پرونده هسته‌ای ایران و برجام بدلیل فرا رسیدن ضرب‌الاجل پیش‌بینی شده در قانون مجلس و عزم جدی ایران برای توقف اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی وفق بند۲۶ و۳۶ برجام باردیگر درکانون توجه رسانه‌ها قرار گرفته است.
به گزارش خبرگزاري صداوسيما، برجام که در تیرماه ۹۴ امضا شد، گرچه اولین تجربه نقض خود را در همان زمان اوباما تجربه کرد اما با خروج یک‌جانبه ترامپ در اردیبهشت ۹۷ عملا دوران جدیدی را آغاز نمود.
در آن زمان اروپا خواستار عدم خروج متقابل ایران از برجام شد و با وعده تضمین منافع برجامی ایران ذیل ۱۱ بند، تهران را در خصوص تداوم انجام تعهدات خود متقاعد کرد.
از آنجا که رویکرد ایران از همان ابتدا «حل مسئله» بود، تا یک‌سال یعنی اردیبهشت ۹۸ بصورت یک‌طرفه به اجرای تعهدات خود ادامه داد تا جاییکه مسجل شد اروپا نیز متاثر از ترامپ عزمی برای انجام تعهدات خود ندارد و بدنبال وقت‌کشی و کمک به تاثیرگذاری سیاست «فشار حداکثری» است.
پس از سپری شدن یک‌سال بی‌حاصل، اقدامات مقابله‌ای ایران وفق بندهای ۲۶ و ۳۶ برجام در ۵ گام کاهش تعهد کلید خورد تا ماجرا به انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۲۰ ایالات متحده آمریکا رسید.
بایدن هم پس از پیروزی در انتخابات عملا در چارچوب «استراتژی مهار» ایران گام برداشت و همچنان با وعده بازگشت به برجام، بر توقف گام‌های کاهش تعهد از سوی ایران اصرار کرد.
پس از گذشت حدود ۱.۵ سال از آغاز گام‌های مربوط به کاهش تعهدات برجامی، ایران تنها در بخش مربوط به «غنی‌سازی» برخی اقدامات مقابله‌ای را انجام داد و در حوزه تعدیل «نظارت‌ها» اقدام خاصی را پیگیری نکرد.
مواضع دو پهلوی بایدن و تیم همراهش تردیدهای ایران را در وفاداری آنان به همان مسیر ترامپ به یقین تبدیل کرد تا نمایندگان مجلس با تصویب قانون «اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها» دست دولت را در احقاق حقوق ملت ایران پر کند.
طبق این قانون دولت مکلف شد تا در صورت عدم لغو عملی تمامی تحریم‌ها از سوی دولت ایالات متحده در ضرب‌الاجلی دو ماهه (تا روز ۵ اسفند ۹۹)، ضمن تکمیل گام‌های پیشین کاهش تعهدات، گام‌های بعدی مقابله‌ای را با توقف اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی معاهده «ان.پی.تی» کلید بزند.
اقدام ایران کاملا در چارچوب برجام بوده و معنای خروج از آن را نمی‌دهد، چنانچه در این مقطع تنها اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی متوقف خواهد شد و تعهدات پادمانی از جمله بازرسی‌های پادمانی ادامه می‌یابد.
اکنون در همه سطوح کشور درباره اجرای قانون مجلس اجماع وجود دارد اما طرف مقابل بدنبال القای اختلاف نظر و تزلزل در میان مسئولین کشور است و سعی دارد بر اراده ملی برای ایستادگی در برابر زیاده‌خواهی آمریکا تاثیر بگذارد.
اگرچه تحریم‌ها همچنان ادامه دارد اما اثرگذاری آن ماه‌هاست که با پیگیری سیاست «مقاومت فعال» از سوی ایران به سراشیبی افتاده و حتی بازار هم دیگر به آن حساسیتی نشان نمی‌دهد، لذا زمان دیگر به ضرر ایران نیست.
با این حال؛ اگر طرف مقابل به تعهدات خود برگشتند راه برای احیا برجام باز است اما اگر دست به کار نسنجیده زده و به دنبال برگرداندن تحریم‌های شورای امنیت بروند وضع را برای خودشان سخت‌تر می‌کنند و باید منتظر اجرای هشدار رییس جمهور در نامه سال گذشته به سران اروپا باشند.