چهـار گونـه ي آن داراي ارزش و اهمیت درمانی و غذایی هستند که در میان آنها آلوئه ورا با ارزش ترین گونه است .

با توجه به شباهت آلوئه ورا به کاکتوس ها، این گیـاه از پتانسـیل بـالایی بـراي کشت و رشد در مناطق گرمسیري و کویري برخوردار است .

آلوئه ورا در شرایط کم آبـی مقاومـت بسـیاري را از خـود نشـان بدهـد .این گیاه میتواند در تنش آبی بسیار مقاوم باشد. بر این اساس، توان تحمل گیاه از 5 تا 60 درصد تبخیر و تعرق بالقوه منطقه تغییر میکند، اما مناسب ترین میزان آب مورد نیاز بـراي گیـاه آلوئـه ورا برابر 15 درصد نرخ تبخیر و تعرق منطقه است .

در صـورت کشـت طبیعـی در فضاي باز میزان بارش دریافتی مورد نیاز براي این گونه بین 50 تا 300 میلیمتر است که بـا کـاهش بـارش از این مقدار نیاز به آبیاري افزایش پیدا میکند، اما با افزایش بارش از این محدوده رشد گیـاه بـا کـاهش مواجـه میگردد.

گیاه آلوئه ورا  ، در بسیاری از استان‌ها در گلخانه کاشته می‌شود درحالی‌که استان‌های بوشهر و هرمزگان با توجه به ساحلی بودن و هوای شرجی ظرفیت تولید طبیعی این گیاه رادارند اما بنا بر گفته برخی تولیدکنندگان تضمینی برای خرید محصولات آن‌ها وجود نداشته و این مراکز تولید از وجود صنایع تبدیلی محروم هستند.

کشت آلوئه‌ورا با همت مردم و حمایت بسج سازندگی استان بوشهر  در 25 هکتار از اراضی روستای آبطویل در حوزه مرکز جهاد کشاورزی چاهکوتاه شهرستان بوشهر در ماه‌های اخیر آلوئه ورا کشت شده است .

مقاوم در برابر شوری خاک

گیاه آلوئه ورا یا همان صبر زرد ، در بسیاری از استان‌ها در گلخانه کاشته می‌شود درحالی‌که استان‌های بوشهر و هرمزگان ظرفیت تولید طبیعی این گیاه رادارند اما بنا بر گفته برخی تولیدکنندگان تضمینی برای خرید محصولات آن‌ها وجود نداشته و این مراکز تولید از وجود صنایع تبدیلی محروم هستند.

کارشناس جهاد کشاورزی استان می گوید : برای افزایش کشت گیاهان دارویی و تغییر الگوی کشت، حدود 25هکتار از اراضی روستای آبطویل در حوزه مرکز جهاد کشاورزی چاهکوتاه در ماه‌های مهر و آبان به زیر کشت آلوئه ورا رفته است که درمجموع برای کشاورزان صرفه اقتصادی دارد.

زنگویی می افزاید: این گیاه با استفاده از نور زیاد خورشید و اکسیژن بالا به شوری خاک و آب مقاوم است و به دلیل آفتاب سوزان بوشهر و شرجی کنار دریا این استان یکی از مناسب‌ترین اقلیم‌ها برای پرورش آلوئه ورا است.
وی اضافه می کند: آلوئه ورا به دلیل قابلیت فرآوری بالا، زمینه مناسبی برای اشتغال‌زایی دارد که با سرمایه‌گذاری در صنایع تبدیلی می‌توان بازارهای صادراتی عراق، ترکیه و کشورهای حاشیه خلیج فارس را در اختیار گرفت. در صورت عدم فروش آلوئه ورا در برخی از فصول سال، این گیاه قابلیت ماندگاری خوبی دارد و تا زمان مساعد شدن شرایط بازار امکان نگهداری آن به مدت طولانی وجود دارد.
زنگویی ادامه می دهد: از مهمترین خواص آلوئه ورا می‌توان به تقویت سیستم ایمنی بدن، از بین بردن انگل، برطرف کردن یبوست و شست و شوی روده ها، تصفیه خون، درمان خارش و اگزما، درمان ریزش مو، شفاف کردن پوست، درمان بیماری قند، رفع سوء هاضمه، درمان اسهال خونی، درمان زخم های عمیق، رفع قارچ ها و بهبود زخم اشاره کرد.

بسیج سازندگی هم به اهالی روستای آب طویل تسهیلات داده تا با خریداری دستگاهی برای خشک کردن گیاه ، بخشی از کار فرآوری را انجام دهند.
مسئول بسیج سازندگی استان می گوید : مزرعه اقتصاد مقاومتی در روستای آبطویل کشت آلوورا شامل ، پرورش زنبور پاکتی ،کاشت نخل ، پرورش دام سبک و سنگین ، پرورش مرغ بومی ،کاشت گیاهان، دستگاه خشکن میوه

، سبزیجات و گیاهان دارویی است.

سرهنگ ذوالفقار عباسی اضافه می کند : در اولین دهکده اقتصاد مقاومتی استان بوشهر عملیات کاشت و برداشت و تولید آلوئه ورا توسط 200 نفر انجام می شود که در فرایند خشک کردن آلوئه را به صورت میانگین ماهانه برای هر خانوار بیش از 1میلیون و 300 هزار تومان درآمد خالص دارد.

بیش از 90 درصد خشک کردن آلوئه ورا در دهکده اقتصاد مقاومتی آبطویل بوشهر انجام می شود که 12 ساعت زمان برای خشک کردن در دستگاه های مکانیزه نیاز است و بعد از انجام عملیات خشک کردن پوست و ژله آلورا به کارخانه جهت استفاده دارویی و دمنوش ارسال می شود.
با توجه به اینکه طی سالهای گذشته پوست خشک آلوئه ورا وارداتی بود اما امروز با فعالیت جهادی کشاورزان بوشهری ماهانه بیش از 40 تن آلورا خشک به کارخانه ها تحویل داده می شود.

فصل کشت گیاه آلوئه ورا در پائیز و بهار است

مدیر امور باغبانی سازمان جهاد کشاورزی استان بوشهر می گوید: سطح زیر کشت گیاه آلوئه ورا در استان بوشهر ۱۰۰ هکتار است که عمده آن در شهرستان‌های بوشهر، دشتستان و دیر است.

سمیه فرح بخش اضافه می کند: کشت گیاه آلوئه ورا بستگی به سایز نهال و یا پاجوش کشت شده دارد که از ۱۲ تا ۱۸ ماه طول می‌کشد تا وقتی که یک بوته قابلیت برداشت برگ داشته باشد.

نیاز آبی کم گیاه

سعید استواریکی از کارآفرینان موفق استان است که  چند سال قبل کارش را در این حوزه شروع کرده اما در این سه سال اخیر به مرحله سود دهی و رشد مالی خوبی رسیده و توانسته برگ ها ی خشک شده و ژل آلوئه ورا را به کارخانه هایی در شیراز و کرج بفرستد..

استوار می گوید : برای خرید پاجوش های اولیه، ومخارج جانبی 35 میلیون تومان هزینه کرده ، و بدون اینکه رسیدگی به گیاه برایش بازدهی یا سود مالی داشته باشد، دوسال بعد به مرحله برداشت محصول رسیده است.
وی بیان می کند: مزیت مهم گیاه آلوئه ورا نیاز کم آن به آبیاری است وتنها دوبار در هفته نیاز به آبیاری داردکه با توجه به کم آبی کشور، برای کشت در ایران مناسب است. همین مقاومت خوب سبب کم شدن هزینه های تولیدی می شود.

این کارآفرین عنوان می کند: درحال حاضر شرکت کشت و صنعت پگاه آلوئه ورا بوشهر را ثبت نموده ام و با چند شرکت تولید کننده آبمیوه و لوازم بهداشتی قرارداد داریم. در کنار این گیاه آلوئه ورا را به صورت سبز و تازه برای استفاده برای داروی گیاهی نیز به فروش می رسانیم.
استوار به عنوان کارآفرین موفق که چند سال به این کار مشغول است به تولید کننده ها وکشاورزان توصیه می کند که وارد این کار شوند زیرا سود خوب و فروش مناسبی دارد و پنج 6 برابر هزینه اولیه را در مدت چهارسال به حساب بانکی شان باز می گرداند .

جایگزینی صادرات گیاهان دارویی به‌جای صادرات نفت

گیاه آلوئه ورا به دلیل قابلیت فراوری بالا، زمینه مناسبی برای اشتغالزایی دارد؛ اما سهم استان بوشهر از مشاغل مربوط به فرآوری این گیاه کم است؛ و این ظرفیت مغفول مانده در استان نیازمند حمایت و پشتیبانی بخش دولتی و سرمایه گذاری بخش خصوصی می باشد..
متاسفانه در سال های اخیرشاهد کشت گیاهان نامناسب و درنظر نگرفتن میزان آب مورد نیاز برای کشت و همچنین نیاز بازار بوده ایم که این موارد منجر به عدم بازدهی در بخش کشاورزی و در نتیجه رها کردن این حرفه حیاتی در بخش های زیادی از استان شده است.
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی استان می گوید:  هم اکنون دو واحد تولید ژل در شهر برازجان و یک واحد تولید ژل هم در روستای آب طویل مشغول به کار هستند.

خسرو عمروانی می افزاید:این ژل  از برگهای الوئه ورا بدست می آید در استفاده از کرمها و شامپو ها کاربرد دارد و به طور کلی در صنایع غذایی، درمان بیماری ها و بیماری های پوستی مفید است که کشاورزان برگ آن را خشک و ژل را جدا و سپس به استانهای دیگر می فرستند.

وی اضافه می کند: پس از کشت این گیاه باید صبور بود زیرا پس از کشت اولیه یک سال و نیم برای برداشت زمان می طلبد اما تا حدود پنج سال قابل برداشت است و درآن مدت نیز خرید تضمینی از کشاورزان صورت می گیرد.

معاون بهبود تولیدات گیاهی ادامه می دهد:کشت آلوئه ورا می تواند جلوی روان آب ها را بگیرد اما توانایی و استحکام لازم برای جلوگیری از سیلاب را ندارد.

عمرانی بیان می کند: توجه به احیا، کشت و توسعه گیاهان دارویی باتوجه به پتانسیل‌های کشور در این موضوع می‌تواند جایگزین صادرات نفت باشد، زیرا متکی بودن اقتصاد کشور به نفت موجب آسیب‌پذیر شدن کشور شود، بنابراین می‌طلبد مسؤولان مربوطه در این حوزه توجه‌ ویژه‌ای به افزایش تولید گیاهان دارویی در کشور داشته باشند، زیرا ماده ارزشمند با کمترین هزینه تولید، می‌تواند بالاترین بازدهی را داشته باشد.

وی اضافه می کند:در حال حاضر هر کشاورزی علاقمند به کشت آلوئه ورا باشد جهادکشاورزی از آن ها حمایت می کند.

معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی می گوید:آلوئه ورا اگر بطور مستقیم بروی پوست قرار گیرد تاثیر شگرفی در درمان زخمها ، بریدگیها ، خارش پوستی ، التهابات پوستی ، اگزما وگزیدگی های سمی وسوختگی های ناشی از تشعشعات اشعه X دارد .

عمرانی تصریح می کند:استفاده از این گیاه سبب سرعت در بهبودی زخمها ، جلوگیری از عفونت وهمچنین جلو گیری از بجا ماندن آثار زخم وگوشتهای اضافی می گردد . عصاره این گیاه برای حفاظت پوست وموی سر موثر بوده وباعث حالت دادن موودرخشندگی آن می شود.

وی بیان می کند: بخور این گیاه تسکین دهنده درد سینوزیت می باشد واستنشاق بخار آبی که برگ آلوورا در آن ریخته شده باشد برای شخص مبتلا به آسم مفید است چکانیدن چند قطره از شیرابه گیاه ، موجب تسکین فوری گوش درد می شود وبرای تسکین درد چشم نیز مفید می باشد .

معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی می گوید: اغلب مردم با این گیاه به عنوان یکی از مواد سازنده محصولات آرایشی مثل ضد آفتاب ها ، مرطوب کننده ها وکرمهای سوختگی آشنا هستند . متخصصین تغذیه نیز مصارف خوراکی گیاه یاد شده را به اندازه مصارف خارجی آن مفید ومتعدد می دانند و آن را به اشکال مختلف از جمله عصاره ژل ، کپسول ، پودر و آبمیوه عرضه می کنند.

خصوصیات آلوئه ورا

کارشناس جهاد کشاورزی استان با اشاره به اینکه بوشهر رتبه برتر تولید آلوئه ورا در کشور را دارد می گوید:
این گیاه با استفاده از نور زیاد خورشید و اکسیژن بالا  به شوری خاک و آب مقاوم است و به دلیل آفتاب سوزان بوشهر و شرجی کنار دریا این استان یکی از مناسب‌ترین اقلیم‌ها برای پرورش آلوئه ورا است.
وی گفت: آلوئه ورا به دلیل قابلیت فرآوری بالا، زمینه مناسبی برای اشتغال‌زایی دارد که با سرمایه‌گذاری در صنایع تبدیلی می‌توان بازارهای صادراتی عراق، ترکیه و کشورهای حاشیه خلیج فارس را در اختیار گرفت. در صورت عدم فروش آلوئه ورا در برخی از فصول سال، این گیاه قابلیت ماندگاری خوبی دارد و تا زمان مساعد شدن شرایط بازار امکان نگهداری آن به مدت طولانی وجود دارد.

قابلیت ماندگاری بالا

مدیر جهاد کشاورزی شهرستان بوشهر می گوید: در صورت عدم فروش آلوئه ورا در برخی از فصول سال، این گیاه قابلیت ماندگاری خوبی دارد و تا زمان مساعد شدن شرایط بازار امکان نگهداری آن به مدت طولانی وجود دارد.

کبری توکلی می افزاید: از مهمترین خواص آلوئه ورا می‌توان به تقویت بدن، از بین بردن انگل، برطرف کردن یبوست و شست و شوی روده ها، تصفیه خون، درمان خارش و اگزما، درمان ریزش مو، شفاف کردن پوست، درمان بیماری قند، رفع سوء هاضمه، درمان اسهال خونی، درمان زخم های عمیق، رفع قارچ ها و ... اشاره کرد.

رییس اداره مراتع منابع طبیعی هم می گوید: برای استفاده دارویی از گیاه آلوئه ورا ، نیاز به بهره بردار است که تا به امروز هیچ بهره برداری به این سازمان مراجعه نکرده است .

محمدی با بیان اینکه منابع طبیعی آمادگی لازم برای دراختیار گذاردن زمین به بهره بردار را دارد اضافه می کند:

دامداران می توانند در مراتع خود با استفاده از کشت تلفیقی ،آلوئه ورا پرورش دهند.

یک ‌سال زنده ماندن، بدون آبیاری کاشت گیاه آلوئه ورا

مدیر جهاد کشاورزی شهرستان بوشهر اضافه می کند: مهم ‌ترین ویژگی آلوئه ‌ورا که کشت آن را در ایران توجیه می ‌کند نیاز اندک گیاه به آبیاری است. آلوئه‌ ورا همچنین از قابلیت زیست در فقیرترین اراضی برخوردار است.

توکلی بیان می کند: طبق بررسی ها هر زمین کشاورزی که شرایط کشت و حاصلخیزی خود را ازدست داده است می‌تواند زیر کشت آلوئه ‌ورا رفته و به این ترتیب دوباره احیا شده و به چرخه تولید بازگردد.

وی ادامه می دهد:گیاه آلوئه‌ورا قادر است بدون آبیاری تا یک‌ سال هم زنده بماند. همین مقاومت بالای گیاه باعث شده است که آلوئه‌ ورا در زمین ‌های غیرحاصل خیز و خاک شور نیز به بار بنشیند.

مدیرجهاد کشاورزی شهرستان بوشهر اضافه می کند: در صورت آبیاری مزرعه آلوئه ‌ورا با سیستم قطره‌ای ،مصرف آب آن باز هم کاهش قابل توجه دارد و همین موضوع مخارج آبیاری گیاه را تا حد ممکن کاهش می‌دهد.

تولید ژل ضدعفونی دست با خاصیت نرم‌کنندگی و بدون آسیب‌

با شیوع ویروس کرونا و کمبود مواد ضدعفونی کننده دست و از سویی باتوجه به اینکه بسیاری از مواد ضدعفونی کننده در طولانی مدت به پوست های حساس آسیب می رسانند درنیمه اول سال 99 برخی تولیدکنندگان بوشهری با توجه به پرورش گیاه آلوئه‌ورا در گلخانه از عصاره این گیاه ژل ضدعفونی‌کننده دست تهیه نمودند ژل گیاهی ،که خاصیت نرم‌کنندگی و غیرآسیب‌زا دارد.

 نگارش: سیده فردوس رضوی