رژیم قلیایی با این ایده که جایگزینی غذاهای اسید ساز با غذاهای قلیایی می تواند سلامتی شما را بهبود بخشد برجسته شده است. طرفداران این رژیم حتی ادعا می کنند به مبارزه با بیماری های جدی مانند سرطان کمک می کند.
رژیم قلیایی چیست؟
رژیم قلیایی به عنوان رژیم اسید – قلیایی یا رژیم غذایی خاکستر قلیایی نیز شناخته می شود. فرضیه آن این است که رژیم غذایی شما می تواند مقدار Ph “اندازه گیری اسیدیته یا قلیایی” بدن را تغییر دهد. متابولیسم شما یعنی تبدیل غذا به انرژی برخی اوقات با آتش مقایسه می شود. هر دو شامل یک واکنش شیمیایی است که یک توده جامد را می شکند و ذوب می کند با این حال، واکنش های شیمیایی در بدن به روشی آهسته و کنترل شده رخ می دهد. هنگامی که همه چیز می سوزد خاکستر باقی می ماند به همین ترتیب غذاهایی که می خورید باقیمانده “خاکستر” باقی می ماند که به عنوان ضایعات متابولیکی شناخته می شود. زباله های متابولیکی می توانند قلیایی، خنثی یا اسیدی باشند. طرفداران این رژیم غذایی ادعا می کنند زباله های متابولیکی می توانند به طور مستقیم بر میزان اسیدیته بدن شما تاثیر بگذارند.
به عبارت دیگر اگر غذاهایی می خورید که خاکستر اسیدی بر جا می گذارند باعث اسیدی شدن خون می شود و اگر غذاهایی می خورید که خاکستر قلیایی بر جای می گذارد خون شما را قلیایی می کند. بر اساس فرضیه خاکستر اسید، تصور می شود خاکستر اسیدی شما را در برابر بیماری آسیب پذیر می کند در حالی که خاکستر قلیایی به عنوان محافظ شناخته می شود. با انتخاب غذاهای قلیایی بیشتر باید بتوانید بدن خود را “قلیایی” کنید و سلامتی خود را بهبود ببخشید. اجزای غذایی که خاکستر اسیدی از خود بر جای می گذارند شامل پروتئین، فسفات و گوگرد هستند در حالی که اجزای قلیایی شامل کلسیم، منیزیم و پتاسیم می شود. گروه های غذایی خاصی اسیدی، قلیایی یا خنثی در نظر گرفته می شوند:
اسیدی: گوشت، مرغ، ماهی، لبنیات، تخم مرغ، غلات و الکل
خنثی: چربی های طبیعی، نشاسته و قندها
قلیایی: میوه ها، مغزها، حبوبات و سبزی ها
سطح pH منظم در بدن
هنگام بحث در مورد رژیم غذایی قلیایی درک PH مهم است. به زبان ساده PH اندازه گیری میزان اسیدی یا قلیایی بودن چیزی است. مقدار pH از صفر تا 14 است:
اسیدی: 0.0 تا 6.9
خنثی: 7.0
قلیایی یا پایه: 7.1 تا 14.0
بسیاری از طرفداران این رژیم غذایی پیشنهاد می کنند افراد PH ادرار خود را کنترل کنند تا از قلیایی بودن و اسیدی نبودن آن اطمینان حاصل کنند. با این حال، توجه به این نکته مهم است که pH در بدن شما بسیار متفاوت است. در حالی که برخی از قسمت ها اسیدی هستند و برخی دیگر قلیایی. معده شما سرشار از اسید کلریدریک است و به آن pH2-3-3 می دهد که بسیار اسیدی است و این اسیدیته برای تجزیه غذا ضروری است. از طرف دیگر، خون انسان همیشه کمی قلیایی است و pH آن از 7.36 تا 7.44 است. هنگامی که pH خون شما از حد طبیعی خارج شود در صورت عدم درمان می تواند کشنده باشد. با این حال، این فقط در برخی از بیماری های خاص مانند کتواسیدوز ناشی از دیابت، گرسنگی یا مصرف الکل رخ می دهد.
غذا بر PH ادرار تاثیر می گذارد نه خون
برای سلامتی شما بسیار مهم است که PH خون ثابت بماند. اگر قرار باشد از محدوده طبیعی خارج شود سلول های شما از کار می افتند و در صورت عدم درمان خیلی سریع می میرید به همین دلیل بدن شما روش های موثر بیشماری برای تنظیم دقیق تعادل pH خود دارد که به عنوان هموستاز اسید باز شناخته می شود. در حقیقت تقریبا غیرممکن است که غذا مقدار pH خون را در افراد سالم تغییر دهد اگرچه نوسانات جزئی در محدوده طبیعی احتمال دارد، رخ دهد. با این حال غذا مقدار pH ادرار شما را تغییر می دهد اگرچه این اثر تا حدودی متغیر است. دفع اسیدها با ادرار یکی از اصلی ترین راه های تنظیم pH خون در بدن است. اگر یک تکه استیک بزرگ بخورید چند ساعت بعد ادرار اسیدی تر خواهید داشت زیرا بدن مواد زائد متابولیکی را از سیستم بدن شما خارج می کند، بنابراین pH ادرار شاخص ضعیفی برای تعیین pH کلی بدن و سلامت عمومی است، همچنین تحت تاثیر عواملی غیر از رژیم غذایی شما قرار دارد.
غذاهای اسید ساز و پوکی استخوان
پوکی استخوان یک بیماری استخوانی پیشرونده است که با کاهش محتوای مواد معدنی مورد نیاز استخوان رخ می دهد. این بیماری به ویژه بین زنان یائسه شایع است و خطر شکستگی را به شدت افزایش می دهد. بسیاری از طرفداران رژیم های قلیایی بر این باورند برای حفظ PH ثابت خون بدن شما مواد معدنی قلیایی مانند کلسیم را از استخوان های شما می گیرد تا اسیدهای موجود در غذاهای اسیدی را که می خورید، بافر کند.
بر اساس این نظریه رژیم های غذایی اسید ساز مانند رژیم غذایی غربی باعث از بین رفتن تراکم مواد معدنی استخوان می شوند. این نظریه به عنوان “فرضیه پوکی استخوان اسیدی” شناخته می شود. با این حال، این تئوری عملکرد کلیه های شما را که برای از بین بردن اسیدها و تنظیم pH بدن اساسی هستند، نادیده می گیرد. کلیه ها با تولید یون های بی کربنات اسیدهای موجود در خون را خنثی می کنند و بدن را قادر می سازد تا از نزدیک pH خون را مدیریت کند.
سیستم تنفسی شما نیز در کنترل pH خون نقش دارد. هنگامی که یون های بی کربنات از کلیه به اسیدهای موجود در خون متصل می شوند دی اکسید کربن ایجاد می کنند که شما آن را بیرون می کشید و آب ایجاد می کنید که از طریق پوست خارج می شود، همچنین فرضیه اسید – خاکستر یکی از عوامل اصلی پوکی استخوان را یعنی از دست دادن پروتئین کلاژن از استخوان نادیده می گیرد. از قضا، این کاهش کلاژن به شدت با سطح پایین دو اسید ارتوسیلیسیک و اسکوربیک یا ویتامین C در رژیم غذایی شما ارتباط دارد.
بخاطر داشته باشید شواهد علمی مرتبط با اسید غذایی با تراکم استخوان یا احتمال شکستگی مخلوط شده است. در حالی که بسیاری از مطالعات مشاهده ای هیچ ارتباطی پیدا نکرده اند، اما مطالعات دیگر ارتباط قابل توجهی را کشف کرده اند. بر اساس نتایج آزمایشات بالینی رژیم های غذایی اسیدی هیچ تاثیری بر سطح کلسیم در بدن شما ندارند. در صورت وجود، این رژیم ها با افزایش احتباس کلسیم و فعال سازی هورمون IGF1 با بهبود سلامت استخوان باعث ترمیم عضلات و استخوان می شود. به همین ترتیب یک رژیم غذایی پر پروتئین و اسید ساز به احتمال زیاد با سلامت بهتر استخوان مرتبط است.
اسیدیته و سرطان
بسیاری از افراد اذعان می دارند سرطان در یک محیط اسیدی رشد می کند و می تواند با رژیم قلیایی درمان شود. با این حال، بررسی های جامع در مورد رابطه بین اسیدوز ناشی از رژیم غذایی یا افزایش اسیدیته خون ناشی از رژیم غذایی و سرطان نتیجه گرفت هیچ ارتباط مستقیمی بین آنها وجود ندارد. نخست اینکه غذا به طور قابل توجهی بر pH خون تاثیر نمی گذارد. دوم، حتی اگر تصور شود غذا می تواند مقدار pH خون یا سایر بافت ها را به طرز چشمگیری تغییر دهد سلول های سرطانی محدود به محیط های اسیدی نیستند. در حقیقت سرطان در بافت طبیعی بدن رشد می کند که دارای pH کمی قلیایی 7.4 است. بسیاری از آزمایشات سلول های سرطانی را با موفقیت در یک محیط قلیایی رشد داده اند و در حالی که تومورها در محیط های اسیدی سریع تر رشد می کنند تومورها خود این اسیدیته را ایجاد می کنند. این محیط اسیدی نیست که سلول های سرطانی را ایجاد می کند بلکه سلول های سرطانی هستند که محیط اسیدی را ایجاد می کنند.
رژیم های غذایی اجدادی و اسیدیته
بررسی نظریه اسید – قلیایی از دو منظر تکاملی و علمی اختلافاتی را نشان می دهد. یک مطالعه تخمین زده است 87 درصد از انسان های پیش کشاورزی رژیم های قلیایی داشتند و بحث اصلی رژیم مدرن قلیایی را تشکیل می دهند. تحقیقات جدیدتر تقریبی می دهد که نیمی از انسان های پیش کشاورزی از رژیم های خالص قلیایی تشکیل شده استفاده می کردند در حالی که نیمی دیگر از رژیم های خالص اسید ساز استفاده می کردند. به خاطر داشته باشید اجداد ما با دسترسی به غذاهای متنوع در آب و هوای کاملا متفاوتی زندگی می کردند. در حقیقت، رژیم های اسید ساز بیشتر متداول بودند زیرا مردم به شمال استوا مهاجرت می کردند. اگرچه حدود نیمی از شکارچیان از رژیم غذایی خالص اسید ساز استفاده می کردند، اما اعتقاد بر این است بیماری های مدرن بسیار کمتر شایع بوده است.
خط آخر
رژیم قلیایی کاملا سالم است و افراد را به مصرف زیاد میوه ها، سبزی ها و غذاهای گیاهی سالم تشویق می کند در حالی که غذاهای فرآوری شده در آن محدود است. با این حال، این تصور که رژیم غذایی به دلیل اثرات قلیایی آن سلامتی را تقویت می کند، مبهم است. این ادعاها با هیچ مطالعه قابل اعتمادی در فاز انسانی اثبات نشده است. برخی مطالعات تاثیرات مثبت را در زیرمجموعه بسیار کمی از جمعیت نشان می دهند. به طور خاص، یک رژیم غذایی قلیایی با پروتئین کم برای افرادی که بیماری مزمن کلیه دارند، گزینه مفیدی است. به طور کلی، رژیم قلیایی سالم است زیرا براساس غذاهای کامل و فرآوری نشده است. هیچ مدرک معتبری نشان نمی دهد که با سطح pH ارتباط دارد.