به بهانه زادروز خواجه نصیرالدین طوسی و روز مهندس

به گزارش خبرنگار حوزه علم و فناوری گروه علمی فرهنگی هنری خبرگزاری صدا و سیما؛ جهان در حال تغییر است و مهندسان کسانی هستند که نقش بسزایی در این تغییر بر عهده دارند. بیشتر خدمات و تولیدات جهان امروز، عناصری از مهندسی را در بر دارند که راه را برای آن‌ها هموار می‌کنند تا زندگی مردم را تحت تاثیر قرار دهند. مهندسان باید خلاق، کنجکاو و کارآمد باشند تا بتوانند جهان در حال تغییر را تحت کنترل درآورند.

طیف گسترده رشته‌های زیرمجموعه مهندسی به این معناست که حتما بخشی وجود خواهد داشت که از نظر دانشجو جذاب باشد. دانشجو به هر رشته‌ای اعم از مهندسی عمران، برق، شیمی یا مهندسی مکانیک علاقه داشته باشد، می‌تواند جایی برای خود پیدا کند.

در جهان پیشرفته فناوری، به مهندسان نیاز داریم تا ایده‌ها را به واقعیت تبدیل کنیم. مهندسان با استفاده از اصول ریاضیات و علوم، راه حل‌هایی را برای بزرگترین مشکلات فنی جهان ارائه می‌دهند.

مهندسان می‌توانند کار‌های گوناگونی از ساختن پل‌های جدید گرفته تا ساختن پریز‌های برق، کار کردن روی جلوه‌های ویژه فیلم‌های پرفروش یا آزمایش هواپیما‌ها و محصولات حوزه هوافضا را انجام دهند.

کار‌های مهندسان، حد و مرز ندارد، اما همه این افراد برای رسیدن به یک هدف مشترک تلاش می‌کنند؛ ساختن یک جهان پایدار. هر آن چه که مهندسان قصد دارند به واسطه دانش خود به آن برسند، با آن چه که زندگی مردم را تحت تاثیر قرار می‌دهد، قابل مقایسه نیست.
‌
می‌توان گفت که مهندسان، جهانی را که ما در آن زندگی می‌کنیم، به طور کامل تغییر می‌دهند و بر عناصر گوناگون آن از جمله خانه‌ها، پل‌ها، سفر فضایی، خودرو‌ها و فناوری اطلاعات اثر می‌گذارند. ایده‌های نوین، قلب کار‌هایی هستند که مهندسان انجام می‌دهند. آن‌ها دانش خود را به کار می‌گیرند تا جنبه‌های جدید و هیجان‌انگیزی بیافرینند و هر مشکلی را که ممکن است به وجود بیاید، حل کنند.

مهندسی و پزشکی

حوزه‌های پزشکی و سلامت تا حدود زیادی تحت تاثیر مهندسی قرار گرفته است. پیشرفت در فناوری‌های پزشکی، بر عهده مهندسان است و بدون کمک آنها، پیشرفت‌های جدیدی در فناوری‌های حوزه پزشکی صورت نمی‌گیرد. مهندسی با موفقیت‌های قابل توجه خود، این امکان را فراهم کرده است تا مشکلات پزشکی جامعه امروز درک شوند.

دریچه‌های مصنوعی قلب، دستگاه‌های ام‌آرآی و بسیاری از نوآوری‌های دیگری که اکنون آن‌ها را در حوزه پزشکی طبیعی می‌دانیم، حاصل تعامل میان مهندسی و پزشکی هستند. در عصر پیشرفت پزشکی شخصی‌سازی شده و هوش مصنوعی، اهمیت مهندسی در پزشکی رو به افزایش است. مهندسان حوزه مهندسی زیستی قلب و عروق اکنون مدل‌های پیچیده و مخصوص هر بیمار را می‌سازند و بدین ترتیب، به پزشکان در تشخیص و درمان بیماری‌های قلبی کمک می‌کنند. این ابداع‌های پیشگامانه، تنها با همکاری گروه‌های چندرشته‌ای از پژوهشگران، پزشکان و مهندسان امکان‌پذیر است.

دانشکده‌های مهندسی به واسطه توسعه رشته مهندسی پزشکی، به دانشجویان کمک می‌کنند تا نه تنها در مورد ابزار‌ها و مفاهیم مهندسی یاد بگیرند، بلکه نحوه استفاده از این مفاهیم را برای مقابله با چالش‌های پزشکی امروز به آن‌ها یاد می‌دهند. بسیاری از جنبه‌های جدید مراقبت از سلامت، از طراحی ایمپلنت‌ها گرفته تا ساخت سامانه‌های ایمن سوابق پزشکی، به جذب مهندسان پزشکی نیاز دارد. همه مفهومی که در مهندسی پزشکی وجود دارد، همکاری است. مهندسان با پزشکان و پژوهشگران همکاری می‌کنند تا به ابداع سیستم‌ها، تجهیزات و ابزاری بپردازند که مشکلات بالینی را حل می‌کنند. این رشته می‌تواند در حوزه‌های گوناگون از جمله تشخیص از راه دور و پزشکی دقیق به کار برود و نیاز‌های پژوهشی را برطرف کند.

نقش مهندسی در بسیاری از شرکت‌های حوزه پزشکی، زیست‌فناوری و شرکت‌های تولیدکننده ابزار پزشکی رو به افزایش است. متخصصان حوزه بهداشت و درمان، مهندس نیستند و مهندسان نیز متخصص حوزه بهداشت و درمان نیستند؛ بنابراین فرصت بزرگی برای مهندسان فراهم می‌شود تا بتوانند این مشکلات را به واسطه همکاری برطرف کنند.

مهندسی در بخش‌های مراقبت از سلامت، این فرصت را برای مهندسان فراهم می‌کند تا تجربه مهندسی خود را با روشی کاملا مثبت بهبود ببخشند. تفاوتی که مهندسی در این حوزه ایجاد می‌کند، به شکلی است که در هیچ بخش دیگری از مهندسی نمی‌توان دید.

مهندسی و فناوری

مهندسان، دلیل رشد خارق‌العاده فناوری در هر نسل هستند. مهندسان، امکان ساخت ماهواره و ماشین‌آلات گوناگونی را فراهم می‌کنند که با کمک آن‌ها می‌توانیم جهان را درک کنیم و زندگی روزانه خود را شکل دهیم.

مهندسان به حفظ سرعت یک جهان همیشه پویا کمک می‌کنند. جاده‌ها، بزرگراه‌ها، پل‌ها، راه‌آهن، دسترسی به آب، حمل و نقل هوایی و مواردی از این دست، با تلاش مهندسان امکان‌پذیر شده است. با ردیابی تاریخچه این تلاش‌ها می‌توان به تحولی دست یافت که رشته مهندسی در سبک زندگی جوامع ایجاد کرده است.

یکی از بزرگترین نقاط عطف مهندسی در حوزه فناوری طی سال‌های گوناگون، برق بوده است. کشف برق و توسعه آن در سراسر جهان، به پیشرفت‌های چشمگیری منجر شده است. برق همچنان به واسطه مزایای گوناگون خود مانند گرمایش، روشنایی، برقراری ارتباط، حمل و نقل، تهویه مطبوع و تولید کالا‌های گوناگون، بر زندگی روزمره مردم اثر می‌گذارد. زندگی به واسطه برق، ساده‌تر و سالم‌تر می‌شود و نمی‌توان زندگی را بدون آن تصور کرد.

پیش از این که مهندسان به ساخت و توسعه خودرو‌ها بپردازند، تصور می‌شد که هر شخص باید کیلومتر‌ها پیاده‌روی کند تا به مقصد خود برسد. اختراع خودرو و توسعه آن، به مردم سراسر جهان کمک کرد تا به مقاصدی دست یابند که پیش از آن هرگز نمی‌توانستند به سادگی به آن‌ها برسند. همچنین اختراع خودروها، به حمل و نقل ساده‌تر کالا‌ها و رشد اقتصادی جوامع کمک کرد.

ساخت هواپیما، نقطه عطف دیگری است که مهندسان موفق شده‌اند به آن برسند. نوآوری‌های صورت گرفته در صنعت هواپیمایی و توسعه آن، امکان سفر و حمل و نقل هوایی را پدید آورد.

امروزه حمل و نقل هوایی به دلیل سرعت خود و کمک کردن به مسافران برای دسترسی ساده‌تر به مقاصد گوناگون، اعتبار فراوانی را به دست آورده و به خاطر تعاملات ساده‌تر فرهنگی و تجاری، رشد اقتصادی کشور‌های گوناگون را تقویت کرده است.

یکی از دیگر کار‌های مهم مهندسان طی سال‌های گذشته، صنعت لوله‌کشی است. دسترسی به آب در قرون گذشته برای بسیاری از مردم جهان، یک معضل به شمار می‌رفت، اما تلاش‌ها و نوآوری‌های مهندسان برای رفع چالش‌ها، به برطرف شدن این معضل کمک کرد. پیش از ارائه فناوری‌های پیشرفته در حوزه آب، بیماری‌های کشنده بسیاری مانند وبا، به واسطه آب در کشور‌های گوناگون به ویژه کشور‌های جهان سوم گسترش می‌یافت. سیستم‌های تصفیه آب و لوله‌کشی، آب سالم را به سادگی در دسترس مردم قرار دادند، به طوری که در بسیاری از نواحی شهری و روستایی، مردم می‌توانند با چرخش شیر آب، به آب تمیز دست پیدا کنند. تلاش‌های مهندسان در این حوزه توانست به واسطه کاهش بیماری‌های ناشی از آب، افزایش تولید محصولات کشاورزی و کاهش مرگ و میر نوزادان، میزان امید به زندگی را افزایش دهد.

ابداع فناوری‌های هسته‌ای نیز یک نقطه عطف مهم در مهندسی به شمار می‌رود. مهندسان، انرژی هسته‌ای را در حوزه‌های گوناگون از جمله پزشکی به کار گرفته‌اند. به کارگیری فناوری‌های هسته‌ای طی دهه‌های گذشته، احساسات متفاوتی را در میان جوامع گوناگون ایجاد کرده است، اما در این میان نمی‌توان دستاورد‌های حوزه مهندسی را نادیده گرفت.

به طور قطع می‌توان گفت این استدلال که مهندسان در نوآوری‌های متعدد و پیشرفت‌های فنی خود، همه چیز ساخته‌اند، استدلال درستی است. آن‌ها به واسطه یک شبکه از پیچیدگی‌های نفس‌گیر، لایه به لایه از هر بخش زندگی انسان را لمس کرده‌اند.

مهندسی و ارتباطات

به واسطه پیشرفت‌های حوزه مهندسی، نحوه برقراری ارتباط میان انسان‌ها به صورت چشمگیری بهبود یافته است. در حال حاضر می‌توانیم هر زمان از روز و در هر نقطه از جهان با مردم ارتباط برقرار کنیم. پیشرفت ارتباطات، نحوه تجارت و گفتگوی روزانه با دوستان، خانواده و غریبه‌ها را بهبود بخشیده است.

مهندسان باید از نوآوری‌های صورت گرفته در صنعت ارتباطات آگاه باشند. پیش از پیشرفت فناوری در حوزه ارتباطات، کسب اطلاعات مربوط به یک مکان از مکان دیگر، بسیار دشوار بود، اما به لطف تلاش‌های مهندسان اکنون تلفن‌های همراه را در اختیار داریم. همه افراد به رادیو و تلویزیون دسترسی دارند و می‌توانند اطلاعات مربوط به نواحی گوناگون را به راحتی در خانه خود دریافت کنند.

به واسطه فناوری‌های دیجیتال که امروز در اختیار ماست، امکان ارتباط بی‌سیم به سادگی فراهم شده است. تلویزیون و رادیو با پخش اخبار و اجرای زنده در زمان واقعی برای مخاطبان، به ابزاری برای تغییر اجتماعی تبدیل شده‌اند. مهندسان طی سال‌های گذشته، به ابداع آنتن‌ها، خازن‌ها، میکروفون‌ها و کنترل‌های از راه دور پرداخته‌اند که به تقویت ارتباطات کمک می‌کنند. امروزه تقریبا همه افراد، صاحب رادیو، تلویزیون و تلفن همراه هستند و از آن‌ها برای ارتباطات روزمره خود استفاده می‌کنند.

مهندسی و فضا

بازدید از فضا شاید در گذشته یک رویا بوده باشد، اما به لطف تلاش‌های مهندسان، دیگر این طور نیست. "ایستگاه فضایی بین‌المللی" (ISS)، بزرگترین و پیچیده‌ترین اقدام علمی در حوزه فضا به شمار می‌رود و به دانشمندان، تحلیل‌گران و مهندسان امکان می‌دهد تا از سراسر کره زمین گرد هم بیایند و پژوهش‌هایی را انجام دهند که نمی‌توان آن‌ها را در جای دیگری انجام داد. بدین ترتیب پژوهشگران به پاسخ سوالاتی می‌رسند که سال‌ها بی‌پاسخ مانده‌اند.

مهندسان حوزه فضا، کار‌های گوناگونی را برای تسهیل سفر‌های فضایی ایمن و کاوش در فضا انجام می‌دهند. آن‌ها معمولا در مهندسی هوافضا تخصص دارند و به طراحی فضاپیما، ماهواره و موشک می‌پردازند. بسیاری از مهندسان حوزه فضا، در ناسا کار می‌کنند تا طراحی و ساخت فضاپیما‌های جدید را مدیریت کنند، اما ممکن است که مهندسان در شرکت‌های خصوصی که در این حوزه فعال هستند نیز کار کنند. این شرکت‌ها برای کمک به سفر‌های فضایی خصوصی فعالیت می‌کنند و پیشرفت‌هایی مشابه پیشرفت‌هایی مشابه پیشرفت‌های سازمان‌های فضایی را شکل می‌دهند.

به طور کلی می‌توان گفت هیچ جنبه‌ای از جهان امروز وجود ندارد که تحت تاثیر مهندسان قرار نگرفته باشد. نکته مهم این است که مهندسی همچنان به شکلی عادی و سودمند بر جامعه تاثیر می‌گذارد و به بهبود کیفیت زندگی کمک می‌کند.

مهندسان عقب‌نشینی نمی‌کنند، بلکه با استفاده از نوآوری و خلاقیت و با به کارگیری دانش خود، جهان را تحت تاثیر قرار می‌دهند.